محمد جواد خلیلی روزنامه نگار: در ماه‌های اخیر بازار بورس ایران به یکی از حساس‌ترین تقاطعات تحولات سیاسی و اقتصادی تبدیل شده است. مذاکرات دیپلماتیک میان ایران و آمریکا که با فراز و نشیب‌های متعددی همراه بوده به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر روند معاملات بورسی شناخته می‌شود. تحلیلگران معتقدند که هرگونه پیشرفت یا بن‌بست در این مذاکرات می‌تواند به‌سرعت در رفتار سرمایه‌گذاران و شاخص‌های بازار منعکس شود. این حساسیت نه‌تنها به دلیل تأثیرات مستقیم اقتصادی بلکه به‌خاطر پیامدهای روانی و انتظاری است که اخبار سیاسی در میان فعالان بازار ایجاد می‌کند.
از سوی دیگر اقتصاد ایران در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی از جمله تحریم‌ها نرخ بالای بهره و سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری مواجه بوده است. این عوامل دست‌به‌دست هم داده‌اند تا بخش‌های کلیدی اقتصاد مانند صنعت خودرو و پالایشگاه‌ها با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو شوند. بااین‌حال نشانه‌های مثبتی که از مذاکرات اخیر به گوش می‌رسد امیدواری‌هایی را برای بهبود شرایط اقتصادی و به‌تبع آن رونق بازار سرمایه ایجاد کرده است. سرمایه‌گذاران با دقت تحولات دیپلماتیک را رصد می‌کنند تا بتوانند بهترین تصمیم‌ها را برای سبد سرمایه‌گذاری خود اتخاذ کنند.
بازار سرمایه ایران که در سال‌های گذشته نوسانات شدیدی را تجربه کرده اکنون در آستانه تحولی بزرگ قرار دارد. تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که رفع احتمالی تحریم‌ها و اصلاح برخی سیاست‌های اقتصادی داخلی می‌تواند به جهشی قابل‌توجه در شاخص‌های بورسی منجر شود. در این میان صنایعی که بیشترین آسیب را از محدودیت‌های اقتصادی دیده‌اند احتمالاً بیشترین بهره را از بهبود شرایط خواهند برد. این چشم‌انداز خوش‌بینانه نه‌تنها برای فعالان بازار بلکه برای کل اقتصاد ایران نویدبخش روزهایی بهتر است.
بورس را به سوی آینده‌ای درخشان می‌رود؟
بهنام صمدی کارشناس بازار سرمایه در گفتگوی اختصاصی با روزنامه «نقش اقتصاد» از تأثیرات گسترده تحولات دیپلماتیک اخیر بر بازار بورس سخن گفت و چشم‌اندازی امیدوارکننده برای آینده این بازار ترسیم کرد. او توضیح داد که بازار بورس در روزهای گذشته به شدت تحت تأثیر مذاکرات ایران و آمریکا قرار گرفته است. در ابتدای هفته به دلیل افزایش تنش‌ها و اظهارات تند مقامات دو طرف از جمله سخنان ویتکاف بازار با روندی نزولی مواجه شد. اما با پایان یافتن دور چهارم مذاکرات و انتشار سیگنال‌های مثبت نشانه‌های بازگشت شاخص بورس به مسیر صعودی و شکل‌گیری صف‌های خرید در معاملات آشکار شده است.
صمدی با اشاره به تأثیر احتمالی موفقیت مذاکرات بر صنایع کلیدی پیش‌بینی کرد که در صورت دستیابی به توافق صنایعی مانند خودرو بانک و حمل‌ونقل به مرکز توجه سرمایه‌گذاران تبدیل خواهند شد. او همچنین به وضعیت ویژه صنعت پالایشی اشاره کرد و اظهار داشت که احتمال اصلاح نرخ خوراک پالایشگاه‌ها این صنعت را به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاری بدل کرده است. به گفته وی با انتشار دستورالعمل‌های جدید و ارائه صورت‌های مالی انتظار می‌رود سودآوری شرکت‌های پالایشی افزایش یابد که این امر اقبال عمومی به این صنعت را تقویت کرده و صف‌های خرید را پررنگ‌تر کرده است.
این کارشناس در ادامه به سیاست‌های اقتصادی دولت پرداخت و از نرخ بالای بهره به‌عنوان مانعی بزرگ در برابر رشد اقتصادی انتقاد کرد. او اظهار داشت که از سال 1402 سیاست گواهی سپرده 30 درصدی بانک مرکزی نرخ بهره را به محدوده 35 تا 36 درصد رسانده است. در سالی که با هدف سرمایه‌گذاری برای تولید نام‌گذاری شده چنین نرخ‌های بالایی به زیان اقتصاد کشور عمل می‌کند. صمدی همچنین به مسئله قیمت‌گذاری دستوری اشاره کرد و افزود که این سیاست به‌ویژه در صنعت خودرو زیانی انباشته بین 200 تا 250 هزار میلیارد تومان به بار آورده و اثرات مخربی بر این صنعت گذاشته است.
در بخش دیگری از گفتگو صمدی به موضوع نرخ ارز پرداخت و با اشاره به شکاف میان نرخ بازار آزاد حدود 80, 000 تومان و نرخ‌های نیمایی و توافقی در محدوده 69, 000 تومان پیشنهاد داد که حرکت به سوی سیاست تک‌نرخی ارز هم‌سو با نرخ بازار آزاد به نفع بازار سرمایه تولید و صادرکنندگان خواهد بود. او تأکید کرد که تحقق این سیاست به رفع تحریم‌ها وابسته است اما راه‌اندازی بازار توافقی و شناور شدن نرخ ارز گامی مثبت در این مسیر به شمار می‌رود.
در پاسخ به انتقادها از عملکرد حقوقی‌ها در بازار صمدی این انتقادها را چندان منصفانه ندانست. او توضیح داد که حقوقی‌ها نیز مانند دیگر بازیگران بازار بر اساس منافع سهامداران و مدیران خود عمل می‌کنند و نمی‌توان انتظار داشت که همیشه در موقعیت خرید باشند. به اعتقاد وی آنچه در تابلوی معاملات مشاهده می‌شود نتیجه تعامل و تصمیم‌گیری‌های همه بازیگران بازار اعم از حقیقی و حقوقی است و رفتار حقوقی‌ها در حال حاضر حرفه‌ای و منطبق بر مسئولیت‌هایشان ارزیابی می‌شود.
صمدی در پایان با نگاهی خوش‌بینانه به آینده بازار سرمایه اظهار داشت که در صورت کاهش تنش‌ها با آمریکا و پیشرفت در مسیر رفع تحریم‌ها بورس می‌تواند به یکی از جذاب‌ترین بازارهای سرمایه‌گذاری در سال جاری تبدیل شود. او با تأکید بر سیگنال‌های مثبت مذاکرات افزود که شرایط کنونی نویدبخش روزهای بهتری برای سرمایه‌گذاران است و بازار سرمایه توانایی آن را دارد که در مقایسه با سایر بازارها عملکردی درخشان از خود به نمایش بگذارد.
چشم‌انداز روشن بورس در سایه دیپلماسی
بازار سرمایه ایران اکنون در نقطه عطفی تاریخی قرار دارد. موفقیت مذاکرات دیپلماتیک و کاهش تنش‌ها با غرب می‌تواند به باز شدن گره‌های اقتصادی کشور کمک کند و بورس را به مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاری تبدیل کند. تحلیلگران معتقدند که اصلاح سیاست‌های داخلی مانند کاهش نرخ بهره و حذف قیمت‌گذاری دستوری در کنار تحولات مثبت بین‌المللی می‌تواند به رشد پایدار بازار سرمایه منجر شود. این تحولات نه‌تنها برای سرمایه‌گذاران بلکه برای کل اقتصاد ایران اهمیت حیاتی دارد.
بااین‌حال چالش‌های پیش رو نباید نادیده گرفته شوند. اقتصاد ایران همچنان با مسائل ساختاری مانند تورم بالا و وابستگی به درآمدهای نفتی دست‌وپنجه نرم می‌کند. رفع این مشکلات نیازمند هماهنگی میان سیاست‌گذاران و اجرای اصلاحات بلندمدت است. بازار سرمایه به‌عنوان آیینه‌ای از اقتصاد کلان می‌تواند از این اصلاحات بهره‌مند شود و نقش مهمی در جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی ایفا کند.
در نهایت چشم‌انداز بازار سرمایه در سال جاری به عوامل متعددی وابسته است اما سیگنال‌های مثبت کنونی نویدبخش آینده‌ای روشن هستند. سرمایه‌گذاران با دقت تحولات را دنبال می‌کنند و امیدوارند که با تحقق توافقات بین‌المللی و بهبود سیاست‌های داخلی بورس ایران بتواند جایگاهی شایسته در میان بازارهای مالی منطقه پیدا کند. این بازار با پتانسیل بالای خود آماده است تا در صورت فراهم شدن شرایط به یکی از بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری تبدیل شود.