رتبه سوم ایران در مرگ و میر ناشی از هاری

نورا حسینی روزنامه نگار: گروه اجتماعی: برخی از شهروندان تهرانی از حضور سگ‌های بلاصاحب درباغ دره‌های شمال تهران و کوهستان‌ها و مناطق حاشیه‌ای تهران مانند منطقه 22 گلایه دارند. اما مدیران شهری می‌گویند با توجه به اجرای عملیات گسترده زنده‌گیری سگ‌های بلاصاحب در سطح شهر طی یک سال گذشته، طبق آماری که در شهریور امسال از سوی سامانه 137 اعلام شد، تعداد گزارش‌های مردمی و تماس شهروندان برای جمع‌آوری و ساماندهی سگ‌های رهاشده در سطح پایتخت به طور چشمگیری کاهش یافته است. هرچند که آمارهای 137 در سامانه شفافیت از مرداد ماه به روز رسانی نشده و به نظر می‌آید جزییات این آمارها تنها در اختیار مدیران شهری قرار می‌گیرند و شهروندان نمی‌توانند از جزییات این گزارش‌ها آگاه شوند وصحت سنجی این ادعاها دشوار است.

داوود گودرزی، مدیر کنترل جانوران شهری سازمان مدیریت پسماند به خبرآنلاین، می‌گوید: تعداد سگ‌های بلاصاحب در شهر نسبت به گذشته کم شده ولی در نقاطی مانند کوهستان‌ها که در حریم واقع شده‌اند، نمی‌توانیم کاری از پیش ببریم.

او ادامه می‌دهد: در محدوده‌های حریم که مسئولیت جمع‌آوری سگ‌های بلاصاحب با شهرداری تهران نیست، کار دشوار می‌شود زیرا ما در این حوزه‌ها مسئولیتی نداریم و اگر اتفاقی مانند تصادف و… رخ دهد نمی‌توانیم جوابگو باشیم. نقاطی مانند جاده تلو، جاده لشگرک جزو شهر تهران نیستند، فعالیت چندانی نمی‌توانیم انجام دهیم.

به گفته گودرزی رهاسازی سگ‌های بلاصاحب درمنطقه 22 و در منطقه یک که کوهستان زیاد است از سوی شهرهای همجوار رخ می‌دهد و این مانع می‌شود ما به عدد استاندارد دراین حوزه برسیم هرچند درمحدوده حریم هم جمع آوری را انجام می‌دهیم به ویژه زمانی که شکایت‌ها زیاد می‌شود، این ریسک را می‌پذیریم باز هم رهاسازی از سوی شهرهای همسایه انجام می‌شود دلیل آن هم این است که معمولاً این شهرها مراکز نگهداری ندارند و به همین دلیل در محدوده‌ها حریم سگ‌های بلاصاحب را رها سازی می‌کنند.

این مقام مسئول شهرداری تاکید دارد که مسئولیت جمع آوری سگ‌های بلا صاحب در محدوده‌های کوهستانی تا آنجایی با شهرداری تهران است که در محدوده شهری قرار دارد و در این محدوده‌ها هم عملیات جمع آوری انجام می‌شود اما در ارتفاعات بالاتر دیگر شهرداری مسئولیتی ندارد و امکان ورود به این مکان‌ها را هم ندارد و نهادهای محیط زیستی دولتی در این حوزه باید ورود کنند.

او درخصوص این که عدد استانداری که به آن اشاره کرده چه تعداد سگ بلاصاحب در چه مساحتی است هم توضیح می‌دهد: استاندارد تعریف شده‌ای نیست، در بحث میدانی عدد استاندارد باید عددی باشد که بر اساس آن ما شکایت نداشته باشیم و مردم ناراضی نباشند، البته این تعریف و استاندارد را من به عنوان کسی که فعالیت اجرایی دارم، برای خودم تعریف کرده‌ام.

گودرزی به دشواری‌های جمع آوری سگ‌های بلاصاحب در محدوده‌های کوهستانی اشاره می‌کند و می‌گوید: واقعیت این است که گرفتن سگ‌ها سخت است. اگر با خودروی سازمان، دو تا سه سگ را هم بگیریم همان هم برای ما کفایت می‌کند و به عدد قابل قبولی رسیده‌ایم، باید قبول کرد که این کار دشوار است.

او درخصوص کاهش شکایت‌های مردمی هم توضیح می‌دهد: براساس آمارهای سامانه 137 شکایت‌ها ماه به ماه کمتر شده است اما باز نمی‌شود آن را معیار قرار داد. شاید یک ماهی مردم دغدغه‌های دیگری داشته و کمتر به این سامانه زنگ بزنند، از سوی دیگر ممکن است با دیدن یک سگ در یک منطقه چند نفر به سامانه 137 زنگ بزنند. ما نمی‌توانیم بر اساس شکایات مردمی حرکت کنیم. آن چه که به چشم می‌بینیم، برایمان اولویت دارد، ممکن است اگر یک سگ از یک طرف خیابان به آن سو رد شود، 500 بار تلفن سامانه شهرداری زنگ بخورد! من خط کشم بر روی آمار این تماس‌ها نمی‌گذارم، بلکه خط کشم را روی بازدیدهای میدانی قرار می‌دهم. حضور سگ‌های بلاصاحب در سطح شهر نسبت به تیر سال گذشته بسیار کم شده است، آن زمان ما در مرکز شهر هم سگ بلاصاحب داشتیم و به ویژه در مناطق یازده و شش شهرداری، سگ زیاد می‌دیدیم اما الان دو ماه یک بار شاید پیامی از این دو منطقه دریافت کنیم.

سگ‌های بلاصاحب کجا برده می‌شوند؟

سگ‌های بلاصاحب به مرکز آراد کوه منتقل می‌شوند که قرار است دو مرکز دیگر هم به آن اضافه شود.

گودرزی درخصوص این که چرا سایر مراکز نگهداری این سگ‌ها در داخل شهر تعطیل شده‌اند هم می‌گوید: چند نقطه دیگر هم در شهر برای نگهداری سگ‌ها بود اما چون از نظر بهداشتی به شهر آسیب می‌رساندند، آن‌ها را جمع‌آوری کردیم. به عنوان مثال مردم از مرکز واقع در سوهانک شاکی بودند و شکایت‌شان به خاطر فضولات بود… یا مراکز غیرمجازی که نه به نظافت روزانه توجه می‌کردند و نه به موارد دیگر. در مرکز آراد کوه سگ‌های بلاصاحب به محض ورود تحت معاینات پزشکی قرار می‌گیرند و سپس عقیم‌سازی می‌شوند و پس از انجام واکسیناسیون، از آنها نگهداری می‌شود.

رتبه سوم ایران در مرگ و میر ناشی از هاری

با وجود کاهش تعداد سگ‌های بلاصاحب در سطح شهر تهران همچنان شاهد حوادث گازگرفتگی هستیم. بر اساس آمارهای اعلام شده از سوی سازمان پزشکی قانونی از ابتدای فروردین تا پایان شهریورماه امسال 784 مصدوم ناشی از گازگرفتگی سگ برای معاینه و تعیین خسارت به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کردند که از این تعداد 593 نفر مرد و 191 نفر زن بودند، بیشترین مراجعه مصدومان با 102 نفر مربوط به استان خراسان رضوی و پس از آن با 98 نفر مربوط به استان تهران و 83 نفر مربوط به استان اصفهان بوده است که متاسفانه در این مدت 5 نفر نیز به دلیل گازگرفتگی سگ جان خود را از دست دادند که 4 نفر آنان مرد و 1 نفر زن بودند.

شهریور امسال هم مرکز پژوهش‌های مجلس مطالعاتی با عنوان «مروری بر چالش‌های مدیریت سگ‌های پرسه‌زن آزاد در کشور» منتشر کرد که در آن آماری از میزان حیوان گزیدگی در کشور ارائه شده بود. براساس این گزارش در ایران تنها در سال 1401، 320 هزار و 11 مورد حیوان‌گزیدگی ثبت شده است که نزدیک به 81 درصد این موارد مربوط به سگ‌ها بوده است. این گزارش به هزینهٔ بالغ بر 9 میلیون یورو جهت واردات یک میلیون و 400 هزار دوز واکسن ضدهاری در دو سال گذشته اشاره شده و آمده است: با وجود این، طی همین مدت 30 نفر جان خود را به‌دلیل ابتلا به بیماری هاری از دست داده‌اند.

یکی از آمارهای قابل توجه این پژوهش جایگاه ایران در حوزه سگ گزیدگی است. محققان این پژوهش اعلام کرده‌اند که ایران از نظر تعداد مرگ‌ومیر هاری ناشی از سگ‌گزیدگی بین سال‌های 2002 تا 2020 با 37 مورد مرگ در رتبهٔ سوم جهان قرار دارد. تنها دربارهٔ شهری مانند تهران، داده‌های مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت در سال 1397 که این گزارش به آن اشاره کرده است، حکایت از آن دارد که روزانه به‌طور متوسط 13.6 مورد سگ‌گزیدگی در تهران اتفاق می‌افتد و در محدودهٔ استان تهران تنها در چهارماههٔ نخست سال 1401، سه مرد و یک دختر یک‌ساله به‌دلیل حملهٔ سگ‌ها کشته شده‌اند.