وحید شقاقی شهری – در شرایط فعلی اقتصاد ایران، به نظر می‌رسد که حذف صفر یک اقدام عجولانه و بدون محاسبات در همه سطوح کلان باشد. معمولا در دنیا، برخی از کشورهایی که تورم بسیار بالایی را تجربه کرده یا درگیر ابرتورم بودند، زمانی که تورم خود را برطرف کردند و اقدام به برقراری ثبات و آرامش در سطح اقتصاد کلان کردند، بسته به میزان شوک تورمی که طی دوران تورم به اقتصاد آنها وارد شده بود، برای سهولت در محاسبات اقدام به حذف چند صفر از پول ملی خود کردند.
به عبارتی در برخی از کشورها برای تسهیل محاوره‌ای و همچنین تسهیل در امر محاسبات، تعدادی از صفرها برداشته شد که در کشورهایی که در این اقدام موفق بودند، یک مسیر منطقی طی شده بود.
امروز در اقتصاد ایران هنوز ریشه‌های تورم برطرف نشده و حتی به نظر می‌رسد که برای سال جاری تورم بالای ۳۵ درصد وجود داشته باشد و حتی این موضوع به علت وجود ناترازی‌های کلان در اقتصاد ملی ممکن است، تورم را در سال‌های آینده به وضعیت نا مطلوبی برساند؛ چراکه به علت وجود ناترازی‌های اقتصادی، احتمال وجود تورم‌های بالا همچنان وجود دارد.
در این شرایط اگر اقدام به حذف چند صفر از پول ملی صورت بگیرد، در سال‌های آینده مجددا به علت وجود تورم نیز با کاهش ارزش پول روبرو خواهیم بود که همین موضوع یعنی دوباره ممکن است چند صفر به پول اضافه شود. با این حال، سال‌هاست که در مسائل محاوره‌ای مردم از واحد ریال استفاده نمی‌کنند و آنچه در سطح جامعه عرف است، استفاده از تومان در محاورات پولی است. مردم همیشه از عبارت تومان استفاده می‌کنند و حتی برای قلام کوچک مثل ۱۰۰ هزار تومان از عبارت ۱۰۰ تومان استفاده می‌شود. اما مسئله اصلی این است که با تصور اینکه چهار صفر از پول ملی حذف شود، هزینه‌هایی برای کشور ایجاد می‌شود. برای مثال تمام متون حسابداری و حسابرسی کشور دستخوش دگرگونی خواهد شد و در همه این متون مالی باید بازنگری صورت بگیرد. تجربه جهانی نشان می‌دهد که کشورها زمانی به حذف صفر از پول ملی اقدام کردند که ریشه‌های ابر تورم و تورم‌های طولانی مدت را مهار کرده بودند و اقتصاد آنها به یک آرامش و ثبات نسبی رسیده و می‌دانند که چشم‌انداز آینده تورم بالا نیست. اما امروز اقتصاد ما درگیر تورم طولانی مدت است که ابتدا باید برای مهار آن اقدام کرد. روی دیگر سکه آن است که در شهرهای کوچک به خصوص مناطق روستایی برخی اقلام با مبالغ خرد قیمت‌گذاری می‌شوند و گران قیمت نیستند. برای مثال قیمت یک کالا ممکن است در حال حاضر ۳۷۰۰ تومان باشد که با حذف چهار صفر نرخ آن به علت وجود تورم و انتظارات تورمی روبه بالا و افزایشی تمایل پیدا می‌کند و به اصطلاحی به سمت بالا «رُند» می‌شود. در شهرهای کوچک و مناطق روستایی هنوز استفاده از اقلام خرد و قیمت‌گذاری خرد جریان دارد و اینگونه نیست که مثل شهرهای بزرگی مانند تهران اقلام و محصولات به صورت «رند» قیمت‌گذاری شود. حال باید این نکته را توجه داشت که نباید انتظار داشته باشیم که در صورت حذف چهار صفر، اقلام خرد به سمت پایین رند شود که این موضوع خود یک تورم دیگر روی قیمت محصولات ایجاد می‌کند. هنوز ریشه‌های تورم برطرف نشده و به دلیل وجود ناترازی‌های کلان برای سال‌های پیش رو حتی احتمال تشدید تورم نیز وجود دارد و در زمانی که بخواهیم صفرها را از پول حذف کنیم امکان بار تورمی در جامعه بالا می‌رود.بنابراین به دولت و بانک مرکزی پیشنهاد می‌شود که در ابتدا باید ریشه‌های تورم را کاهش داده و کنترل کنند و برای بار تورمی که با حذف صفر به احتمال بالا ایجاد شود، چاره اندیشی صورت بگیرد. اگر بتوانیم ریشه‌های تورم را برطرف کنیم و در جامعه انتظارات تورمی هم فروکش کند، می‌توانیم اقدام به حذف صفر از پول ملی کنیم اما در شرایطی که انتظارات تورمی بالاست، قیمت‌ها نیز به سمت بالا تمایل دارد.
اقتصاددان