ریسک های غیر قابل کنترل در بازار سرمایه

احسان خاتونی تحلیلگر بازار سرمایه: زمانی که همتی در بانک مرکزی بود، فعالان بازار سرمایه نسبت به او انتقاداتی داشتند، انتقاداتی در خصوص نرخ بهره و برخی مسائل دیگر، ولی به نظر می‌رسد در حال حاضر شرایط عوض شده و ظاهراً نگاه ایشان بهبود بازار سرمایه است. در این مدت ما دیدیم که ایشان در مقام یک منتقد مطالب بسیاری نوشته‌اند. مطالبی در خصوص اوراق فروشی، چاپ پول، روند رشد تشکیل سرمایه ثابت، تحریم و اف‌ای‌تی‌اف و… حتی درباره خود بورس اوراق‌هایی که به این شکل چاپ می‌شده و درباره مشکلات صندوق‌ها. او با پایان کارش در بانک مرکزی یکی از منتقدان دولت سیزدهم بوده است؛ از این جهت انتخاب خوبی است.البته باید یادآور شد قطعاً آقای همتی به تنهایی نمی‌تواند این مشکلات را حل کند چرا که بیشتر آن‌ها ساختاری و یک بخش بزرگی از آن وابسته به رفع تحریم‌هاست. باید در کنار این نهاد وزارت امور خارجه و سایر نهادهای دولتی همکاری کند تا او بتواند نظرات اقتصادی خود را اجرا کند. از جمله نیازهای اصلی بورس که لازم است در دولت جدید به آن پرداخته شود فاصله نرخ نیمایی و بازار آزاد و نرخ بهره است که وزارت اقتصاد نقش بسیار مهمی در این مسئله دارد.بحث‌های فعلی بازار سرمایه در حال حاضر حول محور دامنه نوسان است. انتقاداتی در این خصوص مطرح است، مثلاً بسیاری می‌گویند چرا روز اول پس از ترور این کار انجام نشد تا سقوط روز چهارشنبه و شنبه رقم نخورد. برخی نیز معتقدند که چرا این محدودیت برداشته نمی‌شود. اما به طور کلی عملکرد سازمان بورس خیلی کند بوده است. در طرف دیگر دولت هنوز تشکیل نشده و قرار است تیم سازمان هم عوض بشود. این انتقادات به جاست. به هر حال دامنه نوسان زیاد برای بورسی مثل بورس ایران که با انواع و اقسام ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک روبه رو است، می‌تواند که به شدت سرمایه سهامداران را آب کند.یک ابزار جایگزین برای دامنه نوسان، افزایش حجم مبناست. در این صورت هر کسی خواست می‌تواند بفروشد و از بازار خارج بشود، قیمت‌های پایانی هم زیاد تغییر نکند و سرمایه مردم نیز کمتر آب بشود ولی تصمیم گیران دم دست‌ترین و راحت‌ترین کار را انجام می‌دهند.همچنین در رابطه با شاخص کل تحلیل‌ها خیلی زیاد است. می‌گویند سهم‌های بزرگ را نگه داشتند و در حال حاضر باید بیشتر افت می‌کرد. مثلاً بعضی‌ها می‌گویند شاخص تا یک میلیون و 800 هزار واحد باید پایین بیاید. به باور آن‌ها این شاخص معیار خوبی برای سنجش عملکرد نیست، چون بعضی وقت‌ها تحت تأثیر دو سهم بزرگ می‌ایستد، ولی پرتفوها 5 تا 10 درصد پایین می‌آید. این باعث شده که شاخص کل نمای بازار سرمایه نباشد. به خاطر همین خیلی‌ها از شاخص هم‌وزن استفاده می‌کنند.در این مورد پیشنهاداتی از قبل هم بوده که مثلاً شاخص کلی را که قرار است دستکاری کنند باید حذف شود، ولی به هر حال این شاخص هرچند اشتباه از قدیم معیاری برای سنجش بوده است. واقعیت این است که بخش بزرگی از این ریسک‌هایی که به بازار عارض شده واقعاً خارج از کنترل بوده و این نظرات تحت تأثیر همین ریسک‌هاست. وگرنه بازار سهام الان به نظر من در ارزنده‌ترین حالت خودش قرار دارد، چرا که هنوز پتانسیل‌های دلار نیمایی و حذف ارز ترجیحی در آن وجود دارد. اگر نرخ بهره نیز کمی یاری کرده و این ریسک‌ها کاهش پیدا کند من به شخصه علی رغم این نظرات بعید می‌دانم با کاهش جدی مواجه شویم.