محمد جواد خلیلی روزنامه نگار: فردین آقا بزرگی، کارشناس بازار سرمایه، در گفتگو با روزنامه «نقش اقتصاد» به بررسی پیامدهای اقتصادی استیضاح وزیر اقتصاد، آقای عبدالناصر همتی، و تأثیر آن بر بازار سرمایه و اقتصاد کشور پرداخت. وی در این مصاحبه با انتقاد از ناهماهنگی‌های اقتصادی و فرافکنی‌هایی که در این زمینه مطرح می‌شود، تاکید کرد که تغییرات مقطعی در راس برخی دستگاه‌ها نمی‌تواند به طور اصولی مشکلات ساختاری و تورمی کشور را حل کند.آقابزرگی در ابتدا به تاثیرات کوتاه‌مدت این گونه تغییرات اشاره کرد و بیان داشت که در موارد مشابه، همواره با تغییرات مکرر در تیم‌های اقتصادی مواجه بوده‌ایم، اما هیچ‌گاه مشکلات اساسی و ساختاری اقتصاد کشور حل نشده است. او توضیح داد که این تغییرات بیشتر در راستای فرافکنی و کم کردن فشار از دوش مسئولین است تا رفع مشکلات واقعی اقتصادی.
چالش‌های ساختاری اقتصاد و تاثیر آن بر بازار سرمایه
فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه، معتقد است که چنین تصمیم‌هایی بیشتر از آنکه مشکل اصلی را حل کنند، به نوعی “فرافکنی” محسوب می‌شوند که قربانیانی نیز به همراه دارند. وی در این خصوص اظهار داشت: “فضای اقتصادی و بازار سرمایه نسبت به این ناهماهنگی‌ها دلسرد می‌شود. ما با یک ساختار تورمی نهادینه‌شده از سه یا چهار دهه گذشته روبه‌رو هستیم که عامل اصلی تلاطم‌های کنونی است.”
وی افزود که این ناهماهنگی‌ها تنها به افزایش نارضایتی عمومی و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران منجر می‌شود. به باور آقابزرگی، سیستم اقتصادی ایران در حال حاضر دچار یک بحران ساختاری است که از نظر تورمی و نقدینگی، مشکلات متعددی ایجاد کرده است. “تورم مزمن، نرخ بهره بالا، و نقدینگی سرگردان تنها بخشی از مشکلاتی است که اقتصاد ایران با آن روبه‌رو است. نمی‌توان انتظار داشت که تنها با تغییر فردی در راس بانک مرکزی، این مسائل حل شوند.”
آقابزرگی همچنین تاکید کرد که افزایش نقدینگی و بی‌انضباطی مالی، ازجمله مشکلات ریشه‌ای اقتصاد ایران است که در قالب تورم‌های سالیانه و مداوم بروز پیدا می‌کند. به گفته او، نسبت دادن این مشکلات به یک فرد، مانند رئیس‌کل بانک مرکزی، نوعی ساده‌سازی بیش‌ازحد مسئله است. “مشکل اصلی در ساختار اقتصادی کشور نهفته است و صرف تغییر چهره‌ها نمی‌تواند آن را حل کند.”
نقدینگی، تورم و نقش دولت‌ها در بحران‌های اقتصادی
یکی از موضوعات مهمی که آقابزرگی به آن اشاره می‌کند، روند افزایش نقدینگی در اقتصاد ایران است. وی در این زمینه توضیح داد: “سطح فزاینده نقدینگی ناشی از افزایش افسارگسیخته هزینه‌های عمومی دولت و بی‌انضباطی‌های مالی است که هم در سطح بودجه دولت و هم در بخش‌های مختلف اقتصاد نمود دارد.”وی ادامه داد که در شرایط کنونی، دولت‌ها برای تامین هزینه‌های خود به انتشار پول دست می‌زنند، که این امر به افزایش نقدینگی در بازار و بالا رفتن تورم منجر می‌شود. “این وضعیت باعث می‌شود که مردم نتوانند با درآمدهای خود به‌طور معقول زندگی کنند، و ارزش پول ملی نیز به تدریج کاهش پیدا کند.”
آقابزرگی همچنین به فساد مالی و اختلاس‌هایی اشاره کرد که در سال‌های گذشته شدت یافته و بر مشکلات اقتصادی دامن زده‌اند. این مسائل باعث شده که نقدینگی سرگردان به تورم مستمر در اقتصاد دامن بزند. “این مشکلات ریشه‌دار به جای آنکه با تغییرات مقطعی حل شوند، نیازمند اصلاحات ساختاری و یک برنامه بلندمدت هستند.”از این رو، وی استیضاح همتی را بیشتر یک اقدام سیاسی و نمادین دانسته و معتقد است که “حذف یک فرد، تغییری اساسی در روند اقتصادی ایجاد نخواهد کرد.” به گفته او، مهم‌ترین اقدام، تغییر سیاست‌های کلان اقتصادی و پرداختن به مشکلات اصلی کشور است.
بورس؛ بهترین گزینه برای حفظ ارزش دارایی‌ها
آقابزرگی در بخش دیگری از اظهارات خود، بازار سرمایه را به‌عنوان یکی از گزینه‌های مهم برای حفظ ارزش دارایی‌ها معرفی کرد. او با مقایسه بازدهی بازارهای مختلف از سال 1397 تاکنون، توضیح داد: “در یک بازه زمانی 6 ساله، بازار سکه با حدود 1650 درصد رشد، بیشترین بازدهی را داشته است. پس‌ازآن، بورس با 1450 درصد رشد در جایگاه دوم قرار دارد. در این میان، بازار مسکن با 1100 درصد و دلار با کمتر از 500 درصد رشد، در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.”
آقابزرگی همچنین با اشاره به اینکه بورس به دلیل ویژگی‌هایی همچون نقدشوندگی بالا و بازدهی مستمر، به یکی از بهترین گزینه‌ها برای حفظ سرمایه تبدیل شده است، افزود: “بورس می‌تواند برای افرادی که به دنبال حفظ ارزش دارایی‌ها و تولید ثروت هستند، گزینه‌ای مناسب باشد. برخلاف بازارهایی چون طلا و ارز که بیشتر در جهت حفظ ارزش دارایی‌ها عمل می‌کنند، بورس می‌تواند منبع تولید درآمد پایدار باشد.”
تاثیر مداخلات دولت بر بازار سرمایه و اقتصاد کشور
این تحلیلگر بازار سرمایه همچنین به نقش دولت‌ها در مدیریت اقتصادی اشاره کرد و معتقد است که مداخلات دولتی، گاهی اثرات منفی شدیدی بر بازار سرمایه دارد. به گفته او: “در دولت سیزدهم، شاهد بودیم که وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس، وقایع اقتصادی را پنهان می‌کردند. این امر باعث شد که مشکلات به‌صورت انباشته باقی بمانند و درنهایت، در این دولت نمایان شوند.”او همچنین به تجربه مداخلات دولت در تعیین نرخ خوراک پتروشیمی اشاره کرد که در سال 1402 موجب کاهش 80 هزار میلیارد تومانی سود شرکت‌های پتروشیمی شد. درنتیجه، ارزش سهام این شرکت‌ها و سایر بخش‌های مرتبط، بالغ بر 1200 هزار میلیارد تومان کاهش یافت. این مسئله، به گفته او، نشان می‌دهد که میزان حساسیت بازار سرمایه نسبت به سیاست‌های دولت بسیار بالا بوده و هرگونه تغییر غیرمنطقی می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای در روند شاخص‌های بازار داشته باشد.
استیضاح همتی و اثرات آن بر روند اقتصادی کشور
با توجه به شرایط اقتصادی فعلی، به نظر می‌رسد که استیضاح رئیس‌کل پیشین بانک مرکزی، تغییر محسوسی در روند کلی اقتصاد ایجاد نکند. کارشناسانی مانند آقابزرگی معتقدند که مشکل اصلی، در ساختار اقتصادی کشور نهفته است و تنها با تغییر سیاست‌های کلان و اتخاذ راهکارهای اصولی، می‌توان به بهبود شرایط امیدوار بود. در غیر این صورت، چنین اقداماتی صرفاً موجب افزایش تلاطم در بازارها و دلسردی سرمایه‌گذاران خواهد شد.