سامان سفالگر روزنامه نگار: عربستان سعودی در طی حدوداً یک دهه اخیر، دو وضعیت متفاوت را به ویژه در عرصه سیاست خارجی خود تجربه کرده است. موضوعی که تبعات قابل تاملی را برای اقتصاد این کشور و به طور خاص بازار انرژی آن به همراه داشته است.
به گزارش «نقش اقتصاد»؛ در این راستا، پس از قدرت گیری ملک سلمان در عربستان در سال 2015، سعودی‌ها دستورکارهای تهاجمی را در حوزه سیاست منطقه‌ای خود دنبال کردند و تقابل شدیدتر با ایران، آغاز جنگ با انصارالله یمن، تشدید کنشگری در قالب جنگ داخلی سوریه و اقداماتی نظیر قتل جمال خاشقچی روزنامه‌نگار مشهور عربستانی در استانبول ترکیه را به نمایش گذاشتند.
در این راستا، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که عربستان در مورد جایگاه منطقه‌ای خود به ویژه پس از توافق برجام احساس خطر کرد و تشدید تنش‌ها با هدف جلب حمایت‌های غرب را دنبال نمود. با این حال، در سال 2019 و پس از حمله موشکی و پهپادی انصارالله یمن به تاسیسات شرکت نفتی آرامکو که موجب شد صادرات نفت عربستان برای یک بازه زمانی محدود به کل قطع شود، این کشور نیز سیاست‌های تهاجمی خود را متوقف کرد.
در ادامه، یمنی‌ها با حمله به تاسیسات نفتی آرامکو در ریاض و البته تاسیسات آب شیرین کن این کشور، پیام‌های صریحی را به عربستان فرستادند و آن را مجبور به امضای توافق آتش‌بس و پایان دادن به جنگ یمن کردند. عربستان سعودی پس از این حملات که با انفعال صریح دولت آمریکا مواجه شد، به خوبی فهمید که در موقع ضرورت و بحران نمی‌تواند روی غرب حساب باز کند. از این رو، این کشور به تدریج با هدایت ملک سلمان و ولیهد این کشور محمد بن سلمان، پیگیری دستورکارهای اقتصادی با هدف تبدیل کردن عربستان به یک قدرت اقتصادی را در دستورکار قرار داد. در این رابطه، شاهد تعریف چشم انداز 2030 عربستان سعودی نیز بودیم.
سندی که چشم اندازهای جاه طلبانه ای را در مورد آینده عربستان ترسیم می‌کرد و تاکید داشت که مردم عربستان باید جهان را به واسطه پیشرفت‌های خود شگفت‌زده کنند.
اساساً به همین دلیل است که شاهد بوده‌ایم عربستان میلیاردها دلار برای تحقق پروژه‌هایی نظیر شهر هوشمند نئوم و یا میزبانی از رویدادهای مهم ورزشی نظیر جام جهانی فوتبال 2034 و یا بازی‌های آسیایی زمستانی در خاک خود هزینه کرده است. در این چهارچوب، سیاست خارجی عربستان نیز تغییر جهت داده و راه تنش‌زدایی با همسایگان را در پیش گرفته است. موضوعی که به تنش زدایی از روابط ایران و عربستان و البته سعودی‌ها با یمن و همچنین سوریه ختم شده است.
با این همه، یکی از چالش‌های مهم عربستان کنونی این است که با عدم تحقق رشد مورد نظر سعودی‌ها در رابطه با قیمت نفت، بسیاری از چشم اندازهای جاه‌طلبانه عربستان نیز به خطر افتاده است. اکنون قیمت نفت سبک عربستان 75.4 دلار است.
به گزارش «نقش اقتصاد»، این در حالی است که تخمین‌های سعودی‌ها معطوف به بالای 90 دلار بوده است. این موضوع در کلیت خود فشارهای بودجه‌ای قابل توجهی را به عربستان سعودی وارد می‌کند. در عین حال، سعودی‌ها به خوبی می‌دانند که هر گونه تنش منطقه‌ای نیز به ضرر آن‌هاست و می‌تواند آن‌ها را وارد زمینی کند که برایش هیچ برنامه‌ای ندارند. سازوکارها و چهره‌های حکمرانی کنونی عربستان تا حد زیادی آبروی خود را در تحقق شعارها و چشم اندازهای اقتصادیشان می‌بینند. موضوعی که اگر محقق نشود، یک سرشکستگی بزرگ را برای عربستان به بار خواهد آورد.
حال در این فضا، سعودی‌ها به طور خاص روی متغیر تشدید تنش‌های منطقه‌ای و اثرگذاری آن بر قیمت نفت نیز نمی‌توانند حساب کنند. زیرا این موضوع به هیچ وجه به نفعشان نیست. از این رو، سعودی‌ها عملاً در موقعیتی متناقض گرفتار شده‌اند.
تردیدی نیست که اگر چشم اندازهای مطلبو آن‌ها در مورد قیمت نفت محقق نشود، این کشور در آینده نه چندان دور با چالش‌های جدی رو به رو خواهد شد. اهمیت این بحث زمانی بیش از پیش آشکار می‌شود که توجه داشته باشیم سیر عدم قطعیت‌ها در سطح منطقه نیز روز به روز در حال افزایش است و اگر عربستان محبور شود وارد راه و مسیرهای تازه‌ای در قالب معادلات منطقه‌ای شود، این موضوع در نهایت می‌تواند به سناریوهای ناامیدکننده‌ای برای این کشور ختم شود.
