نعیم نوربخش روزنامه نگار و مترجم: به لطف پر بودن تأسیسات ذخیره‌سازی گاز در اروپا و عرضه باثبات ال‌ان‌جی به بازارهای جهانی از جمله پایانه‌های وارداتی جدیداً احداث‌شده در اروپا، بازار گاز طبیعی در این قاره در آغاز فصل سرما نسبت به زمان مشابه در سال گذشته آرامش مطلوبی را تجربه می‌کند. اما علی‌رغم کاهش تقاضا برای گاز طبیعی در اروپا که نتیجه کاهش مصرف در بخش صنعت و بهبود بهره‌وری انرژی در بخش خانگی بوده است، دولت‌ها و کارشناسان اروپایی هشدار می‌دهند که نباید فریب اوضاع آرام فعلی را خورد.
اروپا حتی اگر موفق شود که زمستان پیش رو را بدون قطعی گاز قابل ملاحظه یا کسری چشمگیر در عرضه و جهش دوباره قیمتی پشت سر بگذارد نباید این حقیقت را کتمان کند که بهای گاز طبیعی در قلمرو آن، در مکان‌های دوردستی از قبیل استرالیا، ژاپن، چین و ایالات متحده آمریکا تعیین می‌شود. اینجاست که مسائل نگران‌کننده یعنی پیش‌بینی‌ناپذیری و بی‌ثباتی خود را نشان می‌دهند. بعید است که فعلاً اروپا در تهیه محموله‌های ال‌ان‌جی دچار دردسر شود اما بهایی که برای گاز می‌پردازد به شکل روزافزونی از اثرگذاری اروپایی‌ها دور می‌شود و در نقاطی خارج از اروپا برای آن تصمیم گرفته می‌شود.
افزایش اتکا به ال‌ان‌جی که خود ماحصل قطع وابستگی به گاز وارداتی از طریق خطوط لوله روسیه بود، موجب شده است که اروپا در برابر تکانه‌های بازار جهانی عرضه و تقاضای این کالا آسیب‌پذیر شود. اعتصاب در یکی از پایانه‌های صادرات ال‌ان‌جی استرالیا، آتش‌سوزی در یکی از تأسیسات صادراتی آمریکا یا افت شدید دما در ژاپن یا چین عواملی هستند که می‌توانند به سرعت در شاخص‌های بهای گاز اروپا خود را نشان دهند. این چیزی است که در دو ماه گذشته نیز شاهد آن بوده‌ایم.
در ماه نوامبر تقاضا برای انرژی در اروپا و آسیا نسبت به ماه اکتبر که گرم‌تر بود بالاتر رفت اما بهای محموله‌های ال‌ان‌جیِ پیش‌خرید نشده در آسیا به لطف سطح بالای ذخیره‌سازی گاز روند ثابتی را پشت سر گذاشت. «ساموئل گود» رییس بخش قیمت‌گذاری ال‌ان‌جی در آرگوس می‌گوید که تقاضا از سوی مصرف‌کنندگان نهایی در بازار شمال شرق آسیا تا حد وسیعی تضعیف شده است و از طرف دیگر فعالان بازار نیز از پر بودن تأسیسات ذخیره‌سازی گاز در کره جنوبی و ژاپن خبر می‌دهند.
در هفته اخیر اما شاخص‌های بهای گاز اروپا به دلیل نگرانی معامله‌گران بابت افزایش تقاضا برای گرمایش و سردتر شدن هوا حالتی الاکلنگی به خود گرفت و این در حالی است که تأسیسات ذخیره‌سازی اروپا همچنان تکمیل است. دمای پایین‌تر از متوسط موجب شده است که تقاضا برای گرمایش و گاز طبیعی زیاد شود و معامله‌گران نیز برداشت از ذخایر گاز طبیعی در تأسیسات اروپایی را آغاز کنند.
در تاریخ 21 نوامبر سطح ذخایر گاز در اروپا 98.69 درصد برآورد شده بود اما در هفته‌های اخیر اغلب کشورای اروپایی برداشت‌های کم‌حجم از ذخایر خود را آغاز کردند و مجموع ذخایر روند کاهشی به خود گرفت. این وضعیت بعد از پایان فصل سرد گذشته تاکنون بی‌سابقه بوده است. در اوایل ماه نوامبر تأسیسات ذخیره‌سازی گاز اروپا تا سطح 99.6 درصد پر بودند. این رقم بسیار بالاتر از حد نصاب 89 درصدی 10 سال گذشته است.
با توجه به تغییرات سطح ذخیره‌سازی طی 10 سال اخیر، انتظار می‌رود حجم ذخایر گاز اروپا در پایان فصل زمستان به 52 درصد برسد و در صورتی که سرمای بسیار شدیدی را در فصل زمستان تجربه کنیم این رقم ممکن است تا 35 درصد در آوریل سال آینده تنزل یابد. اگر دمای ملایمی را در فصل زمستان تجربه کنیم در پایان زمستان سطح ذخایر 70 درصد تخمین زده می‌شود.در روزهای اخیر میزان عرضه گاز از نروژ در بازار اروپا به حدنصاب خود در 3 سال گذشته رسید. با در نظر گرفتن محموله‌های متعدد ال‌ان‌جی که راهی بازار اروپا هستند بهای هر مگاوات ساعت برای معاملات پیک فصلی در ماه فوریه به 1.50 یورو می‌رسد. فعلاً رکوردزنی در سطح ذخیره‌سازی و ثبات عرضه ال‌ان‌جی در بازار اروپا موجب شده است که این قاره اطمینان حاصل کند در فصل زمستان پیش رو مانند سال گذشته دچار بحران انرژی نخواهد شد. هرچند اگر موج جدید نگرانی از ناحیه عرضه مطمئن در بازار شکل بگیرد و سرمای زمستان نیز در اروپا یا آسیا استخوان‌شکن شود، آرامش فعلی در بازار جای خود را به تنش‌های شدید خواهد داد.
به این ترتیب با نزدیک شدن زمستان و بالا رفتن خطر بی‌ثباتی در بازار و افزایش بهای گاز، کارشناسان هشدار می‌دهند که دولت‌های اروپایی فعلاً به هیچ‌وجه نباید خاطری آسوده به خود راه بدهند. هیچ‌کس نمی‌تواند شدت سرمای زمستان در نیم‌کره شمالی را از حالا پیش‌بینی کند. زمستان گذشته نسبت به زمستان‌های قبل در اروپا گرم‌تر بود اما کشورهای اروپایی به منظور قطع وابستگی به گاز روسیه، واردات محموله‌های ال‌ان‌جی بیشتر را در دستور کار خود قرار داده بودند.
معلوم نیست که این زمستان نیز به گرمی زمستان پیشین باشد و این وضعیت آب‌وهواست که بهای گاز طبیعی را در ادامه تعیین خواهد کرد. در حال حاضر آب‌وهوا یکی از مهم‌ترین مجهولات است. در حالی که اروپا خرید محموله‌های بیشتر ال‌ان‌جی برای تأمین نیازهای خود را در پیش گرفته است طبیعت جهانی بازار ال‌ان‌جی و معاملات آن اروپا را در معرض خطر وقفه در عرضه از سوی مکان‌های دوردستی مانند استرالیا یا جهش تقاضا در آسیا قرار می‌دهد که رقیب اروپا در خرید محموله‌های ال‌ان‌جی قلمداد می‌شود.
ال‌ان‌جی در حال حاضر به یک کالای مهم جهانی تبدیل شده است و این وضعیت اثرگذاری قابل‌توجهی روی نوسانات قیمتی بازار در سال‌های اخیر داشته است. ریسک در بازار گاز هر روز بالاتر می‌رود و بر نوسان قیمت گاز طبیعی و ال‌ان‌جی می‌افزاید. نادانسته‌های ما نسبت به تحولات آتی جهانی می‌تواند روی بازار عرضه گاز اثر بگذارد و پیش‌بینی وضعیت توازن در عرضه و تقاضا و نوسان بهای گاز را به شدت دشوار کند.
منبع: اویل پرایس
