لزوم توازن بین بخش کشاورزی و میزان موجودی آب

مهدی قمشی کارشناس حوزه آب: کشور ما طی سالهای اخیر با چالش جدی آب مواجه بوده است و در این بین استفاده از آب خیلی بیشتر از حدی است که موجودی داریم. مثلا اگر می‌توانیم روی سالانه 100 میلیارد متر مکعب آب شیرین قابل استحصال حساب باز کنیم، اکنون تقریبا همین 100 میلیارد متر مکعب را به منظور امور توسعه‌ای یعنی شرب، بهداشت، صنعت و کشاورزی استفاده می‌کنیم و این مشکل اصلی است. زیرا چیزی برای حقابه زیست محیطی باقی نمی‌ماند و به منابع آب فشار وارد می‌شود.وقتی مصرف به این حد بالا می‌رود بیش از حد به منابع فشار وارد می‌شود و چالش‌ها یک به یک بروز می‌کند، چالش‌ها همین اوضاعی است که مرتب شاهد آن هستیم. از جمله اینکه به حدی به آب‌های زیرزمینی فشار وارد کردیم که هر روز یک خبر از فرونشست زمین در اقصی نقاط کشور مخابره می‌شود.ما آب‌های سطحی را نیز بی‌رویه مصرف می‌کنیم و چیزی از سهم محیط زیست باقی نگذاشتیم، تالاب‌ها را خشک و آب را شور کردیم، پیشروی آب دریا را داریم به طور کلی هرجا بستر آبی داشتیم؛ از بین بردیم و مناطق زیادی را به کانون ریزگرد تبدیل کردیم. ما سبب بیابان‌زایی شدیم و کانون‌های ریزگرد را توسعه دادیم و همین‌ها ایجاد مشکل کرده است.ما اکنون تقریبا حدود 80 میلیارد متر مکعب یعنی 90 درصد آبی را که داریم در بخش کشاورزی استفاده می‌کنیم از 10 میلیارد باقیمانده 6 میلیارد متر مکعب در بخش شرب و بهداشت 4 میلیارد متر مکعب هم در بخش صنعت به مصرف می‌رسد، بنابراین بخش عمده آب در بخش کشاورزی استفاده می‌شود، بنابراین باید برای بخش کشاورزی تدبیر کنیم، راه‌حل‌ها مشخص است، باید به سمتی برویم که سهم کشاورزی را از آب کاهش دهیم یعنی از 80 میلیارد متر مکعب به 50 میلیارد متر مکعب برسد. از جمله راهکارها اینکه راندمان و بهره‌وری را بالا ببریم، راندمان استفاده آب را از در زمینه کشاورزی که اکنون حدود 30-35 درصد است را به 50-60 درصد برسانیم، سطح زیر کشت را کنترل کنیم و یا الگوی کشت متفاوت داشته باشیم.باید از الگوی پرمصرف کم و به الگوهای کشت کم‌مصرف اضافه کنیم تا به این ترتیب توازنی بین بخش کشاورزی و میزان موجودی آب برقرار بکنیم، در هر صورت با هر راه‌حلی که بشود ما باید بتوانیم کاهش مصرف بخش کشاورزی را شروع و پرت آب بخش بهداشت را کم کنیم، باید استفاده صنعت از آب شیرین را به سمت آب‌های غیرمتعارف ببریم تا اوضاع آب بهبود پیدا کرده و قابل تحمل شود.