مجتبی خسروجردی- بازار خودرو در ایران به دلیل تحریمها، نوسانات ارزی و تغییرات سیاسی و اقتصادی، همواره با چالشهایی مواجه بوده است. به طور کلی، تقاضا برای خودرو در ایران بالا است، اما عرضه محدود به دلیل مشکلات تولید و تأمین قطعات، باعث افزایش قیمتها و ایجاد نوسانات در بازار میشود. به هر روی بازار خودروی ایران این روزها در یک وضعیت متضاد قرار دارد؛ از یکسو با رکود تقاضا مواجه است و از سوی دیگر، قیمتها همچنان روندی صعودی دارند. این تناقض، در نگاه اول به نوسانات نرخ ارز و اثرات روانی آن نسبت داده میشود، اما در واقع ریشههای عمیقتری دارد که به ساختار انحصاری بازار، محدودیتهای وارداتی و ناکارآمدی مونتاژکاران در تنظیم عرضه در مقابل تقاضا بازمیگردد. در همین ارتباط و برای واکاوی علل فراز و فرود قیمت خودرو طی ایام اخیر با سه تن از کارشناسان فن به گفتگو نشستیم که در ادامه میخوانید.
بازار خودرو با کاهش قیمت مواجه خواهد شد؟
یک کارشناس بازار خودرو گفت: به اعتقاد من اگر نرخ ارز در محدوده کنونی باقی بماند، بازار خودرو با کاهش قیمت مواجه خواهد شد؛ اما در صورت عبور دلار از مرز صدوبیست هزار تومان، خودرو نیز بهطور قطع افزایش قیمت را تجربه خواهد کرد. فیروز نادری، کارشناس بازار خودرو درباره روند قیمت خودرو در روزهای اخیر اظهار داشت: طی چند روز گذشته قیمت خودرو روندی کاهشی داشت و به تدریج در حال بازگشت به سطوح قبلی بود، اما ناگهان متوقف شد و حتی یک تا دو میلیون تومان افزایش یافت. این توقف در کاهش قیمتها و جهش دوباره، موجب شد بازار خودرو نیز عملاً در برابر کاهش بیشتر مقاومت کند. از سوی دیگر، نرخ ارز نیز که ابتدا نشانههایی از کاهش داشت، متوقف شد و همین مسئله باعث شد بازار خودرو بهطور مستقیم از دلار تبعیت کند. نادری افزود: این وابستگی کامل بازار خودرو به دلار موضوعی بسیار نگرانکننده است. اگر نرخ ارز افزایش یابد، طبیعتاً قیمت خودرو نیز همراه با آن رشد خواهد کرد. البته دولت در حال انجام مذاکراتی است و همچنان روزنهای از امید وجود دارد که بتواند از بروز بحران جلوگیری کند، اما در صورت عدم موفقیت، احتمالاً با مشکلات جدی در این بازار مواجه خواهیم شد. وی درباره پیشبینی قیمت خودرو در هفته آینده اظهار داشت: در صورتی که نرخ دلار ثابت بماند، افزایش قیمت خودرو دور از انتظار است و حتی احتمال کاهش وجود دارد، زیرا عرضه از تقاضا پیشی گرفته است.
بازار خودرو شاهد افزایش قیمت نخواهد بود
رئیس اتحادیه نمایشگاهداران اتومبیل مشهد نیز گفت: بازار خودرو که اخیراً شاهد یک جهش قیمتی کوتاهمدت بود، اکنون با کشیدن دنده معکوس و کاهشهای شدید، مسیر بازگشت به قیمتهای واقعی و ثابت چند ماه اخیر را در پیش گرفته و انتظار میرود بازار دیگر شاهد افزایش قیمت نباشد. حسن حسینی بیان کرد: نوسان صعودی هفته گذشته که باعث برهم خوردن تعادل بازار شد، عمدتاً ناشی از عوامل غیراقتصادی و سودجویی بود. علت اصلی، جولان سودجویان و دلالان در فضای مجازی بود که با انتشار قیمتهای فیک و خودسرانه، باعث ایجاد تشنج و بالارفتن انتظارات قیمتی شدند. همچنین این افزایش قیمتها ارتباطی به تحولات بازارهایی مانند دلار، طلا و ارز نداشته و شرکتها و نمایندگیهای رسمی نیز افزایش قیمتی نداشتند. حسینی خروج سرمایه و کاهش اعتماد سرمایهگذاران به بازار خودرو را از جمله تحولات بلند مدت این بازار برشمرد و گفت: به دلیل نوسانات اخیر، اعتمادی به بازار خودرو نیست و سرمایههای موجود مدتهاست که به سمت بازارهای دیگر هدایت شدهاند و همچنان بازار خودرو در رکود به سر میبرد. همچنین این خروج سرمایه یک اتفاق مثبت قلمداد میشود، زیرا خودرو دیگر نباید به چشم کالای سرمایهگذاری دیده شود، بلکه باید جایگاه واقعی خود را به عنوان کالای مصرفی بازیابد. این موضوع در نهایت باعث میشود نوسانات قیمت کمتر شود و تنها مصرفکنندگان واقعی اقدام به خرید کنند.
تأثیر کاهش درآمد ارزی بر صنعت خودرو
امیرحسن کاکائی عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت، در بررسی پیامدهای محدودیتهای اقتصادی بر صنعت خودرو گفت: آنچه مسلم است، احتمال دارد که صنعت خودرو از دو جهت با آسیب جدی مواجه شود. نخست، به دلیل عدم همکاری مجدد خودروسازان و قطعهسازان خارجی با شرکتهای داخلی و دوم، کاهش درآمد ارزی کشور. برای درک بهتر این موضوع، میتوان به وضعیت تأمین ارز از ابتدای سال جاری اشاره کرد؛ در این مدت ما شاهد کمبود شدید ارز بودیم. وی افزود: این کمبود، حتی پیش از بازگشت رسمی تحریمها، نشاندهنده فشاری است که به تدریج بر درآمد ارزی کشور وارد میشود. با کاهش درآمد ارزی، منابع لازم برای واردات مواد اولیه در اختیار خودروسازان و قطعهسازان قرار نمیگیرد، که این امر به نوبه خود منجر به کاهش تولید، افت کیفیت و توقف نوآوری در این صنعت خواهد شد. این کارشناس صنعت خودرو تصریح کرد: به طور قطع، تأثیر تحریمهای جدید به مرور زمان آشکار خواهد شد. با کاهش درآمد ارزی، هزینههای تولید افزایش مییابد که به طور مستقیم بر قیمت نهایی کالاها و خدمات تأثیر میگذارد. بنابراین، هرچه تحریمها سختتر شوند، هزینهها و در نتیجه تورم نیز افزایش خواهد یافت. با این شرایط میتوان گفت هرچند ما از ابتدای سال جاری شاهد پیشخور شدن اثرات تحریم بودیم، اما در مجموع در طولانی مدت این اثرات افزایش خواهد یافت. کاکایی افزود: تأثیرات این شرایط به تدریج خود را نشان میدهند. به تدریج قیمت دلار افزایش مییابد و به دنبال آن خودرو و سایر کالاها گرانتر میشوند و در عین حال، رکود در بازار نیز عمیقتر خواهد شد.
