امیررضا محمدی روزنامه نگار: مجلس شورای اسلامی در شرایطی قرار است در هفته جاری، نسبت به تعیین تعطیلات آخر هفته و تعداد روزهای آن تصمیم گیری نماید که برخی بر این باورند تعطیلی یک و نیم روزه از ظهر پنجشنبه تا صبح شنبه منجر به کاهش تعاملات تجاری ایران با دنیا خواهد شد، چرا که بسیاری از کشورهای طرف قرارداد تجاری ایران، روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل بوده و این عدم تطبیق سبب شده تا ایران عملا 3.5 روز با دنیا ارتباطی نداشته باشد.
طی روزهای اخیر مجدد، بحث‌هایی پیرامون افزایش تعطیلات آخر هفته به 2 روز و یا به عبارتی کاهش ساعات کاری هفتگی از 44 ساعت به 40 ساعت داغ شده است. در واقع، مجلس شورای اسلامی در شرایطی قرار است در هفته جاری، نسبت به تعیین تعطیلات آخر هفته و تعداد روزهای آن تصمیم گیری نماید که برخی بر این باورند تعطیلی یک و نیم روزه از ظهر پنجشنبه تا صبح شنبه منجر به کاهش تعاملات تجاری ایران با دنیا خواهد شد، چرا که بسیاری از کشورهای طرف قرارداد تجاری ایران، روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل بوده و این عدم تطبیق سبب شده تا ایران عملا 3.5 روز با دنیا ارتباطی نداشته باشد.
محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران به تازگی در اظهارنظری اعلام کرده که اگر مجلس تصمیم بگیرد که روزهای پنجشنبه و جمعه به عنوان تعطیلات پایانی هفته به صورت کامل تعطیل باشند و نیم روز کاری پنجشنبه را در بانک‌ها از دست بدهیم، مشکلات بیشتر خواهد شد و عملاً تجار 4 روز تمام را با دنیا قطع ارتباطات کاری و تجاری خواهند داشت.
وی به این نکته هم اشاره کرده است که اگر مجلس تصمیم به اعمال تعطیلی جمعه و شنبه بگیرد، اختلاف تعطیلات ما با دنیا به دو روز تقلیل خواهد یافت و مشکلات کمتر خواهد شد، به نحوی که می‌تواند به تجارت ایران در ارتباط با کشورهای خارجی و نیز ارتباط بانکی ایران با بانک‌های بین‌المللی کمک کند؛ لذا انتظار فعالان اقتصادی از مجلس این است که به این موضوع توجه ویژه داشته و حالا که تصمیم‌گیری در مورد این مساله مهم در دستور کار قرار گرفته و قرار است که این موضوع تعیین تکلیف شود، به تبادلات تجاری کشور توجه ویژه‌ای داشته باشند.
رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی ایران در پاسخ به برخی اظهارنظرها مبنی بر اینکه به دلیل تحریم‌ها، ارتباطات بانکی ما با دنیا قطع است و تعطیلی بانک‌های ایران در روزهایی که در دنیا بانک‌ها مشغول به کار هستند، خللی در تجارت خارجی ایران وارد نمی‌کند، خاطرنشان کرد: قرار نیست که ایران تا آخر دنیا در تحریم باقی بماند و روابط بانکی آن با دنیا قطع باشد؛ همانطور که مسئولان عالی‌رتبه اعلام کرده‌اند، تحریم‌ها باید رفع شده و اقتصاد به شرایط عادی برگردد؛ بنابراین قانونی که در مجلس مصوب می‌شود برای کوتاه‌مدت نیست و دهها سال پابرجا خواهد ماند، بنابراین نباید در شرایط ویژه نسبت به یک موضوع اظهارنظر خلاف واقع داشت؛ بلکه باید نظرات کارشناسی را مبتنی بر شرایط کلی اعمال نمائیم.
این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران معتقد است، موضوع در تصمیم‌گیری برای تعطیلات پایانی هفته، تنها محدود به ارتباط بانک‌ها نیست؛ بلکه تمام ادارات و فعالان اقتصادی در 5 کشور اصلی طرف تجاری ایران، همگی شنبه‌ها و یکشنبه‌ها تعطیل هستند؛ به عنوان مثال چین به عنوان اولین شریک تجاری ما در صادرات و امارات به عنوان اولین شریک ما در حوزه واردات، شنبه و یکشنبه تعطیل هستند؛ یا حتی هند و ترکیه هم به همین ترتیب تعطیل هستند؛ لذا وقتی 80 درصد تجارت ما با 5 کشور خلاصه شده و تعطیلات همه این کشورها نسبت به ایران دو روز متفاوت است؛ عملاً تجار ما 4 روز را در ارتباطات تجاری خود با شرکا از دست می‌دهند.
لاهوتی می گوید: این قطع ارتباط صرفاً در حوزه روابط بانکی نیست، بلکه در حوزه انجام مذاکرات، خرید و فروش کالاها و بسیاری از فرآیندهای تجاری، مشکلات زیادی به دلیل همین عدم تطبیق تعطیلات برای تجار به وجود می‌آید که امیدواریم مجلس به این موضوع توجه داشته باشد؛ قطعاً اگر تعطیلات ایران هم به جمعه و شنبه موکول شود؛ این موضوع می‌تواند بخشی از مشکلات تجاری کشور را حل و فصل کند؛ ضمن اینکه با توجه به اینکه ایران عضو بریکس و پیمان شانگهای است و تمام کشورهایی که در این پیمان‌ها قرار داشته و شرکای فعلی یا آتی ایران به شمار می‌آیند، تعطیلی خود را روزهای شنبه و یکشنبه قرار داده اند، بهتر است ایران نیز برای مراودات بیشتر روزهای جمعه و شنبه برای تعطیلات انتخاب کند تا تطبیق تعطیلات به شکل بهتری با این کشورها صورت گیرد.
در عین حال، از منظر تولید نیز، بسیاری از مخالفان، استدلال می‌کنند که این طرح باعث کاهش تولید در کشور خواهد شد؛ از سوی دیگر، موافقان این طرح استدلال می‌کنند که کاهش ساعات کاری به افزایش بهره‌وری کمک می‌کند.
بسیاری از کارفرمایان، ممکن است در ابتدا مخالف این طرح باشند و تصور کنند که کاهش ساعات کاری کارمندان، به کاهش تولید محصولات آن‌ها منجر می‌شود. از سوی دیگر، بسیاری از کارمندان موافق این طرح هستند. چراکه تعداد خیلی زیادی از آنان مجبور هستند ساعات دیگری را نیز به صورت مازاد کار کنند؛ بنابراین زمانی برای استراحت و موارد شخصی خود ندارند.
در حال حاضر بسیاری از کشورهای دنیا ساعات کاری 40 ساعت و کمتر دارند. همچنین تعداد زیادی از این کشورها در حال انجام تحقیقات لازم برای کاهش ساعات کاری هفتگی به زیر 40 ساعت هستند. همچنین باید توجه داشت تغییرات ساعات کاری وابستگی قابل توجهی به فرهنگ، و شرایط اقتصادی محل مورد مطالعه دارد. حال این سوال پیش می‌آید که آیا کاهش ساعات کاری می‌تواند به بهبود شرایط نیروی کار و کارفرمایان در ایران کمک کند؟ جوانب مختلف این طرح چیست؟
آیا ایرانیان کمتر از سایر کشورهای دنیا کار می‌کنند؟
شاید در نگاه اول بسیاری از افراد تصور کنند ایرانیان به میزان کمتری نسبت به سایر مردم جهان کار می‌کنند. تعطیلات عمومی موجود در کشور نیز تا حدی به این تصور دامن می‌زند. از سوی دیگر این تصویر وجود دارد که افراد در کشورهای دیگر، مخصوصا ژاپن، از تمام جنبه‌های زندگی خود غافل شده و مشغول کار هستند. از سوی دیگر، بسیاری از مردم تصور می‌کنند که مردم در کشورهای خارجی تمام وقت مشغول کارند تا بتوانند مخارج بالای خود را پوشش دهند، در حالی که ایرانیان زمان زیادی برای تعطیلات دارند.
آیا کاهش ساعات کاری منجر به کاهش بهره‌وری می‌شود؟
شاید نگرانی بسیاری از کارفرمایان و سیاست‌گذاران را بتوان کاهش بهره‌وری، و یا تولید کل در اثر کاهش ساعات کاری عنوان کرد. به صورت ظاهری، بسیاری از افراد تصور می‌کنند که هرچه ساعات بیشتری کارکنند، درآمد بیشتری دارند. از سوی دیگر، بسیاری از افراد نیز معتقدند ساعات کاری بیشتر در یک کشور، به معنی درآمد بیشتر و سطح تولید و رفاه بیشتر می‌باشد. در حالی که داده‌ها ادعاهای فوق را رد می‌کنند.
هماهنگی با روزهای کاری در دنیا
در حال حاضر در هر هفته، ایران روزهای جمعه به صورت رسمی تعطیل است. از سوی دیگر، بسیاری از کشورهای دنیا در روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل هستند. انتقال تعطیلات به روزهای ذکر شده، می‌تواند موجب هماهنگی بیشتر ساعات کاری اداری در ایران و سایر کشورهای دنیا باشد. در صورتی که تعطیلات جمعه سر جای خود باقی بماند، تعطیل کردن شنبه نسبت به پنجشنبه گزینه بهتری است؛چرا که هماهنگی بیشتری با سایر کشورهای دنیا ایجاد می‌کند.
همانطور که پیش‌تر و با استناد به مطالعات مختلف گفته شد، کاهش ساعات کاری از 44 ساعت به 40 ساعت در هفته، می‌تواند موجب افزایش بهره‌وری نیروی کار شود. همچنین این سیاست به صورت تئوری امکان مشارکت بیشتر گروه‌های جامعه مانند بانوان در بازار کار را افزایش می‌دهد؛ بنابراین می‌توان گفت این طرح قدم مثبتی در راستای بهبود بازار کار و در نتیجه شرایط اقتصادی در کشور می‌باشد.