دکتر رئوف پیشداراستاد دانشگاه: مسخرهتر و مضحکتر از این تاریخ سازمان ملل ننوشته که کسی در حد بنیامین نتانیاهو نخست وزیررژیم صهیونیستی در حالی پشت تریبون مجمع عمومی این سازمان از صلح و زیست مسالمت آمیز بگوید، و در همان لحظه دستور یکی از سنگینترین تهاجمات نظامی علیه لبنان را بدهد.
نتانیاهو در سخنرانی ششم مهرماه 1403 در مجمع عمومی سازمان ملل به علاوه ایران را تهدید به حمله نظامی کرد.
با آنکه این رژیم صهیونیستی و متحد استراتژیک آن آمریکا است که غزه را به تلی از خاک تبدیل کرده و در همین چند روز صدها نفر را در لبنان و سوریه کشته است، ولی شاهد جریانی سنگین بویژه در دو بخش رسانهای و دیپلماتیک روی ایران سنگینی میکند. این جریان با حیثیتی کردن جنگ برای ایران، یک هدف روشن را تبلیغ میکند و آن کشاندن ایران به جنگ رو در رو بارژیم صهیونیستی است.
همین ابتدا باید گفت که از منظر استراتژیک جنگ احتمالی پیش گفته جز ویرانی و تخریب زیر ساختهای دو طرف و به احتمال زیاد منطقه، حاصلی نخواهد داشت و هیچ یک از دو طرف نخواهد توانست دیگری را محو کند و یا حتی چنان ضربهای به آن بزند که نتواند دوباره برخیزد! که حداکثر و حداقل هدف یک جنگ است.
وقوع جنگ بین ایران ورژیم صهیونیستی فراتر از آنچیزی که در همهٔ سالهای اخیر در جریان بوده و حکم «ضربه» را داشته است، ویرانیهای گستردهای بدنبال خواهد داشت که خیلیها منتظرند به دلایل روشن، سر ایران بیاید.یک ایران ویران، آرزوی فقط رژیم صهیونیستی نیست، آمریکا و خیلیها در اروپا و پیرامون ایران آرزوی چنین اتفاقی را دارند و میبینیم که ابزارهایشان را هم بویژه در حوزه رسانه بکار گرفتهاند و یک جنگ روانی سنگین را هنوز چیزی نشده، به راه انداختهاند و همچنان هم بر طبل جنگ میکوبند.رهبران ایران باید پیش از هر اقدام نظامی احتمالی علیه رژیم صهیونیستی، برآوردهای لازم را در همه حوزهها حتی داخل داشته باشند و بر مبنای چند شعار، دست به اقدامی نزنند که پیامدهای آن که یکی تلاطم غیر قابل کنترل بازار و واکنش افکار عمومی داخل است، قابل پیشبینی است. پیشنهاد من به ایران حفظ قدرت میدان و در عین حال دیپلماسی فعال است. نظر به روابط نزدیک دوستان ایران مانند چین و روسیه با رژیم صهیونیستی و ملاحظاتی در رابطه با آمریکا بعید بنظر میرسد که آنها در شورای امنیت سازمان ملل، قویاً جلوی قدرت نمایی آمریکا را بگیرند. با این وصف، ایران در فعالیتهای دیپلماتیک خود، علاوه بر شورای امنیت سازمان ملل، باید نهادهایی مانند جنبش نامتعهدها و سازمان همکاریهای اسلامی را فعال کند تا جلوی ادامه تجاوزات رژیم صهیونیستی را بگیرند و به آمریکا برای حمایت از این رژیم نهیبی محکم بزنند.
هم اکنون سخت است که پیش بینی کنیم در صورت شکایت ایران به سازمان ملل، نتیجه چه خواهد شد و آیا آمریکا اجازه طرح و طی مراحل به این شکایت در شورای امنیت را خواهد داد، یا نه! و آیا متحدان ایران بویژه روسیه و چین که منافع و روابط نزدیکی با رژیم صهیونیستی دارند، چنان آمریکا را زیر فشار قرار خواهند داد که حق ایران را در دفاع از خود بپذیرد، که مسلم چنین نیست و نخواهد بود، همانطور که در نشست شورای امنیت، آمریکا در مقابل مسکو و پکن ایستاد و اجازه حتی انتشار یک بیانیه ساده در محکومیت حمله به کنسولگری ایران در سوریه را نداد.
منشور ملل متحد و حقوق بین الملل اصل حاکمیت و استقلال همهٔ کشورها را به رسمیت شناختهاند. منشور ملل متحد این اجازه را داده است تا واحدی که در معرض ” تهدید” و یا ” تجاوز” قرار دارد، به دفاع از خود بپردازد و کشورهای عضو هم متعهدند به دفاع از واحد سیاسی مورد تهدید و تجاوز قرار گرفته، بپردازند که آن نیز مراحلی دارد که در نهایت باید شورای امنیت سازمان ملل درباره آن تصمیم بگیرد که با اطمینان میتوان گفت؛ آمریکا هرگز چنین اجازهای را نخواهد داد.
مطابق ماده 51 منشور سازمان ملل متحد: «در صورت وقوع حمله نظامی علیه یک عضو ملل متحد، تا زمانی که شورای امنیت اقدام لازم برای حفظ صلح و امنیت بینالمللی را به عمل آورد، هیچیک از مقررات این منشور، به حق ذاتی دفاع از خود، خواه فردی و خواه دستهجمعی لطمهای وارد نخواهد کرد. اعضا باید اقداماتی را که در اعمال این حق دفاع از خود به عمل میآورند فوراً به شورای امنیت گزارش دهند. این اقدامات بههیچوجه در اختیار و مسئولیتی که شورای امنیت بر طبق این منشور دارد و بهموجب آن برای حفظ و اعاده صلح و امنیت بینالمللی و در هر موقع ضروری تشخیص دهد، اقدام لازم به عمل خواهد آورد، تاثیری نخواهد داشت.»
براساس این ماده؛
شرط اول برقراری اصل حق دفاع مشروع این است که به کشور تجاوز شده باشد. سازمان ملل در تعریف تجاوز موجب دفاع مشروع را با صدور قطعنامه 3314 مشخص کرده است. از نظر حقوق بین الملل، تجاوزی میتواند دفاع مشروع را در پی داشته باشد که در آن قلمرو یک کشور مورد هجوم قرار گرفته، بمباران و یا اشغال شده باشد، یا نیروی زمینی، دریایی یا هوایی یا ناوگان دریایی و هوایی کشور مورد حمله نظامی قرار گرفته باشد.شرط دوم ایجاد کننده دفاع مشروع، فوریت داشتن است، یعنی یک دولت نتواند منتظر اقدام شورای امنیت برای دفاع از خود باشد و فوریت ایجاب کند قبل از تصمیم شورای امنیت اقدامی انجام دهند.شرط سوم، اصل تناسب حمله و دفاع است، یعنی واکنش نباید فراتر از تهاجمی که صورت گرفته باشد و باید با اطلاع شورای امنیت سازمان ملل صورت پذیرد.نکته دیگر اینکه دفاع مشروع یا اقدام متقابل (اقدام قانونی ولی غیر دوستانه مثل تحریم)، با انتقامجویی متفاوت است. دفاع مشروع پذیرفته شده، ولی استفاده از زور به منظور انتقامجویی، عملی غیرقانونی است که میتواند امنیت و صلح جهانی را مخدوش سازد.ایران از اعضای بنیانگذار سازمان ملل است، در بزرگترین نهاد سیاسی جهانی یعنی جنبش نامتعهدها عضو نخستین است، در سازمان همکاریهای اسلامی، سازمان شانگهای و… عضو است. این ظرفیت باید و میتواند با بکارگیری درست، یک جریان سیاسی و حتی اقتصادی و دیپلماتیک و دیگر عرصهها، علیه رژیم صهیونیستی در جهان به راه بیندازد که بسیار سودمندتر از جنگ سخت است. چنین کاری به علاوه کشورهای بسیاری را که ملاحظاتی دارند، پُشت سر ایران قرار خواهد داد و جریانی را شکل خواهد داد که در صورت مدیریت درست میتواند رژیم صهیونیستی را به تمکین در برابر حقوق فلسطینیها وادارد.