عبدالرضا فرجیراد کارشناس مسائل سیاسی: همیشه آژانس در رابطه با ایران قطعنامهای یا بیانیه منفی صادر کرده که معمولاً تا مدتی روابط ایران و آژانس سرد شده است؛ ضمن اینکه بعد از تصویب این قطعنامه مسئولین ایرانی بویژه نمایندگی ایران در آژانس اعلام کردند که این قطعنامه بر روابط ایران و آژانس اثر منفی میگذارد.
با این حال من فکر میکنم که بعد از مدتی دوباره گفتگوها بین ایران و آژانس آغاز میشود. به ویژه اینکه آمریکاییها به این قطعنامه تمایل نداشتند و موضع تندی علیه ایران نگرفتند. ازطرفی اروپاییها نیز بیشتر در صدد این بودند که این قطعنامه تصویب شود.
آنطور که در خبرها آمده آمریکا مقداری قطعنامه را تعدیل کرد. به نظر من در گفتگوهای غیر مستقیمی که بین ایران و آمریکا در جریان است احتمالاً مسئله آژانس مطرح خواهد شد.
با توجه به اینکه این قطعنامه فعلاً در آژانس میماند، احتمالاً تا انتخابات آمریکا بعید است که به شورای امنیت برود؛ ضمن اینکه ایران و غرب نمیخواهند مسائل به سمت تنش برود؛ پس طبیعی است برای مدتی سکونی برقرار میشود و بعد از آن به نظر من توافقی که آقای گروسی در تهران چند هفته پیش با رییس سازمان انرژی اتمی ایران داشت، ادامه پیدا میکند و رفت و آمدی صورت میگیرد و گفتگوها آغاز میشود. البته من بعید میدانم که بازرسان آژانس را از ایران اخراج کنند، اما مدتی ایران توافقی که با آقای گروسی داشت متوقف میشود و همکاریها به تأخیر میافتد؛ ضمن اینکه ممکن است بر میزان غنیسازی که غربی در قطعنامه بر آن تاکید داشتند بیفزاید؛ اما بعید میدانم ارتباط ایران با آژانس قطع شود؛ چراکه اخراج بازرسان آژانس به نحوی میتوان گفت که همراه میشود با عدم کار کرد دوربینها در سایتهای اتمی و این قطع ارتباط است. ایران نیز نمیخواهد قطع ارتباط با آژانس داشته باشد. اما عکسالعمل نسبت به این قطعنامه حتماً نشان میدهد.
بالاخره واقعیت این است که آمریکاییها از برجام خارج شدند و همین باعث شد برجام حالت رکود قرار بگیرد و در واقع عملیاتی نشود؛ این در حالی است که برجام کار خود را میکرد که اقدامات آقای ترامپ و همفکرانش باعث شد که اجرا شدن برجام متوقف شود. وقتی آنها به تعهدات خودشان عمل نکردند، ایران به تدریج و طی چندین ماه از برخی تعهدات خود خارج شد.
البته ایران ابتدا به اروپاییها امیدوار بود و اروپاییها نیز میگفتند ما اقدامات مهمی انجام میدهیم؛ ضمن اینکه به دنبال ایجاد یک سیستم بانکی بودند که بتوانند با ایران کار کنند که در نهایت کارکرد لازم را نداشت. اروپاییها نه تنها در دوره ترامپ حتی از زمانی که دموکراتها به قدرت رسیدند، کاری برای احیای برجام انجام ندادند. یعنی توافقی بین اروپا و آمریکا صورت میگرفت و جلسات 5+1 آغاز میشد و به نوعی برخورد نرمی را با قضایا میکردند و به برجام برمیگشتند.
اگر در این شرایط درباره میزان غنیسازی ایران هم بگوییم دقیقاً باید همان برجام اجرا شود، کار سختی است؛ اما میشود در قالب برجام گفتگوهایی را انجام داد و براساس آن گفتگوها به توافق رسید؛ اما اگر بخواهند قطعنامه صادر کنند یا احیاناً پرونده ایران را به شورای امنیت بکشانند، کار سختتر میشود و با این روش نیز تنش را در منطقه بالا میبرند. طبیعتاً ایران نسبت به قطعنامه و ارجاع پروندهاش به شورای امنیت عکسالعمل نشان میدهد.
به هرحال اگر غربیها دوست دارند منطقه در آرامش باشد باید وضعیت را به قبل خروج ترامپ از برجام برگردانند و تحریمهای ایران را رفع کنند؛ ضمن اینکه اگر حسن نیتی از خودشان نشان دهند، مطمئن هستم ایران هم پای میز مذاکره مینشیند و میتوانند توافقی را شکل دهند.