رسول سلیمی روزنامه نگار: عجله امریکا برای درگیرشدن در جنگ اسرائیل علیه مردم فلسطین در نوار غزه ممکن است راهی برای فراموش‌کردن افکار عمومی باشد که واشنگتن در جنگ اوکراین شکست‌خورده است و این یک نمایش عملیاتی است که در آن می‌توانند آزادانه درباره جنگ کم تنش با ایران در سراسر سوریه، عراق، لبنان و یمن مانور دهد. هنگامی که جهان به‌صورت زنده شاهد “جنایت قرن” در غزه بود، اسرائیل و امریکا نبرد روایت اخلاقی را نزد افکار عمومی جهان از دست دادند. هنگامی که نیروهای اسرائیلی، با حمایت کامل امریکا، به نسل‌کشی علیه مردم فلسطین اقدام کردند، به نظر می‌رسید بیداری واقعی در خیابان‌های پایتخت‌های غربی در حال ظهور است و جنبش‌های اعتراضی که میدان‌های شهرها و دانشگاه‌ها را در بر می‌گیرد، آگاهی جدیدی را پیش‌بینی می‌کند که فلسطین را در چشم نسل جدید، سنگ بنای مبارزه خود با سیستم نواستعماری در تلاش برای یک جهان عادل‌تر و متعادل‌تر می‌کند.
در خط مقدم صحنه، انفجاری در خاورمیانه وجود دارد که اول‌ازهمه نتیجه 75 سال سرکوب، تحقیر و اشغال علیه مردم فلسطین است. در پس‌زمینه آن، یک سیستم بین‌المللی با یک بحران نقدینگی بی‌سابقه با پیشرفت قدرت‌های متعدد بین‌المللی به عرصه رقابت وارد شده است.
از طرفی امریکا اگرچه تلاش می‌کند از باتلاق اوکراین خارج شود؛ اما همزمان با کمک‌های تسلیحاتی به اسرائیل، به تداوم جنگ کمک می‌کند. کارشناسان معتقدند ناوگان اعزامی ایالات متحده و غرب در شرق مدیترانه پس از حمله 7 اکتبر فراتر از ان چیزی است که برای “بازدارندگی” ایران و حزب الله و برای ارسال “پیام اقتدار غرب” لازم باشد. بلکه حضور این ناوگان بیش از هر زمانی ناشی از استراتژی حمایت از اسرائیل برای ایجاد برتری نسبت به حماس است تا امریکا دست کم در یکی از جنگ‌های خاورمیانه بتواند حائز برتری شود.
بعد از راه منفی امریکا به قطعنامه‌ای که آتش‌بس در غزه را تصویب می‌کرد، امریکا که از عقب‌نشینی اوکراین مطمئن شده بود، باید راهی پیدا می‌کرد تا تصور کند که از طریق فعالیت‌های نظامی نمایشی مانند اعزام ناوگان خود به شرق مدیترانه و منطقه خلیج‌فارس در “مرکز جهان” باقی می‌ماند تا به اسرائیل اطمینان دهد که ایران و متحدانش در منطقه را متوقف خواهد کرد.
در واقع امریکا که از عقب‌نشینی اوکراین ناامید شده، باید راهی پیدا کند تا تصور کند که از طریق فعالیت‌های نظامی نمایشی مانند اعزام ناوگان خود به شرق مدیترانه و منطقه خلیج‌فارس برای اطمینان‌دادن به اسرائیل که ایران و متحدانش در منطقه را متوقف خواهد کرد، در “مرکز جهان” باقی می‌ماند.
دیلماسی فعالانه امریکا همزمان با حضور نظامی
از سوی دیگر این فعالیت نظامی همزمان با پیشبرد دیپلماسی در خاورمیانه با همکاری چندین تیم دیپلماتیک فعلی ایالات متحده متشکل از وزیر امور خارجه آنتونی بلینکن، مشاور امنیت ملی جیک سالیوان، مدیر سیا ویلیام برنز، فرستاده ریاست‌جمهوری ایالات متحده دیوید ساترفیلد صورت گرفت تا مذاکره در مورد راه‌حل‌های آتش‌بس موردنیاز برای تبادل زندانیان و ورود مقادیر محدودی از کمک‌ها، به‌دوراز آتش‌بس یا توقف جنگ و پایان‌دادن به اشغال و محاصره خفه‌کننده تحمیل شده بر نوار غزه را پیگیری کنند.
ناظران سیاسی می‌گویند سیاست‌های ایالات متحده و اسرائیل پس از حمله 7 اکتبر و جنگ مخرب در غزه به حدی رسیده است که دولت بایدن به استفاده از حق وتو خود ادامه خواهد داد زیرا عملکرد امریکا نشان می‌دهد که اسرائیل آنچنان به امریکا ضمیمه شده که نمی‌تواند بحران‌های سیاسی خود را بدون نظارت و راهنمایی امریکا مدیریت کند. از سوی دیگر امریکا تلاش می‌کند راه حل دو کشوری را برای استقلال فلسطینی‌ها به عنوان ضمانتی برای اجرای پیمان ابراهیم و عادی سازی روابط اعراب و اسرائیل پیش ببرد. در این مسیر یک دیپلمات کلیدی توانسته نظر بایدن را برای اجرای این طرح جلب کند.
چه کسی بایدن را برای چرخش به سوی عربستان قانع کرد؟
برت مک گورک هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه و شمال آفریقا در کاخ سفید و فرستاده ارشد ریاست‌جمهوری ایالات متحده توانست بایدن را در تابستان 2022 متقاعد کند تا ارتباط خود را با ولیعهد سعودی احیا کند و پروژه عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل را که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور سابق امریکا در سال 2020 با امارات متحده عربی و بحرین آغاز کرده بود دنبال کند.
همچنین جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی ایالات متحده، در مذاکرات داووس در ماه ژانویه، عادی‌سازی را به‌عنوان بخشی از چشم‌انداز خود برای “روز بعد” پس از جنگ غزه موردتوجه قرارداد و گفت: “ما فعالانه مسیر عادی‌سازی و ادغام با شرکای منطقه‌ای خود را دنبال می‌کنیم. این آینده‌ای است که در آن غزه هرگز سکوی تروریسم نخواهد بود، اعراب و اسرائیلی‌ها قادر خواهند بود در صلح زندگی کنند، فلسطینی‌ها کشور خود را خواهند داشت و امنیت اسرائیل تضمین خواهد شد.
به نظر می‌رسد سفرهای اخیر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده به خاورمیانه همزمان با فاجعه انسانی در غزه و تشدید تحرکات نظامی در دریای سرخ، به طرز ناخوشایندی شکست‌خورده است. کنترل هرج‌ومرج در خاورمیانه موفقیت‌آمیز نبوده به‌طوری‌که بایدن نتوانسته اسرائیل را به سمت آتش‌بس هدایت کند. موضوعی که تا به امروز امریکا را میان باتلاق کیف و غزه نگه داشته است.