سامان سفالگر روزنامه نگار: در سالهای گذشته و با ایجاد نوسانات و رخدادهای قابل توجه در اقتصاد کشورمان، شاهد وقوع تحولاتی تازه در بازار بورس ایران نیز بودهایم. در این راستا، بورس زمانی رونق قابل توجهی را تجربه میکرد و مدام قلههای بیشتر و بزرگتری را فتح میکرد با این حال، به یکباره شاهد سقوط بورس بودیم که البته تبعات اقتصادی و اجتماعی و سیاسی خاصی را نیز برای کشورمان به همراه داشت. به گزارش« نقش اقتصاد»؛ از آن زمان تا به امروز، بورس به صورت دورهای دچار افزایش و کاهش میشود. همین چند وقت قبل بود که ریزشهای پیاپی در بازار بورس موجب شد تا شاهد اعتصاب بورس و کارکنان آن در برخی از شهرهای کشورمان باشیم. روندی که در ادامه با مثبت شدن بازار بورس تغییر کرد.
مسائلی که همه و همه سبب شدهاند تا افکار عمومی دیدگاههای روشن و مشخصی را در مورد نوسانات بازار بورس نداشته باشند و تنها یک سؤال در ذهنشان شکل بگیرد و آن این باشد که تا چه زمان فراز و فرودها در بازار بورس کشورمان ادامه خواهند یافت و قرار است چه زمان بورس، به حدی از ثباتِ معنادار برسد؟ به نظر میرسد در پاسخ به این سؤال، بایستی به 2 نکته مهم توجه داشته باشیم. اولاً، سالهاست که در اقتصاد ایران دولت با تزریق ارز اقدام به سرکوب نرخ ارزهای خارجی و به طور خاص دلار میکند. دلیل این مساله نیز این است که اگر چنین نشود، شاهد افزایش قیمت ارز و کم ارزش شدن پول ملی خواهیم بود و این موضوع در نوع خود به زندگی و معیشت مردم کشورمان آسیبهای جدی را وارد خواهد کرد و نمودهای عین خودش را در دیگر بازارها نیز به نمایش میگذارد. از این رو، تا زمانی که دولت کشورمان همچنان به سیاست سرکوب نرخ ارز ادامه میدهد، کاملاً طبیعی است که شاهد باشیم واقعیتهای بازار نتوانند خود را با نرخ ارز هماهنگ کنند و همین مساله یکی از نمودهای عینی خود را در قالب ریزشهای دوره به دوره بازار بورس نشان میدهد. در واقع، سرکوب نرخ ارز موجب میشود تا واقعیتها در بازار بورس نتوانند خود را به صراحت به نمایش بگذارند. اضافه بر اینها، ناظران و تحلیلگران بر این باورند که دولت در حوزه سیاستهای پولی و مالی خود نیز تا حد زیادی رویههای انقباضی را در پیش گرفته و طبیعتاً تا زمانی که در این سیاستها تغییری رخ ندهد، همچنان باید شاهد تداوم روند افت و خیزهای دورهای در بازار بورس باشیم. دوم اینکه باید توجه داشته باشیم که بازار بورس در کشورمان در سالهای اخیر با یک چالش جدی دیگر نیز رو به رو شده و آن مخدوش شدن سرمایه اجتماعی در این بازار است. معادلهای که عدم قطعیتها در بازار بورس را به نحو قابل توحهی افزایش داده و به عنصری تبدیل شده که گاه و بیگاه موجب ایجاد فراز و فرود در این بازار میشود.
اساساً به همین دلیل است که برخی تحلیلگران تاکید دارند تا زمانی که سرمایه اجتماعی بازار بورس ترمیم نشود و البته که برخی اصلاحات در فضای کلی اقتصاد کشورمان نیز صورت نگیرند، همچنان باید شاهد تداوم روندهای کجدار و مریز در قالب بازار بورس کشورمان باشیم. معادلهای که عملاً بازار بورس ایران را به یک علامت سؤال بزرگ در ذهن بسیاری از افکار عمومی تبدیل کرده است. جالب اینکه برجسته بودن مساله بورس و درگیر شدن شمار قابل توجهی از مردم کشورمان با آن، خود مؤلفهای مهم بوده که سبب شده تا در بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری کشورمان و اوج گیری رقابتهای انتخاباتی میان نامزدهای مختلف این انتخابات، شاهد طرح وعدههای مختلف از سوی این نامزها با محوریت مساله بورس و حل شدنِ آن باشیم. با این همه، واقعیت این است که به نظر میرسد بازار بورس ایران نیازمند اتخاذ دیدگاههای واقع بینانه در سطح حکمرانی است. در این فضا، طرح وعدههای بعضاً بی پشتوانه، موجب میشود تا شاهد بدتر شدن وضعیت سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی به این بازار باشیم. معادلهای که ازچشم اندازی کلان به ضرر کشورمان و اقتصاد آن است. مساله ای که البته تاکنون بارها و بارها از سوی کارشناسان و تحلیلگران متخصص نیز مورد اشاره قرار گرفته است. بازار بورس تا حد زیادی تابعی از شرایط کلی اقتصاد کشورمان است و نمیتوان دیدگاه جزیرهای را نسبت به آن اشت. کما اینکه برخی چالشهای مطرح در حوزه بازار بورس نظیر عدم اجرای اصلاحات دقیق و عمیق در قالب آن، به نحوی جدیتر و گسترده در فضای کلی اقتصاد ایران نیز حاکم هستند و بایستی برای آنها راهکارهایی اندیشیده شود.