سارینا سیف روزنامه نگار: فروش مکمل در جایگاه‌ها به دلیل سودجویی‌های متعدد ممنوع شده است. اما آیا این ممنوعیت، ریشه اصلی بحران را حل خواهد کرد؟
افزایش مصرف بنزین و جا ماندن عرضه از تقاضای آن، تبدیل به بحران شده است؛ از بالا گرفتن بحث‌ها در خصوص افزایش قیمت بنزین گرفته تا مشکلات عدم‌النفع پالایشگاه‌ها به دلایل مختلف. یکی از مواردی که در رابطه با بحران بنزین گریبان‌گیر مردم شده، موضوع کیفیت پایین بنزین تولیدی و توزیع‌نشدن بنزین سوپر در کشور است. در مواجهه با این موضوع، خرید و فروش مکمل در جایگاه‌ها رونق گرفته و مشکلات بسیاری را به وجود آورده است.
در همین زمینه، رضا نواز، سخنگوی صنف جایگاه‌داران سوخت، در گفت‌وگو با ایرنا عنوان کرد که فروش اجباری مکمل بنزین در جایگاه‌ها پیگرد قضایی دارد.
او در ادامه خاطرنشان کرد که تقاضای مردم برای خرید مکمل افزایش یافته و تعیین تکلیف نشدن این محصول موجب تناقض‌ها و رواج سودجویی شده است.
سودجویی از طریق فروش مکمل
یکی از موارد سودجویی آن است که برخی از جایگاه‌داران، اقدام به فروش اجباری مکمل کرده‌اند. این بدان معناست که در برخی از جایگاه‌ها بدون اطلاع مشتری و با ترفندهای مختلف، جایگاه‌داران مکمل را در باک خودرو مشتریان می‌ریزند و چندین برابر از مردم پول می‌گیرند.
مشکل دیگری که در زمینه مکمل‌ها وجود دارد، موضوع فروش مکمل تقلبی به مردم است. به دنبال نبود بنزین سوپر در جایگاه‌ها، فروش اکتان بوسترها در جایگاه‌ها رواج پیدا کرده است. این در حالی است که در برخی جایگاه‌ها به اسم مکمل خارجی، مکمل تقلبی به مردم عرضه می‌شود. برای بسیاری از مردم، تشخیص مکمل تقلبی از اصل، کار دشواری است و همین موضوع خود مشکلات متعددی در روند سوخت‌رسانی خودروها به وجود می‌آورد.
نکته مورد توجه آن جاست که موتورهایی با تکنولوژی توربوشارژ و پاشش مستقیم که حساسیت بیشتری نسبت به کیفیت سوخت دارند، به دنبال عرضه‌نشدن بنزین باکیفیت در جایگاه‌ها با مشکلات فراوانی مواجه می‌شود.
بنزین توزیع‌شده به دنبال اکتان پایین، مشکلات متعددی ایجاد کرده و به دنبال توزیع نشدن بنزین سوپر در بسیاری از جایگاه‌ها، بسیاری از شهروندان نگران مستهلک شدن زودهنگام موتور خودرو هستند و از این رو اقدام به استفاده از اکتان بوسترها می‌کنند.
برخی از جایگاه‌داران به دنبال سواستفاده از این وضعیت، اقدام به فروش اکتان بوسترهای تقلبی و با قیمت‌های بسیار بالا کرده‌اند. نکته مورد توجه آن جاست که اگر بنزین سوپر عرضه می‌شد و بنزین توزیع‌شده از کیفیت قابل قبولی برخوردار بود، آیا اساسا بازار سیاه اکتان بوسترها شکل می‌گرفت؟
کیفیت پایین بنزین تولیدی
ادعای عرضه بنزین یورو5 در کشور توسط بسیاری از مسئولان تا کنون مطرح شده است. تا جایی که مدیرعامل پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس در خردادماه سال جاری و در حاشیه اختتامیه رویداد «جام رسانه امید» اظهار کرد که این پالایشگاه توان عرضه بنزین سوپر به کل کشور را دارد و تمامی فرآورده‌های نفتی این پالایشگاه، استاندارد یورو5 را دارا هستند.
این در حالی است که بالغ بر یک سال است که عرضه بنزین سوپر در بسیاری از شهرهای کشور، متوقف شده است. در تهران نیز چندین ماه است که بنزین سوپر علنا نایاب شده و تنها در چند جایگاه عرضه می‌شود. البته مشخص نیست بنزینی که تحت عنوان بنزین سوپر عرضه می‌شود، استانداردهای لازم یعنی اکتان بالای 92 را داراست یا خیر.
چطور ممکن است که یک پالایشگاه به تنهایی توان عرضه بنزین سوپر به اندازه کل کشور را داشته باشد، اما بنزین سوپر در کل کشور تنها در تعداد انگشت‌شماری از جایگاه‌ها یافت شود؟ این در حالی است که بنزین توزیع‌شده در بسیاری از جایگاه‌های کشور استاندارد یورو4 را هم دارا نیست. در شرایطی که سوخت‌های موجود در جایگاه‌ها از کیفیت بسیار پایینی برخوردار بوده و علنا بنزین سوپر توزیع نمی‌شود، از استاندارد یورو 5 صحبت به میان آورده می‌شود.
باید گفت بازار خرید و فروش مکمل و روند سوخت‌رسانی و استهلاک موتور خودروها، خلاف وعده مسئولان را اثبات می‌کند. پایین بودن کیفیت بنزین تولیدی، منجر به افزایش مصرف خودروها شده و روند مستهلک‌شدن آن‌ها را تسریع کرده است. در چنین شرایطی، باید گفت علنا خود مسئولان به شکل‌گیری بازار سیاه مکمل‌ها دامن زده‌اند. چرا که اگر بنزین استاندارد و با کیفیت بالا توزیع می‌شد، مردم به فکر استفاده از مکمل‌ها نمی‌افتادند.
در همین زمینه، ممنوعیت فروش اکتان بوستر در جایگاه‌ها و برخورد قانونی با متخلفان، این بازار سیاه را متوقف نخواهد کرد و تنها شکل و شمایل آن را تغییر خواهد داد. مسئولان به جای تعیین مجازات جدید، باید بحران به وجود آمده را علت‌یابی کنند. شاید در این مسیر متوجه شدند که ریشه این مسئله، مستقیما سیاست‌های خود آن‌ها در زمینه تولید و عرضه بنزین بوده و ممنوعیت فروش مکمل، کیفیت بنزین عرضه‌شده را بالا نخواهد برد.
