نعیم نوربخش روزنامه نگار: در صنعتی که رسیدن به فاز تولید در آن ممکن است سال‌ها به طول بینجامد، کشور گویان موفق شده است که تنها با گذشت چهار سال از ثبت نخستین مورد از موفقیت در تلاش‌های اکتشافی، استخراج نفت خام را آغاز کند. این مستعمره سابق بریتانیا هم‌اکنون به یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان مهم نفت در منطقه آمریکای جنوبی تبدیل شده است. به همین خاطر اقتصاد این کشور که با بارش درآمدهای نفتی مواجه شده، موفق شده است که سریع‌ترین نرخ رشد اقتصادی جهان در سال 2022 را تجربه کند. تولید ناخالص داخلی این کشور در این سال با رشد شگفت‌آور 62 درصدی همراه بوده است. مقامات دولتی گویان انتظار دارند که تا سال 2027 تولید نفت این کشور به 1.2 میلیون بشکه در روز برسد. این رقم از میزان استخراج نفت در برخی کشورهای عضو اوپک‌پلاس بالاتر است. تعهد شرکت آمریکایی اکسون به توسعه میدان دریایی استابروک نوید این را می‌دهد که تولید از رقم یادشده نیز فراتر برود. این رویداد امکان این را دارد که بازار جهانی انرژی را دست‌خوش تحولاتی کرده و قدرت اوپک‌پلاس در تنظیم‌گری بهای نفت خام را به چالش بکشد.
آمار منتشر شده توسط وزارت منابع طبیعی گویان حاکی از این است که این کشور کمتر از یک میلیون نفری در پایان ماه جولای سال 2023 موفق شده روزانه 351600 بشکه نفت خام از ذخایر خود را استخراج کند. اکسون که 45 درصد از سهام بلوک نفتی استابروک را در مالکیت دارد و پیمانکار آن نیز می‌باشد، در اواخر سال 2020 به علت هزینه کم برداشت هر بشکه نفت شیرین و سبک باکیفیت از این میدان که بین 25 تا 35 دلار برآورد شده است، توسعه آن را در اولویت فعالیت‌های خود قرار داد. به این ترتیب این غول نفتی فعالیت‌های اکتشافی خود را در این بلوک نفتی متمرکز کرد و طی 30 عملیات موفق اکتشافی به ذخایری معادل 11 میلیارد بشکه نفت خام دست یافت.
تاریخ نخستین تلاش‌های اکتشافی در فاز یک و دو از میدان لیزا در بلوک استابروک به سال 2015 برمی‌گردد. کنسرسیومی متشکل از اکسون و شرکت هِس با 30 درصد و کنوک با 25 درصد سهم، شش پروژه اکتشاف را در دستور کار قرار داده بود. چهار پروژه دیگر از این دست نیز در دستور کار قرار دارد که می‌توانند استخراج نفت را تا دست‌کم 1.2 میلیون بشکه در روز افزایش بدهند. این تلاش‌ها شامل پروژه تولید روزانه 220 هزار بشکه از میدان «پایارا» با تاریخ آغاز به کار از اواخر سال 2023 و پروژه تولید روزانه 250 هزار بشکه از میدان «یلوتیل» با تاریخ آغاز به کار از سال 2025 می‌شود.
در اوایل سال جاری این کنسرسیوم پروژه 12.7 میلیارد دلاری میدان «اوآرا» با ظرفیت تولید روزانه 250 هزار بشکه را نیز به تصویب رساند که انتظار می‌رود از سال 2026 وارد فاز تولید شود. اخیراً اکسون و شرکای آن در بلوک نفتی استابروک اعلام کردند که ششمین عملیات توسعه را با ارزش 13 میلیارد دلار در پروژه «ویپ‌تیل» آغاز خواهند کرد. این تأسیسات قرار است متشکل از 72 چاه حفاری با ظرفیت اسمی تولید روزانه 250 هزار بشکه بوده و از سال 2027 عملیاتی شود.
در صورت تکمیل تمام این پروژه‌ها اکسون قادر خواهد بود که در مجموع 1.3 میلیون بشکه نفت را به طور روزانه از بلوک نفتی استابروک برداشت کند. البته تمام این پروژه‌ها دارای این ظرفیت هستند که بیشتر از میزان برآورد شده نفت تولید کنند. به همین دلیل احتمال آن وجود دارد که تولید بلوک استابروک از 1.3 میلیون بشکه در روز تجاوز کند. بنابراین کاملاً محتمل است که تولید نفت گویان در سال 2027 از 1.2 میلیون بشکه در روز فراتر برود و با پشت سر گذاشتن برخی اعضای اوپک‌پلاس، گویان را تا ردیف شانزدهم کشورهای تولیدکننده نفت بالا ببرد.
علاقه‌مندی روزافزون شرکت‌های خارجی به صنعت نفت گویان از نرخ بالای موفقیت‌ها در پروژه‌های اکتشافی و ظرفیت بالای میادین فراساحلی آن نشأت می‌گیرد. نفت شیرین و سبکی که در آنجا کشف شده است دارای درجه ای‌پی‌آی 32 بوده و حاوی 0.58 درصد گوگرد می‌باشد. پالایشگاه‌ها این نفت را آسان‌تر و ارزان‌تر به سوخت‌های باکیفیت تبدیل می‌کنند و این عامل بر مطلوبیت میادین نفتی گویان می‌افزاید. طبق برآورد ریستاد انرژی شدت آلایندگی کربنی استخراج نفت از ذخایر گویان یکی از کمترین نرخ‌ها را در جهان دارد. در دورانی که شرکت‌های بزرگ نفتی تحت فشار افکار عمومی برای کاهش انتشار آلاینده‌ها هستند، این مزیتی است که جذابیت بسیار بالایی به همراه دارد. ریستاد انرژی قیمت سربه‌سر نفت تولیدی از این ذخایر را نیز به طور متوسط 28 دلار به ازای هر بشکه برآورد کرده است که موجب می‌شود فعالیت در صنعت نفت فراساحلی گویان با بهای 90 دلاری شاخص نفت خام برنت بسیار سودآور شود.
به همین دلایل است که نباید انتظار داشت روند صعودی تولید نفت گویان در 1.2 میلیون بشکه متوقف شود. ذخایر کشف‌شده این کشور نیز در حد 11 میلیارد بشکه فعلی باقی نخواهد ماند. در اوایل سال جاری سازمان حفاظت از محیط زیست گویان برای حفر 35 چاه جدید در بلوک نفتی استابروک مجوز صادر کرد. با احتساب نرخ موفقیت بالایی که این بلوک نفتی دارد، احتمال افزایش ذخایر قابل برداشت زیاد است. سایر شرکت‌های نفتی خارجی نیز در حال سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های حفاری و اکتشاف گویان هستند. نخستین مناقصه نفتی گویان که از دسامبر سال 2022 تاکنون بارها به تعویق افتاده، توجه بسیاری از فعالان نفتی را به خود جلب کرده است. گزارش شده است که شرکت ملی نفت برزیل و توتال فرانسه از جمله اپراتورهای علاقه‌مند به حضور در صنعت نفت گویان هستند. توتال فعالیت‌های اکتشافی موفقی را در سورینام، یکی از همسایگان گویان در کارنامه خود دارد.
ذخایر عظیم کشف‌شده و تولید بالای نفت خام در گویان موجب خواهد شد که عرضه جهانی نفت‌خام به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کند و این امر می‌تواند به اضمحلال سلطه نفتی اوپک‌پلاس منجر شود. به همین دلیل است که اوپک تلاش‌های خود را برای جلب رضایت گویان به عضویت در این کارتل آغاز کرده است. این سازمان نمایندگانی از گویان را برای شرکت در اجلاس خود در اروپا دعوت کرده است اما هنوز دعوت رسمی برای عضویت به گویان ارسال نشده است. با وجود این احتمال دارد که گویان نیز چندان تمایلی برای عضویت در اوپک نداشته باشد چراکه عضویت در اوپک به معنای الزام به رعایت مقررات و سهمیه‌های تعیین‌شده برای اعضا می‌باشد. عضویت در اوپک می‌تواند به علت الزام به رعایت سهمیه تولید نفت، محدودیت‌هایی برای توسعه صنعت نفت در این کشور پدید بیاورد و این دلیل اصلی خروج یکی از همسایگان این کشور یعنی اکوادور از اوپک در سال 2020 است.
شروع انفجاری ورود گویان به صنعت نفت که تنها چهار سال از نخستین اکتشاف تا تولید زمان برده است بی‌تردید چالشی برای حاکمیت اوپک بر بازار نفت خواهد بود. با احتساب برنامه‌های برزیل برای تبدیل شدن به چهارمین تولیدکننده بزرگ نفت در جهان، به زودی منطقه آمریکای جنوبی به ناحیه نفتخیزی تبدیل خواهد شد که می‌تواند قدرت اوپک‌پلاس برای قیمت‌گذاری نفت خام را به چالش بکشد. این‌ها عوامل مهمی برای بزرگ‌ترین کشور مصرف‌کننده نفت یعنی ایالات متحده آمریکا قلمداد می‌شوند. پالایشگران این کشور از سال 2019 که دولت ترامپ صنعت نفت ونزوئلا را تحریم کرد، همواره به دنبال یافتن جایگزین مناسبی برای ذخایر نفتی این کشور بوده‌اند. همچنین این عوامل می‌توانند روی رویکرد خصمانه‌ای که عربستان سعودی نسبت به آمریکا اتخاذ کرده و علت اصلی صعود بهای نفت خام تلقی می‌شود، اثرگذار باشند.
منبع: اویل پرایس