نقشه راه واشنگتن برای شـام

ساناز نفیسی روزنامه نگار: گروه بین الملل: همزمان با سفر وزیر امور خارجه آمریکا و مشاور امنیت ملی بایدن به خاورمیانه، گمانه‌زنی‌ها درباره پشت پرده فعل و انفعال‌های واشنگتن در ارتباط با شام افزایش یافته، بالاخص آن که اسرائیل پس از سقوط اسد نه تنها بمباران مواضع نظامی سوریه را متوقف نکرده بلکه تلاش دارد تا در این کشور بحران زده پیشروی نماید.

نیویورک تایمز با انتشار گزارشی مدعی شد، در حالی که رهبران جدید سوریه وظیفه اداره کشور را بر عهده گرفته‌اند، قدرت‌های جهانی نمایندگانی را به منطقه اعزام کردند تا تلاش برای شکل دادن به آینده سوریه و روابط خود با شورشیانی که به قدرت بشار اسد پایان دادند را آغاز کنند.

در همین راستا آنتونی جی. بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، قبل از پرواز به ترکیه برای دیدار با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور این کشور، در اردن با ملک عبدالله دوم دیدار کرد و از شرایط حاکم بر سوریه به عنوان فرصت و در عین حال تهدیدی بالقوه برای همسایگانش یاد کرد. او سپس در سفری غیر منتظره وارد عراق شد و با محمد شیاع السودانی رایزنی داشت.

نقشه راه واشنگتن برای عصر پسا اسد

به ادعای نیویورک تایمز، بلینکن مدعی شد که دولت جدید سوریه که رهبری‌اش بر عهده چهره‌ای رادیکال است که در لیست سیاه آمریکا قرار دارد، توسل به اصول اولیه حقوق بشر، از جمله حمایت از اقلیت‌ها و جلوگیری از تبدیل شدن این کشور به میدانی برای ظهور گروه تروریستی داعش ضروری است.بلینکن و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا همزمان روز پنجشنبه پیامی به اسرائیل دادند و مدعی شدند که حضور نظامی این رژیم در سوریه، کنترل منطقه حائل در امتداد مرز سوریه و اسرائیل باید موقتی باشد. پس از سقوط دولت اسد اسرائیل نیروهای خود را به منطقه منتقل و علیه دارایی‌های نظامی و سوریه صدها حمله نظامی انجام داد و مدعی شد که نگران است که افراط گرایان از خلاء قدرت سوءاستفاده کرده و از سلاح‌های رها شده برای حمله به خاک اسرائیل استفاده کنند.

در همین راستا بلینکن در گفت و گو با خبرنگاران در اردن مدعی شد: «اسرائیل نگران است که خلاء حاکم توسط تروریست‌ها و افراط‌گرایان پر شود. از همین رو تل آویو نیروهایش را به منطقه حائل منتقل کرد». مقام‌های آمریکایی مدعی‌اند که فعل و انفعال‌های تل‌آویو در سوریه موقتی است.

همزمان سالیوان پس از دیدار با بنیامین نتانیاهو، مدعی شد که تصمیم اسرائیل برای اعزام نیرو به منطقه حائل “منطقی و سازگار” با حق دفاع از این بازیگر است. اما او ادعا کرد که ایالات متحده انتظار دارد که حضور نظامی اسرائیل در شام دائمی نباشد. مخالفان که توسط هیئت تحریرالشام رهبری می‌شوند، گروهی که زمانی وابسته به القاعده بودند، مدعی‌اند که از مدت‌ها پیش اهداف افراطی‌شان را کنار گذاشته‌اند و با همه فرقه‌ها در سوریه همکاری خواهند کرد، اما دستور کار آنها هنوز مشخص نیست.

برخی از تحلیلگران مدعی‌اند جامعه بین‌المللی باید برچسب تروریستی را از حیات تحریرالشام حذف کند تا کشورها بتوانند به سوریه کمک ارسال کنند و بر این گروه اعمال نفوذ اشته باشند. در چنین شرایطی ابراهیم کالین، رئیس سازمان اطلاعات ملی ترکیه که با نام اختصاری MIT شناخته می‌شود، در تصاویری که از تلویزیون ترکیه پخش شد، در دمشق پایتخت سوریه دیده شد. براساس این تصاویر کالین با پرسنل مسلح در اطرافش از مسجد اموی خارج می‌شود. این همان مسجدی بود که محمد الجولانی، رهبر تحریر الشام روز یکشنبه از آن بازدید کرد.

رد پای اطلاعات ترکیه در شام

به ادعای نیویورک تایمز سازمان اطلاعات ترکیه در مورد سفر کالین به دمشق اظهار نظری نکرد. اما این سفر در حالی انجام شد که بلینکن نگرانی‌های خود را درباره حملات جدید نیروهای ترکیه و شبه‌نظامیان تحت حمایت این کشور علیه نیروهای کرد مورد حمایت ایالات متحده در شمال شرق سوریه ابراز کرد و گفت: «در حال حاضر مهم است که زمینه ساز دور تازه رویارویی‌ها نشویم» ترکیه نیروهای کرد را یک گروه تروریستی می‌داند که با کردهای شورشی در ترکیه مرتبط است.

همزمان اداره مدنی به رهبری کردها در شمال شرق سوریه روز پنجشنبه اعلام کرد که پرچم استقلال سوریه را بر فراز تمام ساختمان‌های دولتی به اهتزاز درآورده است، اقدامی عمدتاً نمادین که به گفته آنها “وحدت و هویت ملی سوریه” را تأیید می‌کند؛ این رویکرد ظاهراً سیگنالی برای رهبران جدید در دمشق است؛ رهبرانی که با ترکیه نیز ارتباط دارند.

در طول سال‌ها، منطقه خودمختار بالفعل و شاخه نظامی آن، نیروهای دموکراتیک سوریه به رهبری کردها، خود را به عنوان یک حزب مستقل در جنگ داخلی سوریه قلمداد می‌کردند. اما در روزهای اخیر آنها از آمادگی‌شان برای ارتباط با دولت جدید دمشق می‌گویند. در چنین شرایطی هرج و مرج در سوریه به اسرائیل فرصت داد تا نیروهای نظامی کشوری را که مدت‌ها دشمن سرسختش بوده را هدف قرار دهد، بدون اینکه منتظر بماند که آیا این کشور همچنان یک دشمن خواهد بود یا خیر.

به ادعای ارتش اسرائیل، هواپیماهای جنگی اسرائیل در روزهای اخیر بیش از 350 حمله در سراسر سوریه انجام داده‌اند و بقایای نیروی دریایی دولت سابق و همچنین سلاح‌های شیمیایی، هواپیماهای جنگی و انبارهای موشک‌های دوربرد را هدف قرار داده‌اند. ارتش اسرائیل همچنین وارد منطقه‌ای به مساحت 155 مایل مربع در مرز سوریه و اسرائیل شده که قرار بود منطقه‌ای غیرنظامی تحت نظارت نیروهای حافظ صلح سازمان ملل باشد. پس از آن، نیروهای اسرائیلی برای اولین بار پس از جنگ 1973 مواضع خود را در عمق خاک سوریه گسترش دادند.روز چهارشنبه، ارتش اسرائیل خبرنگاران اسرائیلی را به منطقه کودانا، روستایی در سوریه در منطقه حائل، برد. ویدئویی از این سفر – از جمله آنچه تصاویری ادعایی از استحکامات متروک نظامی سوریه نامیده می‌شود- در شبکه‌های اسرائیلی پخش شد. بنی کاتا، یکی از فرماندهان نظامی محلی، در مصاحبه با رادیو تلویزیون عمومی اسرائیل مدعی شد: «معلوم است که ما برای مدتی در اینجا خواهیم ماند. ما برای این آماده‌ایم. با توجه به آشوب در سوریه و نگرانی اسرائیلی‌ها در مورد شورشیان که اکنون کشور را رهبری می‌کنند، هرگونه معامله برای بازگرداندن منطقه محقق نخواهد نشد.»دفتر نتانیاهو ادعا کرد که سربازان اسرائیلی «تا زمانی که نیروی مؤثری وجود داشته باشد که آتش‌بس سال 1974 را در منطقه حائل اجرا کند» در خاک سوریه باقی خواهند ماند. متحدان اسرائیل عمدتاً در مورد تصرف قلمرو در منطقه حائل و فراتر از آن سکوت اختیار کرده‌اند، اگرچه فرانسه روز چهارشنبه از اسرائیل خواست تا عقب‌نشینی کرده و به حاکمیت سوریه احترام بگذارد.