آرمان زارعی روزنامه نگار: گروه اقتصادی: سوم دی ماه، اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی میزبان عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد و محمدرضا فرزین رئیس بانک مرکزی به منظور بررسی وضعیت قیمت دلار بودند. در این نشست، عبدالناصر همتی به مشکلات ناشی از ثابت نگه داشتن نرخ دلار اشاره کرد و بیان داشت که این وضعیت منجر به افزایش فساد و کاهش صادرات می‌شود. او توضیح داد که فاصله زیاد بین قیمت دلار در بازار آزاد و نرخ دولتی، باعث افزایش سفته‌بازی و ناتوانی بانک مرکزی در کنترل بازار می‌گردد.
همتی همچنین به رانت 40 درصدی ناشی از تفاوت قیمت‌ها اشاره کرد و گفت که سامانه نیما عملاً به یک سامانه غیرعملی تبدیل شده و نیاز به اصلاح قیمتی دارد.
او افزود که بر اساس گزارش بانک مرکزی، شاخص قیمت‌ها از ابتدای سال 1401 تا پایان آذر 1403، 2.8 درصد افزایش یافته و قیمت دلار باید به حدود 73 هزار تومان می‌رسید.
پس از اظهارات آقای وزیر، فعالان اقتصادی و رسانه‌ها اینگونه برداشت کردند که کف قیمت دلار 73 هزار تومان است. این موضوع به سرعت در میان رسانه‌ها منتشر شد و واکنش وزیر اقتصاد را به همراه داشت.
البته همتی پس از جلسه با کمیسیون اقتصادی، اعلام کرد که به هیچ وجه نگفته است که کف قیمت دلار 73000 تومان است و به پخش فیلم‌های تقطیع شده در فضای مجازی انتقاد کرد. او تأکید کرد که وظیفه بانک مرکزی حفظ ارزش پول ملی است و تعیین حداقل قیمت دلار در صلاحیت آنها نیست.دیروز نیز مجلس نشستی غیرعلنی با وزیر امور اقتصادی و دارایی و فرزین در خصوص نوسانات بازار ارز و سیاست جدید دولت در قبال سامانه نیما دارد.
پیش‌بینی جنجالی نرخ ارز توسط سازمان برنامه
با این حال این موضوع کارشناسان اقتصادی را یاد پیش بینی جنجالی نرخ ارز توسط یکی از بخش‌های سازمان برنامه در سال 1400 انداخت. فعالان اقتصادی می‌گفتند پیش بینی 3 سال قبل سازمان برنامه و بودجه از قیمت دلار در سال 1403 درست از آب در آمد!
اما این پیش بینی چه بود؟ در واقع چند سال قبل بود که گزارشی از «امور اقتصاد کلان» سازمان برنامه با عنوان «برآورد بدهی‌های دولت ایران به بخش‌های مختلف در دوره 1400 تا 1406 تحت دو سناریوی رفع تحریم‌های اقتصادی و تداوم تحریم‌ها» منتشر شد.
این گزارش به آمار و اطلاعات مربوط به بدهی‌ها و روابط مالی دولت پرداخته بود و شامل جدولی جنجالی با پیش‌بینی نرخ ارز تا سال 1406 بود.
در این گزارش تأکید شده که این اطلاعات نمایانگر نظر سازمان برنامه نیست و تنها دیدگاه امور اقتصاد کلان این سازمان را منعکس می‌کند.
طبق این گزارش، نرخ ارز برای سال‌های 1400 تا 1406 با فرض تداوم تحریم‌ها به ترتیب 25، 35، 46، 70، 110، 178 و 284 هزار تومان پیش‌بینی شده بود.
این پیش‌بینی‌ها در آن زمان با واکنش‌های زیادی مواجه شد. به‌ویژه، خود سازمان برنامه در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که این جدول مربوط به زمان دولت دوازدهم است و پیش‌بینی‌های آن بر اساس فرضیات ادامه سیاست‌های گذشته تهیه شده است.
در پاسخ به این انتقادات، سازمان برنامه و بودجه تأکید کرد که برنامه‌ها و رویکردهای اقتصادی دولت سیزدهم تغییرات بنیادی را شامل می‌شود که نمونه آن در بخشنامه بودجه سال 1401 به وضوح قابل مشاهده است.
در همین رابطه علی‌اصغر سمیعی، کارشناس اقتصادی درباره آینده نرخ ارز به خبرآنلاین گفت: اگر نرخ تورم کنونی ادامه یابد، ممکن است در نیمه اول سال آینده شاهد دلار 100 هزارتومانی باشیم، مگر اینکه اقداماتی برای کنترل تورم انجام دهیم. باید جلوی افزایش حجم نقدینگی را بگیریم، نرخ بهره‌ها را متعادل کنیم، بیکاری را کاهش دهیم و اصلاحات اقتصادی جدی را پیاده‌سازی کنیم. در صورت تحقق این موارد، امیدواریم وضعیت بهبود یابد.
سمیعی درباره آینده بازار ارز هشدار داد و تأکید کرد که تورم تأثیر زیادی بر این بازار خواهد داشت. او با اشاره به اینکه نرخ ارز در ابتدای سال جاری حدود 60 هزار تومان بوده و نرخ تورم نیز حدود 40 درصد اعلام شده، گفت: با توجه به محدودیت‌های صادرات به دلیل تحریم‌های ظالمانه و فشارهایی که بر توانایی‌های مالی بانک مرکزی وجود دارد، قیمت ارز در آغاز سال 1404 نباید کمتر از 80 هزار تومان باشد.
وی همچنین افزود: اگر نرخ تورم تحت کنترل قرار نگیرد، ممکن است قبل از نیمه سال آینده قیمت دلار به 100 هزار تومان نیز برسد.
همچنین سجاد بوربور، کارشناس بازارهای مالی در پاسخ به این سؤال که در این شرایط پیش‌بینی شما درباره قیمت دلار تا پایان سال چیست؟ گفت: اگر به هر دلیلی ایران وارد جنگ مستقیم با هیچ کشوری نشود و ترامپ مانع فروش نفت ایران نگردد، احتمالاً قیمت دلار کاهش خواهد یافت و به سمت 61 و 62 هزار تومان عقب‌نشینی خواهد کرد. اما در صورت وقوع جنگ، هیچ قیمتی قابل تصور نیست و هرچه بیشتر تلاش کنیم، قیمت نقدی افزایش خواهد یافت زیرا دیگر قابل تحلیل نخواهد بود.
همچنین یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق نیز درباره افزایش اخیر قیمت دلار به خبرآنلاین گفت: این افزایش ناشی از هیجانات بازار است و موقتی خواهد بود. او توضیح می‌دهد که در آستانه سال نو میلادی و نزدیک به فصل بهار، تقاضا برای دلار به دلیل تسویه حساب‌های شرکت‌ها و سفرهای نوروزی افزایش می‌یابد. همچنین، عوامل سیاسی منطقه‌ای و نقش دلالان و سفته‌بازان نیز در این افزایش مؤثر بوده است.
آل اسحاق تأکید می‌کند که قیمت واقعی دلار با توجه به متغیرهای اقتصادی بین 60 تا 63 هزار تومان است و فاصله بین نرخ‌ها به دلیل مسائل سیاسی ایجاد شده که در آینده کاهش خواهد یافت.