سامان سفالگر روزنامه نگار: بر کسی پوشیده نیست که تحریم های نفتی دولت آمریکا علیه ایران، به طور خاص پس از سال 2018 و خروج یکجانبه دولت وقت آمریکا به ریاست جمهوری ترامپ از توافق برجام، به نحو قابل توجهی افزایش پیدا کرد. رئیس جمهور اسبق آمریکا معتقد بود که با به اوج رساندن تحریم ها علیه کشورمان در قالب کارزار فشار حداکثری باید تهران را مجبور به عقب نشینی از مواضع خود در موضوعات حساسی نظیر قدرت هسته‌ای این کشور و یا توان موشکی-پهپادی و همچنین نفوذ منطقه ای آن کرد.
به گزارش «نقش اقتصاد»؛ این تحریم ها با حضور دولت بایدن در قدرت همچنان ادامه پیدا کردند و وی نه تنها برخلاف وعده های خود آمریکا را بار دیگر به توافق برجام بازنگرداند بلکه سعی داشت به زعم خود میوه فشارهای دولت ترامپ علیه ایران در قالب تحریم های سنگین ضد‌ایرانی به ویژه در حوزه نفتی را بچیند و ایران را وادار به پذیرش اصول مطلوب واشینگتن کند. سیاستی که خیلی زود شکست آن بر همگان اثبات شد. در این رابطه، به تازگی انیسیتو اطلاعات انرژی آمریکا در گزارشی مهم و معنادار پرده از واقعیتی بزرگ در این رابطه برداشته است. این اندیشکده معتبر تاکید کرده داده های رسمی نشان می دهند که ایران توانسته درآمد نفتی خود را از 16 میلیارد دلار در سال 2020 به 53 میلیارد دلار در سال 2023 برساند. در حقیقت تهران توانسته است که درآمد نفتی خود را تا چهار برابر افزایش دهد. این در حالی است که میزان صادرات روزانه نفت ایران در سال 2018 که ترامپ کشورش را از توافق برجام خارج کرد، از 2 میلیون و 33 هزار بشکه در روز به 675 هزار بشکه در سال 2019 سقوط کرد. انیسیتو اطلاعات انرژی آمریکا در گزارش خود به این مساله اشاره داشته است که میزان واردات نفت چین از ایران از سال 2019 تا سال 2023 تقریبا چهار برابر افزایش یافته و از از 308 هزار بشکه در روز به 1.2 میلیون بشکه رسیده است. جالب اینکه در همین دوره ایران تاکید کرده که به بیش از 17 کشور از جمله چندین کشور اروپایی نیز نفت می فروشد.
البته که داده های رسمی حاکی از این هستند که ایران توانسته صادرات نفت خود را به بیش از دو میلیون بشکه در روز برساند و تولید روزانه نفتش را نیز به بیش از 3 میلیون و 300 هزار بشکه ارتقا دهد. در این چهارچوب، بسیاری از تحلیلگران حوزه اقتصاد سیاسی بر این باورند که انتشار آمارهایی از این دست در نوع خود حامل دو پیام مهم و معنادار است.
اولا، باید اذعان کرد که سیاست های تحریمی غرب علیه ایران به ویژه در حوزه انرژی شکست خورده است. درست به همین دلیل است که می بینیم بسیاری از تحلیلگران به این نکته اشاره دارند که احیای توافق برجام بسیار بعید است دلیل آن هم این است که تهران دیگر انگیزه و مشوق اقتصادی کافی برای احیای توافق مذکور ندارد و از نظر تولید و صادرات نفت توانسته خود را به دوره قبل از انعقاد توافق برجام برساند و حتی چشم اندازهایی دال بر بهبود هر چه بیشتر وضعیت ایران در بازار انرژی نیز به چشم می خورد. در این رابطه، بسیاری از تئوریسین های جریان مخالف با ایران هشدار می دهند که اهرم تحریم های اقتصادی علیه تهران روز به روز بی اثر تر می شود و برای این مساله باید فکری کرد. موضوعی که عملا قدرت ایران را به ضرر جهان غرب و متحدان آن افزایش می دهد. نکته دوم اینکه در گزارش انیسیتو اطلاعات انرژی آمریکا به این مساله اشاره شده که چین اقبال قابل توجهی به واردات نفت ایران پیدا کرده است و اکنون بخش اعظم نفت صادراتی ایران را چینی‌ها می خرند. این مساله حاکی از این واقعیت است که پکن با مخاطرات ژئوپلیتیکی به مراتب کمتری در زمینه خرید نفت ایران رو به رو است و این مساله نمودهای عینی خود را در مراودات انرژی این کشور با ایران به نمایش گذاشته است. در واقع، با تغییر فضای معادلات سیاست بین الملل و تشدید تنش ها میان قدرت های شرقی و غربی جهان، چینی ها اکنون موانع کمتری را برای تجارت نفتی با ایران پیش چشم دارند و درست به همین دلیل بی پروا تر از قبل نسبت به خرید نفت ایران اقدام می کنند. اگرچه که هنوز هم تجارت نفتی میان ایران و چین تا حد زیادی محرمانه است. با این حال، اوج گیری قابل ملاحظه آن بر کسی پوشیده نیست و در ماه‌های اخیر نیز در چندین نوبت شاهد رکوردزنی در زمینه خرید نفت ایران از سوی چینی ها بوده ایم.