مینا علیزاده روزنامه نگار: بازار مسکن ماه‌هاست در رکود به‌سر می‌برد. بر اساس آمارها این رکود در معاملات گاهی شدت گرفته و گاهی نیز تا اندازه‌ای فروکش کرده است، اما هرگز از پیکر بی‌جان بازار مسکن در ایران جدا نشده است. اما با چه راهکاری می‌توان این بازار را از رکود در معاملات نجات داد؟
امروز و پس از گذشت حدود هشت ماه از سال 1402، هنوز رکود، بازیگر اصلی بازار مسکن است.
هر چند بر اساس گزارش بانک مرکزی از بازار مسکن تهران در مهرماه تعداد خریدو فروش آپارتمان افزایشی نسبی را تجربه کرده، اما باز هم به معنای رونق در بازار نیست و مشاوران املاک نیز می‌گویند همچنان کمتر خریداری می‌توان برای ملک‌های عرضه شده در بازار پیدا کرد. اما حالا با توجه به ضرباتی که رکود معاملات می‌تواند به بدنه بازار مسکن وارد کند، چه راهی برای خروج از این وضع وجود دارد؟
بازار مسکن، آخرین انتخاب برای سرمایه‌گذاری
منصور غیبی، کارشناس حوزه مسکن در مورد سرمایه‌گذاری در بازار مسکن به تجارت‌نیوز گفت: «بازار مسکن در مقایسه با دیگر بازارها به‌عنوان آخرین گزینه برای خرید و سرمایه‌گذاری از سوی مردم انتخاب می‌شود. در این بین به بازارهای موازی که سرمایه کمتری برای ورود به آنها لازم است، بیشتر پرداخته می‌شود.»
او ادامه داد: «بنابراین بخش مسکن در انتهای توجه برای سرمایه‌گذاری قرار گرفته است و به همین دلیل مبلغ سرمایه‌گذاری بالاتری را می‌طلبد. همچنین زمانی که بازار مسکن شروع به جلب مخاطب برای سرمایه‌گذاری می‌کند، قیمت آن نیز بالا می‌رود.»
خروج بازار مسکن از رکود
این کارشناس مسکن همچنین در مورد خروج بازار از رکود توضیح داد: «اگر بازار مسکن قصد احیای خود را داشته باشد، شرط آن فعال بودن سایر بازارهای موازی است. پس از اینکه این بازارها رشد کردند، مسکن نیز از رکود خارج می‌شود.»
غیبی همچنین بیان کرد: «نکته‌ای که اکنون می‌توان به آن اشاره کرد این است که مسکن به نوعی رکود و نظام قهری از سوی سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان رسیده است. مطالعات میدانی نشان می‌دهد حتی اگر فروشنده بخواهد قیمت را به‌صورت دلخواه کاهش دهد، باز هم مخاطبی وجود ندارد تا با آن قیمت تحریک شود.»
او درباره نقش دولت برای خروج بازار مسکن از رکود توضیح داد: «بنابراین دولت باید در نظام کلی اقتصاد کشور و رفتار مقابله با آن تمهیداتی بیندیشد. بازار باید از رکود خارج شود و در مجموع تمام بازارها بتواند برای مردم سودآور باشد و همچنین مورد توجه مصرف‌کنندگان قرار بگیرد تا بتوان از این رکود عبور کرد و تعادلی نسبی در بازار تعریف کرد.»
ضربه‌ای که رکود در این چند ماه به بدنه بازار مسکن در ایران وارد کرده تا مدت‌ها جبران‌ناپذیر است، اما دولت باید هر چه سریع‌تر تمهیداتی بیندیشد تا به وسیله آن بتواند بازار را از رکود خارج کرده و دوباره روحی بر تن بی‌جان بازار مسکن بدمد.
در این راستا علی بابایی کارنامی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس به گسترش نیور می‌گوید: رکود تورمی در بازار مسکن، مسئله بسیار مهمی محسوب می‌شود و باید عنایت ویژه‌ای نسبت به آن صورت بگیرد. البته پیش از ساماندهی بازار مسکن، دولت باید در خصوص اقتصاد کلان کشور و شاخص‌های مهم اقتصادی برنامه ریزی دقیق و اصولی داشته باشد.
او ادامه داد: با تشکیل یک تیم قوی و باتجربه اقتصادی می‌توان به این امر مهم دست پیدا کرد، منتها تا به امروز اراده و عزم جدی برای این منظور دیده نشده و امیدوارم در آینده نزدیک فکری برای آن اندیشیده شود. با مطالعه تحولات اقتصادی در حوزه مسکن طی 10 سال گذشته به نتایج مهمی دست پیدا کردم. دولت‌ها در 4 سال اول برای کنترل تورم، اقدام به ایجاد رکود می‌کنند و به این وسیله قصد توجیه کمبودهای خود را دارند.
رشد تولید فراموش شده است
نماینده مجلس ضمن انتقاد از عملکرد دولت‌ها در بخش تولید عنوان کرد: هنوز هیچ دولتی در زمینه رشد تولید و رفع موانع بر سر راه تولید، خوب و کارآمد عمل نکرده است. طبق شعار مقام معظم رهبری، رونق تولید و مهار تورم باید در اولویت مسئولان قرار بگیرد و در این راه کوچک‌ترین ضعف و نقصانی پذیرفته نیست. رشد تولید به طور کامل کنار گذاشته شده و با عدم تخصیص منابع لازم برای سرمایه در گردش، اوضاع از پیش وخیم‌تر شده است.
بابایی کارنامی خاطرنشان کرد: به این موارد، عدم پرداخت تسهیلات سرمایه ثابت برای توسعه بنگاه اقتصادی را نیز باید اضافه کرد. دولتمردان به بهانه افزایش نقدینگی، دست به سلسله اقدامات اقتصادی زدند که خروجی مثبتی برای بازار مسکن ما نداشت. با هدف رشد پایه پولی کشور، دولت به سمت مسیر اشتباهی حرکت کرد و در ادامه عواقب نامطلوبی گریبان شاخص‌های اقتصادی کشور را گرفت.
وی در ادامه مطرح کرد: در ایجاد رابطه صحیح میان سپرده گذاران و تولیدکنندگان باید نهایت دقت و برنامه ریزی صورت بگیرد تا از تعارض‌های احتمالی و زیان‌های مالی جلوگیری شود. بانک‌ها با اقدامات غیرقانونی به این نابسامانی‌ها دامن زده و بر مشکلات موجود اضافه می‌کنند. در شرایط کنونی کشور، باید دو سمت معادلات اقتصادی را درک کرد و سپس به ارزیابی و اقدامات دست زد.
او در مورد قدرت خرید مردم برای خرید مسکن مدنظر خود اذعان کرد: خرید خانه برای خانوارها بدل به یک امر ناممکن شده و ظاهراً برای دولت اهمیتی هم ندارد. طبق سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری، نرخ تورم باید تا پایان برنامه ششم توسعه تک نرخی شود. در این جهت هنوز برنامه و اقدامی از جانب تیم اقتصادی دولت مشاهده نشده و امیدوارم هرچه سریع‌تر شاهد اقدامات واقعی و عملی در این خصوص باشیم.
بابایی کارنامی درباره ثبات قیمتی در بازار مسکن بیان کرد: ثبات نسبتی قیمت‌ها در بازار مسکن به خاطر وجود رکود تورمی اتفاق خوبی نیست و دولت نیز نباید آن را امری مثبت پنداشته و به عنوان یک دستاورد به آن نگاه کند. ما نیاز به ساخت یک میلیون مسکن و همچنین یک میلیون اشتغال در سال داریم. شاخص‌های اقتصاد کلان و توجه به آن در ساماندهی بازار مسکن، اهمیت بسیار بالایی دارد. متاسفانه این مورد در سال‌های اخیر نادیده گرفته شده و از رهگذر این بی تفاوتی، ضربه‌های سنگینی به مردم در حوزه مسکن وارد شده است.
وی ادامه داد: رکود فعلی در بازار مسکن شبیه به یک فنر است که در زمان رها شدن، پیامدهای سختی را متوجه مردم خواهد کرد. برخورد با سوداگران و واسطه‌های غیرقانونی در بازار مسکن نیز باید در دستور کار متولیان امر قرار بگیرد. این اشخاص خسارت‌های جبران ناپذیری را بر بازار مسکن وارد کردند و مستوجب مجازات سخت هستند.