کامران ندری کارشناس اقتصادی:یکی از مشکلاتی که سالهاست بر شبکه بانکی ایران سایه انداخته، رقم بالای مطالبات غیرجاری بانکهاست.عمده مطالبات غیرجاری بانکها مربوط به شرکتهای بزرگی هستند که تسهیلات دریافت کردهاند. البته ممکن است مالکان برخی از این شرکتهای بزرگ با بانکها مرتبط باشند و به صورت غیرمستقیم بر مدیریت بانک نفوذ داشته باشند. این امکان وجود دارد که شرکتهای بزرگ با استفاده از این شرایط، تسهیلاتی را از بانکها دریافت کرده باشند و الان هم نتوانند بازپرداخت آنها را انجام دهند.بخشی از مطالبات غیرجاری مربوط به تکالیفی است که به بانکها تحمیل شده است. به بانکها تکلیف شده که به برخی از صنایع خاص، تسهیلات با شرایط آسان پرداخت کنند. بانکها نیز وامها را پرداخت کردند و حالا شرکتهای وامگیرنده نمیتوانند از عهده بازپرداخت بدهی برآیند.نرخ بهره تسهیلات در شرایط فعلی پایین است و حتی با در نظر گرفتن جریمه تأخیر تأدیه نیز بنگاهها انگیزهای برای بازپرداخت وام ندارند. به همین خاطر بنگاهها در این شرایط ترجیح میدهند این تسهیلات را معوق کنند و پرداختش را عقب بیندازند.شرایط اقتصادی کلان، علت دیگری است که در مطالبات غیرجاری بانکها نقش دارد. در وضعیتی که بنگاهها با رکود مواجه شدند، قدرت خرید در اقتصاد پایین آمده و تقاضای مردم کاهش پیدا کرده است. در این شرایط وقتی محصولات بنگاهها به فروش نرسد، پولی برای بازپرداخت وام وجود ندارد.وقتی میزان مطالبات غیرجاری زیاد میشود، بانکها در تأمین نقدینگی خود دچار مشکل میشوند. یعنی ذخایر آنها در بانک مرکزی کاهش پیدا میکند و نمیتوانند پاسخگوی تعهدات روزانه خود باشند؛ بنابراین نیازمند منابع بانک مرکزی میشوند و بدهی آنها به بانک مرکزی افزایش پیدا میکند. نتیجه این روند، رشد پایه پولی است که میتواند آثار و تبعات تورمی داشته باشد.وقتی مطالبات بانکها از وامگیرندگان وصول نشود، درآمدها بانکها و سود آنها کاهش پیدا میکند و بانکها زیانده میشوند. در این شرایط داراییهای بانکی امکان پشتیبانی از بدهیهای آنها را ندارند و این احتمال وجود دارد که بانکها دچار درماندگی مالی شوند. البته در ایران، بانک مرکزی با خلق پول پرقدرت این مشکل را حل میکند اما در نهایت، همه اینها منجر به تورم میشود. بنابراین مهمترین اثر افزایش مطالبات غیرجاری بانکها، تشدید تورم است.
مطالبات غیر جاری بانکها و تشدید تورم
