هیوا زارعی-روزنامه نگار: در شرایط اقتصادی پیچیده و پرچالش کنونی، پیش‌بینی وضعیت بورس ایران تا پایان سال 1404 به مسئله‌ای داغ و حیاتی تبدیل شده است. نوسانات ارزی، تورم بالا، تحریم‌ها و سیاست‌های داخلی همچنان سایه سنگینی بر بازار سرمایه دارند. در این گفتگو با احمد جانجان، کارشناس بازار سرمایه تلاش کردیم به این سوال پاسخ دهیم که آیا بورس ایران در نیمه دوم سال به یک دوره رشد و شکوفایی خواهد رسید یا همچنان در مسیر اصلاح و رکود باقی خواهد ماند. همچنین، تأثیر تصمیمات اقتصادی کلیدی مانند تغییرات مالیاتی و اظهارات مقامات دولتی بر آینده بازار سرمایه مورد بررسی قرار گرفت.
انتقاد از اظهارات نمایندگان مجلس؛ آیا مالیات‌های جدید به بورس ضربه می‌زند؟
به گزارش «نقش اقتصاد»، یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی بازار بورس ایران، اظهارات اخیر برخی از نمایندگان مجلس در خصوص تغییرات مالیاتی و فشار بر صنایع بزرگ بود. در این رابطه، احمد جانجان با انتقاد از سخنان آمیثم ظهوریان، نماینده مجلس، که اخیراً مطرح کرده بود از محل کاهش معافیت‌های مالیاتی از صنایع می‌توان حدود 20 میلیارد دلار درآمد جدید کسب کرد، گفت:
«این اظهارات به هیچ وجه منطقی نیست. برای اینکه 20 میلیارد دلار مالیات از یک درصد شرکت‌های بزرگ دریافت شود، این شرکت‌ها باید حداقل 80 میلیارد دلار سود خالص داشته باشند. چنین درآمدهایی در شرایط کنونی بسیار بعید به نظر می‌رسد. اگر بخواهیم نگاه واقع‌بینانه‌تری به وضعیت داشته باشیم، باید بپذیریم که بسیاری از صنایع کشور درگیر بحران‌های جدی هستند و این فشار مالیاتی می‌تواند به رکود بیشتر منجر شود.»
چرا اظهارات نمایندگان مجلس نگران‌کننده است؟
جانجان با اشاره به تأثیر منفی چنین اظهاراتی بر بازار بورس گفت: «وقتی نمایندگان مجلس این‌طور صحبت می‌کنند که می‌توانیم به راحتی از یک درصد شرکت‌های بزرگ چنین مالیاتی دریافت کنیم، این پیام به بازار ارسال می‌شود که شرکت‌ها تحت فشار بیشتری خواهند بود. این فشارها می‌تواند موجب کاهش سودآوری شرکت‌ها و در نتیجه کاهش قیمت سهام آنها شود. در این شرایط، سرمایه‌گذاران با ترس از آینده تصمیم به خروج از بازار می‌گیرند.»
بازار بورس ایران در شرایط بی‌اعتمادی؛ اصلاح قیمتی و زمانی در انتظار بورس؟
یکی از مهم‌ترین موضوعات این روزها برای فعالان بازار، پیش‌بینی وضعیت بورس در ماه‌های پایانی سال است. جانجان معتقد است که در وضعیت کنونی و با توجه به عدم‌اطمینان‌های موجود، باید منتظر اصلاحاتی در بازار باشیم. او پیش‌بینی کرد که اصلاح‌های قیمتی و زمانی در بورس امری اجتناب‌ناپذیر است و توضیح داد:
«با توجه به بی‌ثباتی‌های اقتصادی، بازار بورس در حال حاضر در یک وضعیت رنج قرار دارد. این به معنای آن است که احتمالاً در آینده نزدیک شاهد نوسانات قیمتی خواهیم بود و برخی از شاخص‌های اصلی بورس ممکن است در کوتاه‌مدت افت کنند. اصلاحات زمانی نیز به معنای این است که بازار در یک بازه زمانی طولانی‌تر نمی‌تواند رشد زیادی داشته باشد و بیشتر در فاز تثبیت باقی خواهد ماند.»
چه عواملی باعث اصلاح بازار می‌شود؟
جانجان در ادامه افزود: «عوامل مختلفی در این اصلاحات دخیل هستند. نخست، فشارهای مالیاتی جدید که از سوی دولت و مجلس مطرح شده‌اند، می‌توانند به کاهش سودآوری شرکت‌ها و در نتیجه افت قیمت سهام آنها منجر شوند. همچنین، بی‌ثباتی‌های داخلی مانند مشکلات ارزی، تورم بالا و ناتوانی در کنترل قیمت‌ها باعث شده‌اند تا سرمایه‌گذاران از بازار فرار کنند و اعتمادشان به بورس کاهش یابد.»
مالیات‌های جدید؛ چالشی برای صنایع و رشد اقتصادی
طرح‌های مالیاتی جدید که در لایحه بودجه دولت مطرح شده‌اند، یکی از دیگر مسائل مورد بحث در اینگفتگو بودند. به گفته جانجان، این طرح‌ها می‌توانند به یکی از چالش‌های بزرگ برای صنایع بورسی تبدیل شوند.
«افزایش فشار مالیاتی بر صنایع در شرایط کنونی می‌تواند بحران‌های جدیدی را برای شرکت‌های بزرگ به وجود آورد. بسیاری از این صنایع درگیر مشکلاتی همچون افزایش هزینه‌ها، پایین بودن قدرت خرید مصرف‌کنندگان و نوسانات بازار هستند. اضافه شدن فشار مالیاتی تنها به افزایش مشکلات این صنایع خواهد افزود و ممکن است موجب کاهش سرمایه‌گذاری و تولید در کشور شود.»
آیا چنین طرح‌هایی می‌توانند به رشد اقتصادی کمک کنند؟
کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد که چنین طرح‌هایی در کوتاه‌مدت می‌تواند درآمدهای دولت را افزایش دهد، اما در بلندمدت به ضرر کل اقتصاد تمام خواهد شد: «در بلندمدت، این طرح‌ها نه‌تنها به رشد اقتصادی کمک نمی‌کنند، بلکه می‌توانند تولید را کاهش داده و به رکود بیشتر در بازار سرمایه منجر شوند. این امر باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران از بورس عقب‌نشینی کرده و سرمایه‌های خود را از بازار خارج کنند.»
چشم‌انداز بورس ایران تا پایان سال: اصلاح یا رشد؟
با توجه به تحلیل‌های جانجان، در حال حاضر شرایط بورس ایران به گونه‌ای است که اصلاح قیمتی و زمانی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد. او در این زمینه گفت: «در شرایطی که هم‌اکنون بازار در آن قرار دارد، اصلاح در بازار بورس طبیعی است. البته این اصلاح می‌تواند در قالب کاهش شاخص‌ها و نوسانات شدید قیمتی باشد. در واقع، شرایط بی‌اعتمادی در بازار باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران به‌طور موقت از خرید و فروش سهام فاصله بگیرند.»
آیا در آینده دور باز هم رشد بورس ممکن است؟
جانجان در نهایت به این نکته اشاره کرد که با وجود چالش‌های موجود، همچنان برای بازار بورس ایران پتانسیل‌هایی برای رشد وجود دارد، مشروط بر اینکه سیاست‌گذاری‌های اقتصادی به درستی پیش برود: «اگر دولت و مجلس تصمیماتی مبتنی بر واقعیات اقتصادی کشور بگیرند و فضای مناسب برای رشد صنایع فراهم شود، احتمال رشد بورس در آینده وجود دارد. اما این رشد نیازمند اصلاحات اساسی در بخش‌های مالیاتی و اقتصادی است.»
چشم‌انداز بورس با توجه به چالش‌ها و اصلاحات ضروری
به طور کلی، پیش‌بینی آینده بورس ایران بستگی به تصمیمات اقتصادی و سیاسی کلیدی دارد. اظهارات و طرح‌های نمایندگان مجلس در خصوص مالیات‌ها، همچنین بی‌ثباتی‌های داخلی و خارجی، عواملی هستند که می‌توانند بر روند بازار بورس تأثیرات منفی بگذارند. در نهایت، برای آنکه بورس ایران از این بحران عبور کند و وارد یک مسیر رشد پایدار شود، نیاز به اصلاحات ساختاری و بهبود فضای اقتصادی است.