نگین درخشان آینده ترانزیت ریلی ایران

وحید پورتجریشی روزنامه نگار:بندر کاسپین بزرگ‌ترین بندر ایران در سواحل جنوبی دریای خزر (دریای کاسپین) محسوب می‌شود. این بندر هم‌اکنون دو اسکله فعال دارد که فرودین ماه 1396 افتتاح شده و دارای دو موج شکن و شامل 25 پست اسکله شامل بر چهار پست ترمینال کانتینری، سه پست ترمینال نفتی، دوپست ترمینال کالاهای فله خشک، ده پست ترمینال چندمنظوره، دویست ترمینال کالاهای عمومی، یک پست ترمینال رو-رو و یک پست ترمینال اختصاصی و مسافری بزرگ‌ترین و کاملترین مجموعه بندری شمال ایران در حال احداث است.با هدف ایجاد نسل سومی از بنادر در حاشیه دریای خزر، در مجتمع بندری کاسپین منطقه آزاد تجاری – صنعتی انزلی؛ 5 ترمینال اصلی با مساحت 1/124 هکتار در نظر گرفته شده که نوع فعالیت و کاربرد اسکله‌های آن مطابق استانداردهای روز جهانی طراحی گردیده و اهدافی نظیر انتقال کالای ترانزیتی و کانتینری متعلق به کشورهای مختلف در چهار چوب توافقات محور شمال – جنوب، حمل و نقل دریایی شامل (مسافر، بار و مواد سوختی) و توسعه صنایع دریایی و فعالیتهای وابسته به آن را دنبال می‌نماید.مهم‌ترین نکته در خصوص این مجتمع بندری، علاقه روسیه و چین به استفاده از آن به جای سایر بنادر ایرانی همچون امیرآباد است. در این میان، به ویژه شرکت‌های چینی فعال در بندر آکتائو قزاقستان، طی سال‌های گذشته تمامی تمرکز خود برای صادرات و ترازیت کالا از شمال ایران را روی این مجتمع بندری قرار داده‌اند. دلیل این امر، نزدیکی بندر کاسپین به نقاط استراتژیکی همچون بندر آستارا و نزدیکی آن با کردستان عراق به نسبت بندر امیرآباد است که به شرکت‌های نفتی چینی فعال در مسیر کمربند و جاده کریدور میانی این امکان را می‌دهد تا محمولات نفتی خود به ویژه قیر و محصولات پتروشیمی را از طریق کاسپین به آکتائو برسانند و بالعکس. لذا می‌توان اذعان داشت که ذائقه مشتریان خارجی در تمرکز بر روی کاسپین، نقشی محوری برای این بندر تعریف کرده و طبیعتاً، دولت ایران را نیز بر روی این پروژه بندری متمرکز ساخته است.در حال حاضر، ظرفیت اولیه حمل این بندر، سالیانه 3 تا 5 میلیون تن برآورد شده و این در حالیست که به گفته کارشناسان رسمی دولتی، ظرفیت نهایی این بندر طی سال‌های آتی به 15 میلیون تن در سال افزایش خواهد یافت. اکنون نوبت به این سؤال رسیده که با توجه به نقش محوری راه آهن و بندر کاسپین در پروژه بزرگ شمال – جنوب، اهمیت این بندر برای راه آهن کشورمان تا چه میزان خواهد بود؟ همانطور که گفته شد، اگرچه شبکه ریلی ایران در حال حاضر به بندر امیرآباد نیز متصل است، اما تمرکز شرکای تجاری ایران یعنی روسیه و چین بر روی بندر کاسپین، منجر به افزایش اهمیت این بندر برای راه آهن ایران نیز شده است.