رسول سلیمی روزنامه نگار: گروه بین المل: طی روزهای گذشته دیده‌بان حقوق بشر (HRW) در گزارش جدیدی ادعا کرده است که چین در حال بستن، تخریب و استفاده مجدد از مساجد در این کشور است. به گفته دیده‌بان حقوق بشر، این اقدامات، بخشی از یک “تلاش سیستماتیک” برای جلوگیری از توسعه اسلام در چین گزارش شده است. حدود 20 میلیون مسلمان در چین وجود دارند. چین اگرچه رسماً کشوری آتئیست است؛ اما مقامات این کشور اعلام می‌کنند آزادی مذهبی را مجاز می‌دانند. بااین‌حال، ناظران سیاسی می‌گویند پکن به دنبال کنترل بیشتر مسلمانان است.
مایا وانگ، سرپرست دیده‌بان حقوق بشر در چین به رسانه‌های غربی گفته «گزارش نقض حقوق مسلمانان در چین به دنبال شواهدی از نقض سیستماتیک حقوق بشر علیه مسلمانان اویغور در منطقه سین کیانگ در شمال غربی چین به‌دست‌آمده است.» اگرچه پکن این اتهامات را رد می‌کند.
سیاست‌های حزب کمونیست چین در برابر مسلمانان
بررسی‌های تحقیقی نشان می‌دهد اکثر مسلمانان چین در شمال غربی این کشور زندگی می‌کنند. استان‌هایی شامل سین کیانگ، چینگ‌های، گانسو و نینگشیا. در همین حال منابع حقوق بشری گزارش کردند که در روستای مسلمان لیائوچیائو در منطقه خودمختار نینگشیا، گنبدها و مناره‌های سه مسجد از شش مسجد از تخریب شده‌اند. تصاویر ماهواره‌ای به دست آمده توسط دیده بان حقوق بشر نشان می‌دهد که یک گنبد گرد در یک مسجد در روستای لیائوکیائو بین اکتبر 2018 و ژانویه 2020 با یک بتکده به سبک چینی جایگزین شده است.
قانون چین به مردم اجازه می‌دهد تا فقط در مکان‌های عبادت رسمی تأیید شده توسط مقامات چینی عبادت کنند. اگرچه دیده‌بان حقوق بشر به دلیل فقدان اسناد کافی در این زمینه، قادر به تعیین تعداد مساجد بسته شده نبوده؛ اما گزارش ارائه شده به دیده‌بان حقوق بشر از سوی دو محقق مسلمان تخمین زده‌اند که یک‌سوم مساجد در استان نینگشیا که بین 400 تا 500 مسجد تخمین زده شده از سال 2020 بسته شده است.
در همین حال دولت چین ادعا می‌کند که هدف از سیاست تعدیل مساجد، “کاهش بار اقتصادی” بر مسلمانان، به‌ویژه کسانی است که در مناطق فقیر و روستایی زندگی می‌کنند. اقدامات علیه مساجد اغلب در حالی صورت می‌گیرد که دولت چین روستاییان را از این مناطق منتقل می‌کند و چندین روستا را به یک روستا تبدیل می‌کند.
دیده‌بان حقوق بشر همچنین به نقل از مردم محلی گزارش کرده هدف از تغییر معماری مساجد، منصرف‌کردن مردم از رفتن به نماز در مساجد است. برای این منظور پس از برداشتن مناره‌ها و گنبدها، نمایندگان دولت در مناطق محلی شروع به تغییر در معماری محل مانند سالن‌های وضوگرفتن و تریبون‌های واعظان می‌کنند. این منابع محلی مسلمان هدف از تغییر معماری را دلسرد کردن مردم از رفتن به مساجد ارزیابی کردند که در نهایت با نرفتن مردم به مساجد بهانه‌ای برای تعطیلی آن در اختیار دولت قرار می‌گیرد.در همین حال، ویدئویی از سوی دیده‌بان حقوق بشر منتشر و تأیید شده که در آن یک سالن وضو در مسجد شهر لیوجیاگو در جنوب استان نینگشیا را نشان می‌دهد که مدت کوتاهی پس از برداشتن دو مناره و یک گنبد، تخریب شده است.
در استان گانسو نیز که با نینگشیا مرز مشترک دارد، مقامات به‌صورت دوره‌ای اعلام کرده‌اند که مساجد بسته می‌شود. در سال 2018، مقامات دولت چین افراد زیر 16 سال را از شرکت در فعالیت‌های مذهبی یا تحصیل در لینشیا، شهری که قبلاً به‌عنوان “مکه کوچک” چین شناخته می‌شد، ممنوع کردند. در گزارشی که در سال 2019 توسط یک شبکه تلویزیونی محلی منتشر شد، آمده بود که مقامات چینی، چندین مسجد را پس از “آموزش ایدئولوژیک” به “مراکز فرهنگی” تبدیل کرده‌اند.در همین حال گزارش‌ها حاکی از آن است که سایر اقلیت‌های قومی و مذهبی نیز تحت‌تأثیر سیاست‌های دولت چین قرار گرفته‌اند. به‌عنوان‌مثال، پکن در ماه‌های اخیر استفاده از “تبت” را با نام شیزانگ “Xizang” – نام منطقه به زبان ماندارین – در اسناد رسمی دیپلماتیک جایگزین کرده است. تبت ناحیه‌ای تاریخی است که یک‌چهارم چین را تشکیل می‌دهد؛ اما بعد از فروپاشی خودمختاری سیاسی این منطقه در سال 1950، دولت چین تغییرات عمده‌ای را در زبان و فرهنگ این منطقه به نفع سیاست‌های حزب کمونیست چین انجام داده است. مقامات چین همچنین صلیب‌ها را از کلیساها برداشته‌اند، کشیش‌ها را دستگیر کرده و کتاب مقدس را از فروشگاه‌های آنلاین خارج کرده‌اند.
نظارت بر ادیان به نفع حزب کمونیست چین
بسته‌شدن مساجد در مقیاس بزرگ آخرین بار در دهه 1950 در چین انجام شد، پس از اینکه حزب کمونیست چین در سال 1949 کشور را به دست گرفت. مقامات چینی حدود 90 درصد از مساجد نینگشیا را قبل از انقلاب فرهنگی در سال 1966 تخریب کردند. پس از پایان انقلاب فرهنگی در یک دهه بعد، مردم چین زندگی مذهبی خود را بازسازی کردند و بسیاری از مساجد را ساختند، حتی زمانی که دولت چین کنترل شدید بر دین مداران را حفظ کرده بود.. از سال 2016، تحت سیاست‌هایشی جینپینگ، کنترل دولت بر ادیان تشدید شده است. فراتر از کنترل مذهب با دیکته کردن آنچه که فعالیت مذهبی “عادی” و در نتیجه قانونی شناخته می‌شد، مقامات فعلی چین به دنبال تغییر جامع ادیان و هماهنگی آنها با ایدئولوژی حزب کمونیست چین هستند.
اتهامات اروپا و امریکا علیه چین
چندین کشور از جمله ایالات متحده، بریتانیا، کانادا و هلند چین را به ارتکاب نسل‌کشی متهم کردند. اتهاماتی که توسط کنوانسیون بین‌المللی به‌عنوان “قصد نابودی کامل یا جزئی یک گروه ملی، قومی، نژادی یا مذهبی” تعریف شده است.
اعلامیه این کشورها به دنبال گزارش‌هایی منتشر شد که بر بازداشت مسلمانان تأکید می‌کرد. در همین حال آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا گفته است که چین مرتکب “نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت” می‌شود. پارلمان انگلیس نیز در آوریل 2021 اعلام کرد که چین در حال ارتکاب نسل‌کشی در سین کیانگ است. یک کمیته حقوق بشر سازمان ملل در سال 2018 اعلام کرد که گزارش‌های معتبری دارد مبنی بر اینکه چین بیش از یک میلیون نفر را در “اردوگاه‌ها” در سین کیانگ نگه داشته است.
چین چه می‌گوید؟
چین تاکنون تمام اتهامات نقض حقوق بشر در سین کیانگ را رد کرده است. در این راستا سخنگوی وزارت امور خارجه چین اعلام کرده که اسناد منتشر شده از استان مسلمان‌نشین سین کیانگ صحت ندارد و سین کیانگ از ثبات و رفاه برخوردار است و ساکنان آن زندگی رضایت‌بخشی دارند. چین می‌گوید کنترل‌های سیستماتیک در سین کیانگ برای جلوگیری از تروریسم و ریشه‌کن‌کردن افراط‌گرایی اسلامی بوده است و اردوگاه‌هایی که مسلمانان در آن نگهداری می‌شوند، ابزاری مؤثر برای آموزش مجدد زندانیان در مبارزه با تروریسم هستند. چین همچنین ادعاهای مربوط به تلاش برای کاهش جمعیت اویغور از طریق عقیم‌سازی انبوه را “بی‌اساس” خوانده و می‌گوید اتهامات کار اجباری مسلمانان “کاملاً ساختگی” است.