رئوف پیشدار استاد دانشگاه: میان علمای رشته های مختلف علوم انسانی و اقتصاد اتفاق نظر وجود دارد که برای واژگون کردن اساس یک مملکت، هیچ وسیله‌ای ظریف‌تر و مطمئن‌تر از کاهش ارزش پول رایج که تنزل کیفیت زندگی از پیامدهای آن است، نیست. ارزش پول، به مثابه ناموس جامعه است که باید هم‌چو مرز/سرحد قویا از آن حفاظت شود تا نشانه ثبات و استقلال نظام حاکم و کشور باشد. تنزل ارزش پول رایج، تمام نیروهای پنهان اقتصادی را در راستای نابودی به کار می‌گیرد و این عمل را به گونه‌ای انجام میدهد که حتی یک نفر از میلیون‌ها نفر نیز متوجه آن نمی‌شود.حق رفاه، یعنی تامین نیازهای زیستی انسان، در اعلامیه جهانی حقوق بشر برسمیت شناخته شد و در ماده 25 اعلامیه به تامین زندگی و احتیاجات متنوع مادی و آموزشی خود و خانواده انسان تعبیر شده است. اسلام هم این حق را برسمیت می شناسد و در مورد حق رفاه تفاوتی بین دیدگاه اسلام و حقوق بشر وجود ندارد. اسلام تاکید می‌کند که تامین ضرورت‌های اولیه زندگی برعهده حکومت است.با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی کنونی، این ادعا قابل طرح است که نوروز 1404 برای بسیاری از مردم ایران؛ فقیرانه تر از نوروز دوران جنگ هشت ساله است. نه فقط فقر اقتصادی که فقر در ابعاد مختلف نظام اجتماعی، شامل فقر اجتماعی، فقر فرهنگی، فقر سیاسی، فقر زیست محیطی و هر شکل دیگر از فقر که گمان کنید. تورم سالانه در سال 1357 برابر با 10 درصد بوده است. اما با آغاز جنگ کشور یک شوک تورمی را تجربه کرد و تورم سالانه در سال 1359 به 23.5 درصد رسید. پس از آن تا سال 1364 روند تورم کشور علی‌رغم شرایط جنگی نزولی بود. به طوری که در سال 1364 به 6.9 درصد رسید که یکی از کمترین مقادیر تورم سالانه در سال‌های پس از انقلاب است.علت این افت تورم، کاهش سرعت رشد نقدینگی بود . تورم سالانه در سال‌های پایانی جنگ یعنی 1365 تا 1367 افزایش یافت.در دهه‌ی اخیر تورم سالانه کشور سال 1397 جهشی قابل توجه یافت و پس از آن با شدت گرفتن تحریم‌ها در سال 1398 برابر با 41.2 درصد شد که پس از آن تا سال 1401 تورم بیش از 40 درصدی به جزئی ثابت و ماندگار از اقتصاد ایران بدل شد.به طوری که بازه چهار ساله 1398 تا 1401 را می‌توان تنها بازه‌ای در 85 سال گذشته دانست که نرخ تورم بالا و پایداری بر آن سایه انداخته است. این تورم ماندگار برای جامعه و اقتصاد پیامدهایی مثل گسترش سریع فقر و نابرابری، کاهش پس‌انداز و سرمایه‌گذاری و کاهش تولید دارد که ادامه آن می‌تواند عواقب سهمگینی در پی داشته باشد ( اکوایران، فروردین 1403). در دوران جنگ تورم بالا بود، اما در سال‌های اخیر تورم به شدت افزایش یافته و قدرت خرید مردم را به طور قابل توجهی کاهش داده است. افزایش تورم، فقر، بیکاری، و نبود یک زندگی معمولی ناشی از تداوم جنگ در ابعاد وسیع تر و قرار دادن ایران در شرایط تحریم‌های پرفشار جهانی و منطقه‌ای نسبت به دوران جنگ هشت ساله، کاملا مشهود است.نبض اقتصاد ایران در حالی که به پایان سال رسیده ایم کُند می زند و این نگرانی تشدید شده است که اگر همین روال ادامه پیدا کند و دستگاه دیپلماسی کشور نتواند مفرهایی برای کاستن از فشار خارجی و تحریم ها بیابد، شرایط بدتر نیز خواهد شد. در این وضعیت، کاهش سرمایه اجتماعی حاکمیت نزد مردم خود به مساله ای جدی تبدیل شده است. طبق آخرین پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان که در آبان 1402 انجام شد، سرمایه اجتماعی در ایران با روند فزآینده ای کاهش یافته است؛ به نحوی که به کمترین میزان خود در چهاردهه اخیر رسیده است. نوروز سال‌هاست در ایران زنده و جاریست و قلب ایرانیان را از سردی و سپیدی زمستان به طراوت و سبزی بهار و تابستان پیوند میدهد. این پیوند در همه‌ی دوران‌های سخت و سیاه همواره برقرار و آرامش بخش جسم و جان ایرانیان بوده است.اگر امروز فقر و نابسامانی زیست فردی و اجتماعی در نوروز پیش‌روی این سرزمین به چشم می‌آید، بیش و پیش از آسیب مردمان؛ این حاکمان و سیاستگذارانند که زخمی و آسیب دیده‌ی فقر سیاسی و اجتماعی شیوه‌های تدبیر کشورداری و چگونگی حکمرانی خود شده‌اند.
