محبوبه بیدکی روزنامه نگار: تقریباً بیش از چهار دهه است که ایران میزبان مهاجران افغانی است که در طول این مدت نسلی از آنان در ایران متولد شده و از آموزش و خدمات رایگان در کشور بهره مند شده‌اند، بی تردید بررسی لایه‌های متعدد و متنوع مهاجران افغانستانی امری بسیار مهم و حائزاهمیت است.
از سویی دیگر ورود بی رویه اتباع بیگانه غیرمجاز نیز منجر به ایجاد مشکلات جدی از جمله تهدیدی برای اشتغال، ناامنی و برخی ناهنجاری‌های اجتماعی در کشور شده است که این شرایط نه تنها بسیاری از فرصت‌ها را برای مردم ایران به ویژه جوانان از میان برده، بلکه حضور غیرمجاز آنان ناامنی‌های بسیاری را دامن زده است.
متاسفانه ورود غیر مجاز افاغنه و به کار گیری آنان با حقوق کمتر معضل دیگری است که نه تنها فرصت‌های شغلی را برای جوانان از بین می‌برد، بلکه باعث عدم رعایت استانداردهای کاری و بهداشتی در محیط کار شده است، از طرفی افزایش رقابت برای منابع طبیعی، مسکن و خدمات عمومی باعث شده تا شاهد بالا رفتن هزینه‌ها و تنش‌های اجتماعی در کشور باشیم، چرا که بر اساس آمار و ارقام سالانه 250 هزار میلیارد تومان به افغانهایی که مالیات نمی‌دهند، یارانه پرداخت می‌شود.
در این راستا گفتگویی با شهریار حیدری نایب رئیس اسبق کمیسیون ملی و سیاست خارجی و سرپرست اداره کل امور مرزی وزارت کشور صورت گرفته که در ادامه به آن می‌پردازیم.
حیدری ضمن تاکید بر تشکیلاتی منسجم برای ساماندهی اتباع خارجی می‌گوید: قطعاً رسیدگی به ورود غیرقانونی اتباع خارجی نیازمند یک تشکیلات، برنامه‌ای منسجم و زمانبندی لازم است.
سرپرست اداره کل امور مرزی وزارت کشوراجرایی شدن طرح و برنامه‌های مدون را ضروری می‌داند و اضافه می‌کند؛ بدیهی است که با طرح و برنامه‌های منسجم قابل اجرایی نه تنها می‌توانیم ورود اتباع خارجی را سر و سامان داده، بلکه از ورود بی‌رویه و غیرقانونی آنان به کشور جلوگیری کنیم چرا که مهاجرت خارج از قاعده آنان طی سال‌های متمادی، با یک برنامه کوتاه، صحبت یا سخنرانی حل و فصل نخواهد شد.
نایب رئیس اسبق کمیسیون ملی و سیاست خارجی تاکید می‌کند؛ قطعاً با وجود طرح جامع و زمانبندی چند ساله می‌توانیم مهاجرت افغانی‌ها را بررسی کنیم، به هر شکل ممکن کل نظام حاکمیت که متولی این برنامه بوده، باید حمایت لازم را داشته باشد تا به موازات هم برنامه‌های مختلف و ضروری اجرایی شود.
وی به ضرورت خروج اتباع غیرقانونی تاکید می‌کند و می‌گوید؛ با اجرای طرح‌های مختلف از جمله کوتاه مدت برای ساماندهی اتباعی که خارج از قوانین و مقررات به صورت غیرقانونی وارد کشور شدند که باید هرچه زودتر نسبت به خروج آنان اقدام کنیم و با برنامه‌های میان مدت برای بحث انسداد مرزها با موافقت افغانستان و سازمان بین الملل برای پیشگیری از برگشت مجدد آنها به ایران و برنامه‌های دراز مدت برای اتباعی که در کشور ما اقامت دارند و باید تعیین تکلیف شوند، می‌توان این مشکل را تا اندازه‌ای سرو سامان داد.
حیدری در پاسخ به این سؤال که آیا برخورد خودجوش مردم استان‌های مختلف از جمله اصفهان در برخورد با اتباع مهاجر صحیح است یا خیر؟ یادآور می‌شود؛ بنده معتقدم این گونه برخوردها صحیح نمی‌باشد چرا که دولت متولی امور می‌باشد و مردم احساس می‌کنند که دولت نسبت به این مسائل بی‌توجه است به همین دلیل به صورت خودجوش نسبت به برخورد با اتباع اقدام می‌کنند که متاسفانه دارای تبعات و پیامدهای مختلف و منفی است، لذا باید اقدامات لازم را به عمل آورد تا از اینگونه اتفاقات جلوگیری کرد.
سرپرست اداره کل امور مرزی وزارت کشور در پاسخ به این سؤال که با توجه به افزایش تعداد اتباع افغان در کشور، آیا این مهم خسارات و آسیب‌هایی را برای اقتصاد ما به همراه دارد؟ تاکید می‌کند؛ قطع به یقین برخورد با اتباع بیگانه نیازمند یک برنامه‌ریزی مشخص مدون و قابل اجرا است، موضوع جمعیت غیر متعارف در ایران نیازمند یک تصمیم حاکمیتی است، اما متولی اجرای این برنامه به صورت مستقیم وزارت کشور، سازمان‌ها و نهادهایی هستند که مسئولیتی در قالب سازمان اتباع و مهاجران دارند.
حیدری در پایان خاطرنشان می‌کند که؛ وظایف هر سازمان و نهادی در قبال اتباع مهاجر تبیین شده، اما نگاه‌ها متفاوت است و برای رفع این مشکل نیازمند یک تصمیم حاکمیتی هستیم.
در نهایت می‌توان گفت؛ نفوذ برخی از مهاجران افغان در کشور و ورود به مسائل فرهنگی، اجتماعی و ارتباط این مهاجران به اندازه ایرانی‌ها با محیط اطراف و فعالیت آنان به عنوان اعضای فعال و مؤثر نگران کننده به نظر می‌رسد، بی تردید کنترل دقیق و کارآمد ورود غیرمجاز افاغنه به کشور و اتخاذ تدابیر مؤثر برای مقابله با این پدیده، ضروری است تا پیامدهای منفی آن بر مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور کنترل شود.
کلام آخر اینکه؛ مسئولان باید در رویکرد نسبت به مهاجران افغانی به لایه‌های مختلف این جمعیت توجه داشته باشند و بسته به شرایط و وضعیت هر گروه اقدامات متناسب و منطقی را به عمل آورند.