سارینا سیف روزنامه نگار: روند افزایش مصرف بنزین با توجه به تردد خودروهای اسقاطی و کیفیت پایین بنزین تولیدی، بحران بنزین و آلودگی هوا را تشدید کرده است. نکته مهم در این است که این موضوع محدود به خودرو نیست و حدود 90 درصد موتورسیکلت‌های در حال تردد در سطح کشور اسقاطی هستند!
رئیس پلیس راهور تهران اعلام کرد در پایتخت حدود چهار و نیم میلیون موتورسیکلت تردد می‌کنند و در واقع از کل 14 میلیون موتورسیکلت کشور، 30 درصد در تهران تردد دارند.
او با اشاره به اینکه 90 درصد موتورسیکلت‌های موجود فرسوده هستند گفت بیش از 10 درصد آلاینده‌ها مربوط به موتورسیکلت‌هاست.
در این زمینه باید به روند سوخت‌رسانی موتورسیکلت‌ها و میزان آلایندگی منتشرشده از آنها پرداخته شود. بسیاری از این موتورهای فرسوده به دلیل نبود سیستم اسقاطی و نبود نظارت و انجام معاینه فنی، در سطح شهر در حال تردد هستند. نحوه سوخت‌رسانی این موتورها در کنار کیفیت پایین بنزین تولیدی، بر جریان آلودگی هوا افزوده است.
مصرف قابل توجه سوخت موتورسیکلت‌ها
موتورسیکلت‌ها دو نوع کاربراتوری و انژکتوری دارند که موتورسیکلت‌های جدید بیشتر از نوع انژکتوری هستند و کاربراتور مختص موتورسیکلت‌های قدیمی است. کاربراتور موتورسیکلت وظیفه تأمین کردن احتراق داخلی با مخلوط هوا و سوخت را بر عهده دارد. موتورسیکلت‌های قدیمی بیشتر از سیستم کاربراتوری بهره برده‌اند. از سوی دیگر، سیستم انژکتوری از تکنولوژی بالاتری برخوردار است. انژکتور کار انتقال سوخت‌رسانی را انجام می‌دهد.
میزان مصرف سوخت موتور انژکتوری حدود سه الی چهار لیتر در 100 کیلومتر برآورد شده است. البته این میزان مصرف مربوط به فصل تابستان است و به دلیل کاهش دما، در فصل زمستان بیشتر خواهد شد. از سوی دیگر، مصرف سوخت موتور کاربراتوری، به طور میانگین حدود 9 الی 10 لیتر در هر 100 کیلومتر است.
اغلب موتورسیکلت‌های موجود در ایران از نوع کاربراتوری هستند و موتورسیکلت کاربراتوری در هر کیلومتر حدود 15 گرم ذرات و گازهای آلاینده تولید می‌کند. از سوی دیگر، موتورسیکلت‌های انژکتوری به دلیل تنظیم بهتر مقدار سوخت، کیفیت بهتری نسبت به موتورسیکلت‌های کاربراتوری دارند.
نبود معاینه فنی موتور
با وجود نظارت مناسب بر سیستم اسقاط و معاینه فنی، خارج کردن بسیاری از این موتورسیکلت‌های فرسوده از چرخه امکان‌پذیر است؛ اما برای هیچ موتورسیکلتی از گواهی اسقاط استفاده نمی‌شود و مرکز معاینه فنی ویژه موتورسیکلت در کشور وجود ندارد.
این موضوع منجر به افزایش موتورسیکلت‌های فرسوده در حال تردد می‌شود. این موتورسیکلت‌های اسقاطی که سوخت‌رسانی ضعیفی دارند، روند افزایش مصرف بنزین و تشدید آلودگی هوا را چندبرابر کرده‌اند.
موتورسیکلت‌های کاربراتوری روند سوخت‌رسانی ضعیفی دارند. با این همه، الزام به معاینه فنی نکته‌ای ضروری به نظر می‌رسد که چنین چیزی در ایران وجود ندارد! این موتورها اساساً قدیمی هستند و با این سوخت‌رسانی ضعیف، مشکلات متعددی ایجاد می‌کنند.
آلودگی هوا و مشکل مصرف سوخت موتور
با این اوصاف، باید گفت نه‌تنها معاینه فنی موتور معنایی ندارد و موتورهای فرسوده با مصرف سوخت بالا مورد بررسی قرار نمی‌گیرند، بلکه اساساً هیچ گواهی اسقاطی برای این موتورهای فرسوده صادر نمی‌شود و این موتورهای فرسوده کماکان در تردد هستند.
تردد این حجم موتور فرسوده در سطح شهر، علاوه بر افزایش مصرف سوخت، منجر به آلوده شدن هوا نیز می‌شود. با افزایش مصرف سوخت و پایین بودن کیفیت بنزین تولیدی، این بحران دوچندان می‌شود. گفته می‌شود بدون بهبود وضعیت صنعت خودروسازی، نمی‌توان امیدی به کاهش مصرف و بهبود بحران بنزین داشت. این مساله در مورد موتورسیکلت‌ها نیز صادق است. بهبود سیستم اسقاط موتور و خارج کردن درصد قابل توجهی از موتورهای فرسوده که مصرف سوخت بالایی دارند، می‌تواند گامی به سوی بهبود اوضاع باشد.