وحید یعقوبی دبیر اجرایی انجمن تولید کنندگان فولاد: برای اولین بار رهبر معظم انقلاب شعار جایگزینی معدن به جای نفت را در سخنان خود مطرح کردند که محقق شدن آن نیازمند الزامات اساسی است.
برای اینکه بتوانیم در بخش معدن به اندازه کافی رشد کنیم و آن را جایگزین نفت کنیم، باید بخش معدن و صنایع معدنی حدود 30 میلیارد دلار ارزی‌آوری داشته باشد تا بتواند به جای نفت بنشیند؛ بنابراین یکی از مهم‌ترین اهداف ما، توسعه صادرات محصولات معدنی با ارزش افزوده بالا است؛ با این کار می‌توان به یک اقتصاد معدنی پایدار دست پیدا کرد و وابستگی خود را به نفت کاهش داد که این امر یک سیاست استراتژیک برای کشور محسوب می‌شود.
در حال حاضر، زنجیره فولاد و سایر صنایع معدنی حدود 12 تا 13 میلیارد دلار ارزآوری برای کشور ایجاد می‌کند؛ از این مقدار، حدود 8 میلیارد دلار سهم زنجیره فولاد و مابقی مربوط به سایر صنایع معدنی است. با این حال، برای جایگزینی نفت با معدن، 12 میلیارد دلار باید به 30 میلیارد دلار افزایش پیدا کند لذا هدف‌گذاری صادراتی در این حوزه بسیار مهم است و نیازمند برآورده شدن الزامات تولید و زیرساخت‌ها می‌باشد.
با وجود هدف‌گذاری افزایش صادرات فولاد از هشت میلیارد دلار سال گذشته به ده میلیارد دلار، اما متاسفانه شاهد فراهم نبودن زیرساخت‌های تولید حتی در زنجیره فولاد هستیم؛ با این روند امسال حداقل حدود 1.5 تا 2 میلیارد دلار کاهش صادرات در زنجیره فولاد خواهیم داشت و عملا نه تنها حرکت مثبتی در راستای جایگزینی معدن به جای نفت روی نخواهد داد بلکه می‌تواند پیامد‌های منفی دیگری را نیز به همراه داشته باشد.
زیرساخت‌های تولید به ویژه در حوزه تامین انرژی به عنوان یکی از مهم‌ترین الزامات در زمینه تولید فولاد به شمار می‌رود چرا که مهیا بودن زیرساخت‌ها خصوصا انرژی در صنایع معدنی و فولادی می‌تواند تولید را گسترش و توسعه دهد.در سال 1402 بالغ بر 32 میلیون تن فولاد تولید کردیم، در حالی که هدف گذاری ما حدود 40 میلیون تن بود، اما به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌ها عملا حدود 8 میلیون تن تولید فولاد را از دست دادیم.
دیگر زیرساخت‌ها از قبیل زیرساخت‌های حمل و نقل دریایی و ریلی کشور با استاندارد‌های بین المللی فاصله زیادی دارد بنابراین برای توسعه صنعت فولاد لازم است به بخش‌های مختلفی اعم از صادرات، سرمایه‌گذاری، تامین مالی، تامین سرمایه در گردش چه در بخش بازاریابی و کسب بازارهای جدید و چه در بخش تکنولوژی‌های جدید، تکنولوژی‌های نوین با بهره وری بیشتر و مصرف انرژی کمتر و همگام بودن با تحولات جهانی توجه ویژه‌ای داشت تا صنعت فولاد بتواند در سطح منطقه‌ای و جهانی رقابت کرده و شاهد جایگزینی معدن به جای نفت باشیم.در پنج سال اخیر، صنعت فولاد کشورمان از ساختار شرکتی به سمت هلدینگ شدن حرکت کرده است. این رویکرد در سطح جهانی نیز بسیار رایج است، به طوری که در کشورهایی مانند چین، کره و ژاپن، هلدینگ‌های بزرگ فولادی با ظرفیت‌های تولیدی بالا فعالیت می‌کنند.در کشور ما نیز هلدینگ‌ها نقش بسزایی در تولید و صادرات فولاد ایفا می‌کنند؛ گروه فولاد مبارکه به عنوان یکی از بزرگترین این هلدینگ‌ها شناخته می‌شود و با ایجاد زنجیره‌های ارزش یکپارچه، از استخراج سنگ آهن تا تولید محصولات نهایی باکیفیت و خدمات پس از فروش، بر بخش قابل توجهی از بازار فولاد کشور و حتی بازارهای جهانی مسلط شده است.
هلدینگ‌های دیگری همچون فولاد خوزستان، میدکو، غدیر، کاوه، گل‌گهر و چادرملو نیز با توسعه عمودی و افقی فعالیت‌های خود و ایجاد شرکت‌های فنی مهندسی، خدماتی و بازرگانی، به این صنعت ارزش افزوده قابل توجهی بخشیده‌اند؛ این یکپارچگی و گستردگی فعالیت‌ها، به این هلدینگ‌ها امکان داده تا با بهره‌وری بالا، هزینه‌های تولید را کاهش دهند و در رقابت با تولیدکنندگان جهانی موفق‌تر عمل کنند.
در آینده صنعت فولاد نیز شاهد تمرکز تولید در دست چند هلدینگ بزرگ خواهیم بود ظرف بیست سال آینده احتمالاً 95 درصد تولید فولاد کشور در دست 10 تا 15 هلدینگ بزرگ خواهد بود و گروه فولاد مبارکه به عنوان یکی از بازیگران اصلی این صنعت همچنان نقش محوری خود را حفظ خواهد کرد.
