محمد جواد خلیلی – بازار سرمایه ایران در ماه‌های اخیر در شرایطی پیچیده و حساس به سر می‌برد که تحت تأثیر عوامل متعدد داخلی و خارجی قرار گرفته است. از نوسانات نرخ ارز و سیاست‌های اقتصادی دولت گرفته تا تحولات سیاسی بین‌المللی، همه و همه بر رفتار بورس تهران اثرگذار بوده‌اند. سرمایه‌گذاران در این فضا با چالشی بزرگ مواجه‌اند؛ چگونه در بازاری که به شدت به اخبار و تصمیمات کلان وابسته است، استراتژی‌های هوشمندانه‌ای برای حفظ و رشد سرمایه خود اتخاذ کنند؟ این پرسش در حالی مطرح می‌شود که بازار سهام نه در اوج رونق است و نه در عمق رکود بلکه در انتظار محرکی تعیین‌کننده به سر می‌برد. در این میان، نقش سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و شفافیت در تصمیم‌گیری‌های دولت بیش از پیش اهمیت یافته است. بورس تهران که بخش عمده آن تحت مالکیت نهادهای دولتی و حقوقی قرار دارد، به شدت از سیاست‌هایی مانند نرخ بهره، قیمت‌گذاری دستوری و تغییرات در بازار ارز تأثیر می‌پذیرد. از سوی دیگر، چشم‌انداز مذاکرات سیاسی و احتمال توافقات بین‌المللی به عنوان عاملی کلیدی، توجه فعالان بازار را به خود جلب کرده است. این گزارش با هدف بررسی عمیق این عوامل و ارائه دیدگاهی جامع از وضعیت کنونی و آینده بازار سرمایه تهیه شده است. در همین ارتباط پیام الیاس کردی کارشناس برجسته بازار سرمایه در گفتگویی مفصل با روزنامه «نقش اقتصاد» به تحلیل وضعیت کنونی بورس تهران و عوامل تعیین‌کننده آینده این بازار پرداخت. الیاس کردی با تکیه بر تجربه خود در بازار سرمایه، عوامل متعددی را که بر عملکرد بورس اثر می‌گذارند بررسی کرد و راهکارهایی برای سرمایه‌گذاران ارائه داد.
ارزش‌گذاری بازار در تعادل شکننده
الیاس کردی در ابتدای این گفتگو به وضعیت ارزش‌گذاری بورس تهران اشاره کرد و اظهار داشت بازار سهام در شرایط فعلی نه گران است و نه ارزان بلکه در یک تعادل شکننده قرار دارد. به گفته وی این تعادل نتیجه تأثیرات متقابل عوامل داخلی و خارجی است که بازار را در حالت انتظار نگه داشته است. او تأکید کرد سرمایه‌گذاران در چنین شرایطی باید با دقت بیشتری به تحلیل داده‌های اقتصادی و گزارش‌های مالی شرکت‌ها بپردازند. الیاس کردی افزود یک خبر یا تصمیم کلیدی می‌تواند این تعادل را به سمت رشد یا رکود سوق دهد و در این میان توافقات سیاسی بین‌المللی نقشی محوری ایفا می‌کنند.
توافق سیاسی محرک اصلی بازار
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است آینده بورس تهران به‌شدت به تحولات سیاسی به‌ویژه مذاکرات بین‌المللی گره خورده است. وی اظهار داشت یک توافق جامع یا حتی محدود می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران را تقویت کند و شاخص کل بورس را به سطوح بالاتری برساند. در مقابل عدم توافق یا افزایش تنش‌های سیاسی می‌تواند بازار را وارد دوره‌ای از افت و رکود کند. الیاس کردی با اشاره به تجربه‌های گذشته تأکید کرد بازار سهام ایران در برابر اخبار سیاسی حساسیت بالایی دارد و سرمایه‌گذاران باید این واقعیت را در استراتژی‌های خود مدنظر قرار دهند. او به نمونه‌هایی از نوسانات گذشته اشاره کرد که مذاکرات سیاسی به‌سرعت بر رفتار بازار اثر گذاشتند و افزود این حساسیت در شرایط کنونی به دلیل ابهامات اقتصادی بیشتر شده است.
نقش سیاست‌های اقتصادی دولت
الیاس کردی در بخش دیگری از سخنان خود به تأثیر سیاست‌های اقتصادی دولت بر بورس پرداخت. او اظهار داشت تصمیماتی مانند تغییرات نرخ بهره بین‌بانکی قیمت‌گذاری دستوری و چندنرخی کردن محصولات اثر مستقیمی بر عملکرد بازار دارند. وی به سال 99 اشاره کرد که کاهش نرخ بهره بین‌بانکی به حدود 8 درصد به همراه سیاست‌های تسهیل‌کننده منجر به رشد چشمگیر بورس شد اما این رشد به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب و نظارت کافی به تشکیل حباب انجامید. به گفته الیاس کردی دولت جدید با چالش‌های متعددی از جمله کسری بودجه و تورم مواجه است و هنوز فرصت کافی برای اصلاح سیاست‌های قیمت‌گذاری دستوری نداشته است. او افزود تمایل دولت به چندنرخی کردن برخی محصولات مانند گازوئیل نشان‌دهنده مقاومت در برابر اقتصاد آزاد و بازارمحور است که این موضوع می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران را تضعیف کند.
ساختار دولتی بورس و رفتار حقوقی‌ها
یکی از محورهای کلیدی این گفتگو بررسی ساختار مالکیتی بورس تهران بود. الیاس کردی با اشاره به اینکه 80 درصد سهام بازار متعلق به نهادهای دولتی و حقوقی‌هاست اظهار داشت این ساختار باعث شده رفتار حقوقی‌ها تأثیر قابل‌توجهی بر روند بازار داشته باشد. وی به سرمایه‌گذاران توصیه کرد پیش از ورود به بازار این واقعیت را بپذیرند که بورس ایران ویژگی‌های متفاوتی با بازارهای آزاد دارد. او افزود رفتار حقوقی‌ها نباید مبنای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران باشد بلکه تحلیل بنیادی و آگاهی از شرایط بازار کلید موفقیت است. الیاس کردی سرمایه‌گذاری آگاهانه را راهکاری برای کاهش ریسک دانست و تأکید کرد سرمایه‌گذاران خرد باید دانش خود را درباره بازار افزایش دهند تا در دام تصمیمات احساسی نیفتند.
تأثیر اخبار و تفسیرهای نادرست
الیاس کردی به تأثیر اخبار و نحوه تفسیر آن‌ها توسط بازار نیز پرداخت. او به خبر اخیر سه‌نرخی شدن نرخ گازوئیل اشاره کرد که برخی فعالان بازار آن را به نفع گروه پالایشی دانستند اما وی معتقد است این گروه به دلیل محدودیت‌های ساختاری و نبود نفت کافی برای پالایش سود چندانی از این تحولات نخواهد برد. به گفته او بازار در شرایط کنونی به اخبار جدی‌تر و بنیادی‌تر مانند توافقات سیاسی نیاز دارد و اخبار پراکنده به‌تنهایی نمی‌توانند محرک رشد پایدار باشند. الیاس کردی افزود بازار گاهی اخبار را به‌صورت نادرست تفسیر می‌کند که این موضوع می‌تواند به نوسانات غیرمنطقی منجر شود.
وضعیت صنایع مختلف در بورس
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به تحلیل وضعیت صنایع مختلف پرداخت و اظهار داشت گروه‌های خودرویی و بانکی در ماه‌های اخیر عملکرد بهتری نسبت به سایر صنایع داشته‌اند. او افزود پتروشیمی‌ها و فلزات اساسی نیز همچنان پتانسیل بازدهی دارند اما انتخاب شرکت‌هایی با بنیاد قوی و مدیریت کارآمد در این صنایع حیاتی است. الیاس کردی با اشاره به تأثیر نوسانات نرخ ارز بر بازار گفت صنایعی که محصولات خود را در بورس کالا عرضه می‌کنند از نرخ ارز آزاد تأثیر می‌پذیرند. وی به‌طور خاص به شرکت‌های مسی اشاره کرد که به دلیل همبستگی با نرخ ارز آزاد توانسته‌اند از این شرایط بهره ببرند. بااین‌حال او هشدار داد تفاوت نرخ نیما و بازار آزاد همچنان چالش‌هایی برای این صنایع ایجاد می‌کند.
چشم‌انداز بورس در انتظار تصمیمات کلیدی
الیاس کردی در بخش پایانی این گفتگو با نقش اقتصاد به سرمایه‌گذاران توصیه کرد در شرایط کنونی تنوع‌بخشی به پرتفوی سرمایه‌گذاری خود را در اولویت قرار دهند. او اظهار داشت انتخاب شرکت‌هایی با بنیاد قوی و مدیریت کارآمد می‌تواند بازدهی مناسبی در بلندمدت به همراه داشته باشد. وی همچنین بر لزوم صبر و تحلیل دقیق تأکید کرد و افزود سرمایه‌گذاران باید از تصمیم‌گیری‌های شتاب‌زده پرهیز کنند. به گفته او آموزش و ارتقای سواد مالی می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا با دید بازتری در بازار فعالیت کنند. الیاس کردی همچنین چشم‌انداز بورس تهران را به‌شدت وابسته به تحولات سیاسی دانست. او اظهار داشت یک توافق سیاسی قوی می‌تواند شاخص بورس را به سطوح بالاتری برساند و گروه‌های خودرویی و بانکی را به جذاب‌ترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری تبدیل کند. در مقابل تنش‌های احتمالی ممکن است بازار را وارد دوره‌ای از رکود کند. وی افزود تا زمانی که نتیجه مذاکرات مشخص نشود پیش‌بینی دقیق درباره آینده بورس دشوار است. الیاس کردی ابراز امیدواری کرد با اتخاذ سیاست‌های اقتصادی مناسب و کاهش تنش‌ها بورس تهران بتواند در ماه‌های آتی شرایط بهتری را تجربه کند.