سارینا سیف روزنامه نگار: بیست و هشتمین نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی که بزرگ‌ترین رخداد صنعتی و تجاری ایران در این حوزه محسوب می‌شود، در حالی عنوان بین‌المللی را با خود به یدک می‌کشد، به جز چینی‌ها و شرکت‌های انگشت‌شمار از همسایه‌ها، کشور مطرح دیگری در حوزه انرژی در این نمایشگاه مشاهده نمی‌شوند. شرکت‌های داخلی گرچه مدعی نمایش دستاوردهای خود هستند، اما بحران‌هایی که در حوزه انرژی کشور و شهروندان با مشکل مواجه کرده، در این آوردگاه هم به چشم می‌خورند.
نمایشگاه نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران، بزرگ‌ترین رخداد صنعتی و تجاری ایران در این حوزه محسوب می‌شود. این نمایشگاه سالانه با حضور جمع کثیری از شرکت‌های داخلی و خارجی در زمینه صنعت نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی برپا می‌شود، اما در نگاه اول، به جز صنایع دولتی، تنها تعداد معدودی از شرکت‌های خصوصی داخلی در آن مشاهده می‌شوند. از سوی دیگر شرکت‌های خارجی حاضر در نمایشگاه، عمدتاً از چین و چند کشورهای همسایه هستند.
شرکت‌ها در نمایشگاه ضمن اشاره به چشم‌اندازهای موردنظرشان، انتظار دارند در نمایشگاه بین‌المللی بتوانند دستاوردهای خود را به نمایش عموم بگذارند.
در سالن‌های مختلف نمایشگاه صنایع متفاوتی چون شرکت ملی گاز ایران و صنایع وابسته به آن، وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی پتروشیمی و صنایع وابسته به آن، برق و الکتریک، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، تجهیزات فرآیندی و مکانیکی و سازندگان تجهیزات صنعت نفت حضور دارند.
به نظر می‌رسد به دلیل جایگاه مهم انرژی در کشور، هر ساله تلاش می‌شود نمایشگاهی برای ارائه دستاوردها در این حوزه برپا شود تا مردم در جریان اقدامات این حوزه قرار بگیرند. اما کم پیش می‌آید که از مشکلات موجود در حوزه انرژی در این نمایشگاه، بحثی به میان آورده شود.
هر جا که نگاه می‌کنید، گویی در مهم‌ترین نمایشگاه حوزه انرژی در کشوری قدم گذاشتید که هیچ مشکلی در حوزه انرژی ندارد. در نگاه اول به نظر می‌رسد در سال گذشته، مشکلات این حوزه تنها مصرف‌کنندگان را درگیر کرده و فعالان این عرصه زیان ناچیزی را متحمل شده‌اند.
در افتتاحیه بزرگ‌ترین نمایشگاه حوزه انرژی نیز، وزیر نفت کشور، تنها به اقدامات مسئولان در زمینه افزایش توان تولیدی و دیگر دستاوردها در این حوزه اشاره کرد. به نظر می‌رسد مشکلات این حوزه توسط مسئولان ناچیز برشمرده شده که از آن‌ها صحبتی نمی‌شود.
جواد اوجی در افتتاحیه نمایشگاه گفت که در دولت سیزدهم 60 درصد به تولید نفت، 54 میلیون مترمکعب به تولید گاز، 50 میلیون مترمکعب به ظرفیت پالایش گاز و 10 میلیون تن به محصولات پتروشیمی اضافه شده است. همچنین قرار است 300 هزار تا 400 هزار بشکه به تولید نفت، 35 میلیون مترمکعب به تولید گاز خام کشور، بیش از 50 هزار بشکه به ظرفیت پالایشی نفت و سه میلیون تا پنج میلیون تن به تولید محصولات پتروشیمی اضافه شود.
صحبت از افزایش ظرفیتی که قادر به تأمین نیازهای کشور نیست، شاید خلاصه بیست و هشتمین نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پتروشیمی و پالایش باشد.
در ادامه به برخی مشکلات در حوزه برق، گاز و پتروشیمی در حاشیه این نمایشگاه اشاره خواهد شد.
مشکل تأمین خوراک پتروشیمی‌ها و کمبود گاز
طبق بررسی‌های انجام‌شده از پتروشیمی‌های خصوصی، خوراک موردنیاز این پتروشیمی‌ها به سختی تأمین می‌شود.
به گفته قاسم ساکی، معاون رئیس تولید مجمتع پتروشیمی شازند، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز، این پتروشیمی خوراک مایع است و امکان تأمین کل خوراک موردنیازشان از پالایشگاه‌های شازند و اصفهان وجود ندارد. خوراک موردنیاز این مجتمع پتروشیمی، به نرخ آزاد خریداری می‌شود و محصولات‌شان به نرخ دولتی فروخته می‌شود. به گفته او چنین روندی سود این پتروشیمی را تحت‌تاثیر قرار داده است. اما تمام تلاش پتروشیمی شازند بر این بوده که تولیدشان را با وجود گرانی خوراک، افزایش دهند.
در آخر ضمن اشاره به مهم‌ترین مشکل این پتروشیمی، یعنی مشکل تأمین خوراک موردنیاز، معاون رئیس تولید این پتروشیمی از مسئولان درخواست رسیدگی و ارائه راه‌کار نسبت به این موضوع را داشت.
در گفت‌وگو با قاسم ساکی درباره تولید بنزین در پتروشیمی شازند سؤال شد که طبق گفته او، یک‌سری هیدروکربن‌هایی در این پتروشیمی تولید می‌شود که مجوز صادراتی هم دارد اما نمی‌توان نام آن را بنزین گذاشت.
طبق پیگیری‌های تجارت‌نیوز از صنعت ملی پتروشیمی، مشکل تأمین خوراک موضوعی است که مسئولان اندکی حاضر به صحبت در مورد آن می‌شوند.
کمبود برق و اصلاح مصرف خانگی
طبق اظهارات مهدی مسائلی، دبیر کل سندیکای صنعت برق ایران، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز کاهش مصرف خانگی و بهینه‌سازی مصرف را یک اصل مهم در این صنعت دانست. طبق گفته او اگر هم کمبود برق در کشور وجود نداشته باشد، بهینه‌سازی مصرف باید رخ دهد.
او کمبود آب، قدیمی بودن تجهیزات و پایین بودن راندمان را از عوامل مهم کمبود برق دانست.
به گفته وی تولید بیشتر مستلزم سرمایه‌گذاری بیشتر است و با اجرای قانون مانع‌زدایی، توسعه صنعت برق را شاهد خواهیم بود. او نسبت به اقتصاد برق امیدوار بود اما همراهی مسئولان و مانع‌زدایی را از عوامل مهم این امیدواری دانست.
به نظر او در کوتاه‌مدت، با بارش‌های بیشتر و بهبود یافتن مشکل کمبود آب و در سال‌های آینده، با ورود نیروگاه‌های تجدیدپذیر، مشکل ناترازی برق رو به بهبود خواهد رفت.
مسائلی همچنین در پاسخ به سؤال موانع تحریم گفت که تحریم موضوع جدیدی نیست و با این که مشکلات متعددی برای کشور داشته است اما صنعت برق باید موضوع تحریم را وارد محاسبات خود کرده و با پیدا کردن راه‌حل بهینه، به فعالیت در چنین شرایطی ادامه دهد.
به گفته او، صنعت برق تابع نرخ ارز است و افزایش قیمت قبوض برق در این شرایط امری ناگزیر است. همچنین تصمیمات صنعت برق اثر مستقیمی بر سفره مردم دارد و ضمن تاکید بر پرمصرف بودن بسیاری از وسایل خانگی، به بهینه‌سازی مصرف اشاره کرد.
به گفته مسائلی، مسئولان باید تلاش کنند تا گره از مشکلات کسب‌وکارها باز کنند و فشار مضاعفی بر آن‌ها وارد نکنند. مسئولان باید جراحی اقتصادی را کنار بگذارند و امید اندکی که در کسب‌وکارها وجود دارد را از بین نبرند. اگر مسئولان موجب از بین رفتن این کسب‌وکارها شوند، شاغلین این بخش‌ها با مشکلات معیشتی فراوانی روبه‌رو خواهند شد و فشار وارد شده توسط مسئولان به کسب‌وکارها، کل اقتصاد را با مشکل مواجه خواهد کرد.
لزوم توجه مسئولان به مشکلات عرصه انرژی
در خصوص صنعت برق، به نظر می‌رسد دست‌اندکاران این صنعت زیرساختی باید در نظر داشته باشند که تا مشکلات زیرساختی مورد اشاره صنعت برق نظیر راندمان پایین، کمبود آب، عدم توسعه منابع تجدیدپذیر، سرمایه‌گذاری پایین و مشکلات ارزی حل نشود، بهینه‌سازی مصرف راه‌گشا نخواهد بود.
اگر در دنیا نیز بحث بهینه‌سازی مصرف وجود دارد، در کنار بهبود مشکلات زیرساختی و افزایش سرمایه‌گذاری برای تأمین نیاز مردم مطرح می‌شود.
با ارزیابی کوتاه این دو بخش باید به لزوم توجه مسئولان به مشکلات عرصه انرژی بار دیگر اشاره شود. چرا که نادیده گرفتن این مشکلات، زندگی همه مردم را بیش از پیش با مشکل مواجه خواهد کرد.
