نسرین هزاره مقدم روزنامه نگار: گروه اقتصادی: مشکلات بازنشستگان تأمین اجتماعی بسیار است؛ در یک نگاه کلی، بدون تردید مشکل از ناچیز بودن مستمری‌های ماهانه‌ست که برای حداقل‌بگیران تقریباً یک سوم خط فقر را دربرمی‌گیرد؛ بازنشستگانِ سایر سطوح کارگری نیز وضعیت بهتری ندارند؛ متوسط حقوق میانه‌بگیران در این صندوق، 14 یا 15 میلیون تومان بیشتر نیست که این رقم بازهم نصف خط فقر است!
اما اگر از این چشم‌انداز کلان عبور کنیم، در سطح بعدی به مشکلات جانبی دیگری برمی‌خوریم؛ بازنشستگان از هزینه‌های سنگین درمان ناراضی‌اند؛ بیمه پایه کارایی خود را از دست داده و بیمه تکمیلی علیرغم پولی که بازنشستگان هر ماه می‌پردازند، کاستی‌های بسیار دارد؛ بیش از 30 درصد هزینه‌های درمان را از خود بازنشسته می‌گیرند و گاهی پرداخت صورت‌حساب‌ها ماه‌ها به طول می‌انجامد.
اما بازهم اگر یک سطح پایین‌تر بیاییم، به انتقادات بازنشستگان در زمینهٔ خدمات رفاهی برمی‌خوریم؛ وام ضروری بازنشستگان کارگری مبلغ ناچیز 20 میلیون تومان است؛ با این حال، پرداخت آن با اما و اگرهای بسیار همراه است و در ماه جاری علیرغم وعده‌ها، سایت ثبت نام باز نشده است. بازنشستگانی هستند که برای یک وامِ ناکافیِ بیست میلیون تومانی، سه چهار ماه پشت یک صف طولانی در انتظار ایستاده‌اند و این صف اصلاً جلو نمی‌رود.
مساله وام
برای درک بهتر موضوع، به همین مسالهٔ وام می‌پردازیم، هرچند با بیست میلیون تومان گرهی از کار بازنشسته‌ای که هر ماه یک‌سوم خط فقر حقوق می‌گیرد، باز نمی‌شود اما بازهم انتظار سخت است و جان بازنشسته را به لب می‌رساند.
در ماه‌های گذشته، میرهاشم موسوی مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی در مصاحبه‌ای از ایجاد سامانه متمرکز ثبت مام وام در سراسر کشور به عنوان یک «خبر خوش» اطلاع داد؛ به گفته وی، بازنشستگان بدون مراجعه حضوری و از طریق این سامانه می‌توانند برای وام ثبت نام کنند.
موسوی تاکید کرد: همه بازنشستگان تأمین اجتماعی می‌توانند با ثبت نام در این سامانه، به شرط قرار گرفتن در دایره ضوابط، وام بیست میلیون تومانی را دریافت کنند.
حالا اما در آبان ماه، این سامانه همچنان بسته مانده است و بازنشستگانی که انتظار داشتند از بیستم بتوانند ثبت نام خود را انجام دهند که شاید ماه بعد وام به آن‌ها تعلق بگیرد، سرخورده شده‌اند.
سازمان تعلل کرده
علی دهقان‌کیا، رئیس کانون بازنشستگان کارگری تهران، قبل از این در مصاحبه‌ای عنوان کرده بود احتمالاً سامانه ثبت نام وام از بیستم تا سی آبان باز خواهد شد؛ به همین دلیل به سراغ این فعال صنفی رفتیم تا بدانیم چرا هنوز سامانه باز نشده است؟
دهقان‌کیا می‌گوید: ما هم انتظار داشتیم سایت در بیستم آبان باز شود؛ سایت باید توسط تأمین اجتماعی باز شود و قبلاً هم گفته بودیم اگر سازمان کار را به موقع انجام دهد، در این تاریخ سایت باز می‌شود. اکنون وضعیت وام‌ها اصلاً مناسب نیست؛ تأمین اجتماعی قول داده بود در سال جاری به 400 هزار بازنشسته وام بدهد اما با روندی که پیش می‌روند، بعید می‌دانم بتوانند به سه‌چهارم این تعداد هم وام بدهند.
او با بیان اینکه می‌گویند وضع سازمان خوب است و استقراض نمی‌کنیم، اگر اینطور است چرا وام بازنشستگان را سر موقع نمی‌پردازند؛ اضافه می‌کند: سازمان به وعده‌های خود در زمینهٔ خدمات رفاهی عمل نکرد؛ در مورد سفرهای زیارتی هم خلف وعده شد؛ قرار بود امسال تا پایان سال 50 هزار بازنشسته را به سفرهای زیارتی بفرستند؛ امروز در ماه هشتم سال هستیم و تنها کمی بیشتر از 4 هزار بازنشسته از خدمات سفرهای زیارتی و سیاحتی سازمان تأمین اجتماعی بهره‌مند شده‌اند.
به گفته رئیس کانون بازنشستگان کارگری تهران، تا پایان سال امکان پرداخت وام به میزان وعده داده شده یا همان 400 هزار نفر نیست؛ او توضیح می‌دهد: وقتی برج 8 ثبت نام انجام نشود، ثبت نام به برج 9 می‌افتد و آن‌هایی که آن موقع ثبت نام کنند حداقل یک ماه بعد در ماه 10 وام خود را خواهند گرفت؛ خیلی تلاش کنند یک نوبت دیگر در برج 10 ثبت نام کنند و ماه بعد، یعنی بهمن آخرین نوبت وام را بپردازند؛ در واقع در مجموع در بهترین حالت، دو نوبت دیگر وام به بازنشستگان داده می‌شود. با دو نوبت، تعهد 400 هزار وام انجام نمی‌شود.
دهقان‌کیا اضافه می‌کند: وظیفهٔ سازمان تأمین اجتماعی‌ست که با بانک رفاه و بانک مرکزی برای سهمیه و اعتبار وام بازنشستگان رایزنی و مکاتبه کند، این پیگیری‌ها وظیفهٔ سازمان است؛ ما هر روز شاهد بازنشستگانی هستیم که به کانون مراجعه می‌کنند و می‌پرسند وام چه شد، سفر مشهد چه شد، چرا ثبت نام نمی‌کنند؟
یک بازنشسته: چرا باید ماه‌ها منتظر بمانم؟
براساس توافقی که قبلاً صورت گرفته بود، قرار بود هر ماه سامانه ثبت نام وام بازنشستگان باز شود، اما در آبان ماه، بازنشستگانی که منتظر بودند، دست خالی ماندند؛ محمدزاده بازنشسته‌ای‌ست که ماه‌هاست در انتظار دریافت وام بیست میلیون تومانی‌ست؛ او می‌گوید: باید مقامات سازمان تأمین اجتماعی از بازنشستگان شرمنده باشند وقتی برای بیست میلیون تومان، منِ پیرمرد با عصا هر روز به دفتر کانون بازنشستگان و اداره تأمین اجتماعی مراجعه می‌کنم اما خبری نیست، وقتی برای بیست میلیون تومان باید چند ماه انتظار بکشم و وقتی موفق شدم، آن را خرج امور جاری زندگی کنم چون 20 میلیون تومان پولی نیست که مثلاً با آن پول ازدواج یا جهیزیهٔ فرزندانمان تأمین شود!
محمدزاده در آخر صحبت‌هایش، اصل مطلب را می‌گوید، حرفی که خلاصهٔ دردهای امروز بازنشستگان است: «اگر مستمری ماهانهٔ ما به اندازهٔ خط فقر بود، اینقدر برای یک وام ناچیز عصا نمی‌زدم و دوندگی نمی‌کردم؛ من بازنشسته اگر امروز 30 میلیون تومان حقوق می‌گرفتم چه نیازی به وام 20 میلیون تومانی داشتم؟!….»