معضل ناترازی بنزین در کشور

سیدهاشم اورعی استاد دانشگاه:متاسفانه ناترازی بنزین در کشور رو به افزایش است، به طوری که متوسط مصرف در سال گذشته روزانه 116 میلیون لیتر بوده و در تعطیلات نوروز به بیش از 150 میلیون لیتر هم رسید. بنابراین عدد 13 درصد را برای افزایش مصرف اعلام شده، به عبارت دیگر تقاضا به شدت رو به افزایش است.

اولین مشکل ما این است که اختلاف فاحش بین قیمت بنزین و گازوئیل در داخل و خارج کشور یک سرازیری با شیب بسیار زیاد برای قاچاق ایجاد کرده است، البته هیچ‌کس نمی‌تواند عدد دقیقی برای قاچاق اعلام کند اما بنظر می‌رسد که حداقل روزی 10 تا 30 و 40 میلیون لیتر قاچاق سوخت صورت گیرد. بنابراین در یک حساب سرانگشتی ساعتی یک میلیارد تومان رانت به جیب قاچاق‌چیان می‌رود. به عبارتی پول بنزین و ثروت متعلق به مردم که می‌توانست صادرات آن صرف عمران کشور شود روانه جیب عده‌ای قاچاقچی می‌شود.اکنون مبالغ هنگفتی به دلیل پایین بودن قیمت بنزین سوءاستفاده و قاچاق می‌شود و این درآمدهای واقعاً نجومی که از قاچاق زیاد سوخت حاصل می‌شود، به قاچاقچیان یک قدرت اقتصادی می‌دهد که می‌توانند قدرت سیاسی هم بخرند و شاید این مقاومتی که در برابر واقعی شدن قیمت انرژی مواجهیم از سوی مافیای انرژی و سوخت باشد.امروز به بکارگیری تکنولوژی روز دنیا می‌توانیم مصرف بنزین را با همین پیمایشی که اکنون در کشور داریم؛ حداقل 30 تا 40 درصد کاهش دهیم اما این کار صورت نمی‌گیرد، چون با مافیای صنعت خودروسازی مواجهیم، به عبارت دیگر اگر قرار است صنعت خودرو به عنوان مثال 100 میلیون تومان هزینه کند و چندین سال زحمت بکشد و خودرو را از نظر کیفیت و میزان مصرف به خودروی روز تبدیل کند؛ راه سختی خواهد داشت بنابراین به جای انتخاب این راه با صرف زمان و هزینه بسیار کمتر می‌تواند برای خود حمایت سیاسی مجلس را بخرد تا مجبور نباشد با خودروی خارجی رقابت کند.علیرغم اینکه به خودروساز فرصت داده شده خودرو را به کیفیت لازم برساند این کار را نکردند یعنی اداره استاندارد را مجبور به پلاک کردن خودرو کردند و یا اینکه بدون اجازه این سازمان خودروها پلاک می‌شوند، خلاصه اینکه مافیای قاچاق سوخت و خودرو قدرت زیادی دارند و شرایطی ایجاد کرده‌اند که مردم در صف‌های طولانی پیش‌پرداخت می‌کنند که همین خودرو را با هر شرایطی که سازنده اعمال می‌کند؛ خریداری کنند، با این اوضاع واضح است که ما به سمت ارتقای فناوری خودرو و کاهش مصرف سوخت نمی‌رویم.

انتها و مقصد این راهی که در پیش گرفته‌ایم؛ مشخص است، اکنون میزان افزایش تولید به مراتب کمتر از میزان افزایش تقاضا است. در نتیجه روز به روز ناترازی بیشتر می‌شود و این روی تولید ناخالص داخلی و اقتصاد کشور تأثیر دارد، سیاست‌های کوتاه‌مدتی هم که اعمال می‌شود مانند این است که با مسکن به جنگ درمان سرطان برویم، یعنی درواقع همه مسیر اشتباه است.