علی افراشته کارشناس نفت و انرژی: مسئله ناترازی بنزین، ابعاد مختلفی دارد. از عقب‌ماندگی توسعه ظرفیت‌های تولید و عدم تنوع‌بخشی به سبد سوخت تا عدم بهینه‌سازی مصرف سوخت و بی‌توجهی به مهار رشد افسارگسیخته مصرف، ده‌ها عامل موجب شده تا امروز، ایران از صادرکننده بنزین احتمالاً به واردکننده آن تبدیل شود.
وقتی خودروی غیراستاندارد در اختیار مردم قرار می‌دهیم که مصرف سوخت آن 12 لیتر در 100 کیلومتر و 3 برابر استاندارد جهانی است چاره‌ای جز رشد تقاضا و مصرف نیست.
مردم که مقصر نیستند زیرا نقشی در ساخت موتور خودرو ندارند و این سازندگان خودرو هستند که ثروت ملی را با موتورهای بی‌کیفیت حیف و میل می‌کنند. بخش تولید سوخت هم که با مشقت بنزین و گازوئیل را تولید و در اختیار دارنده خودروی با مصرف سوخت بالا قرار می‌دهند.
اکنون موتور خودروهای جدید ساخت داخل حتی در مقایسه با خودرهای قدیمی مصرف سوخت بالاتری دارند. خودروساز ثروت مملکت را می‌سوزاند و به این فکر نمی‌کند سوخت این خودرو با این رقم بالا مصرف چگونه قرار است تولید شود.
طبق اعلام معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست کشور، از 25 میلیون خودروی در حال تردد در کشور، 6.5 میلیون خودرو، فرسوده هستند. به‌عبارتی تقریباً به ازای هر 4 خودروی درحال تردد در جاده‌های درون شهری و برون شهری، یک خودرو فرسوده است که هم مصرف بنزین بالایی دارد و هم آلایندگی آن به مراتب از خودروهای دیگر بیشتر است.
واقعیت این است که در تکنولوژی خودروهای ساخت داخل تغییر محسوسی ایجاد نشده و مانند گذشته، میزان مصرف بنزین در خودروهای درون و برون شهری بیش از حد استاندارد جهانی است.
سالانه یک میلیون خودروی جدید داخلی هم وارد بازار می‌شود و طبیعتاً باید سرمایه گذاری‌های جدید برای ایجاد پالایشگاه‌های جدید انجام شود. اولویت باید مبتنی بر بهینه‌سازی مصرف انرژی باشد که یک کار بین بخشی است؛ یعنی باید مردم و دستگاه‌های دولتی و کارخانجات صنعتی نقش‌آفرینی کنند.
ناترازی بنزین با برداشت گاه‌وبیگاه از ذخایر استراتژیک و در برخی موارد، تلفیق محموله‌های وارداتی با تولید داخل، ادامه دارد. تمامی ظرفیت پالایشگاهی برای افزایش کمی تولید بنزین کشور پای‌کار آمده‌اند؛ اما در مسابقه تولید و مصرف، همچنان مصرف برنده است و هر چند وقت یکبار، شاهد ثبت رکوردهای جدید مصرف حتی در ایام کم تردد سال هستیم.
مسئله ناترازی بنزین، ابعاد مختلفی دارد. از عقب‌ماندگی توسعه ظرفیت‌های تولید و عدم تنوع‌بخشی به سبد سوخت تا عدم بهینه‌سازی مصرف سوخت و بی‌توجهی به مهار رشد افسارگسیخته مصرف، ده‌ها عامل موجب شده تا امروز، ایران از صادرکننده بنزین احتمالاً به واردکننده آن تبدیل شود.
در دو سال 1400-1402 میانگین مصرف روزانه بنزین 88 میلیون لیتر بوده، اما اکنون به 122 میلیون لیتر در روز رسیده است.
اگر دولت بتواند وارادت ماشین‌های خارجی را کاملاً ازاد کند و از تولید ماشین‌های داخلی که استاندارهای جهانی رارعایت نکرده‌اند، جلوگیری نماید؛ می‌تواند در سال‌های آینده از افزایش مصرف بنزین جلوگیری کند درغیر اینصورت مطمئناً مصرف سال آینده از 140 میلیون لیتر گذر خواهد کرد و البته باتوجه به اینکه تولید توانایی و زیرساخت تولید این مقدار سوخت را ندارد روزهای سخت و تعطیلی مکرر جایگاه‌های سوخت را شاهد خواهیم بود.
