محمد سالاری کارشناس ارشد تحولات بین المللی: بعد از پایان جنگ جهانی دوم و پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی، اگرچه در مناطق نفوذ قدرت‌های بزرگ تنش‌ها و درگیری‌های بسیاری رخ داد اما مابین قدرت‌های بزرگ سال‌ها جنگی شکل نگرفته و با توجه به رشد همکاری‌های اقتصادی کشورها و قفل شدن منافع کشورها به یکدیگر صحبت پیرامون جنگ جهانی سوم را در محافل علمی به یک اولویت دور از ذهن تبدیل کرده است. اما در چند سال اخیر با رشد تنش‌های شدید بین المللی فرضیه عدم جنگ با تردید جدی مواجه شده است و اگر با عینک بدبینانه و هابزی نگاه کنیم حداقل می‌توان به چهار تنش و تحول مهم که امکان این را دارند که یک جنگ فراگیر وچه بسا یک نبرد سوم جهانی دیگری را رقم بزنند اشاره کرد. در ذیل به بررسی این چهار تحول اساسی می‌پردازیم:
یکی از مهمترین مسائلی که بعداز جنگ جهانی دوم حل نشده باقی ماند و نگرانی‌های بین المللی زیادی برای درگیری قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه ای به همراه داشت مسئله تنش و جنگ بین فلسطین ورژیم اشغالگر اسرائیل بوده است. روند این تنش‌ها با قدرت یافتن گروهای مقاومت فلسطین در غرب آسیا و تغییر معادله جنگ توسط آنها در سال‌های اخیر بسیار شدیدتر شده است به ویژه از 7 اکتبر با شروع عملیات موسوم به عملیات طوفان الاقصی توسط جنبش حماس درغزه علیه رژیم صهیونیستی که ضربه سنگین نظامی به حیات رژیم وارد کرد را می‌توان از نشانه‌های جدی تنش منطقه‌ای و فرامنطقه به شمار آورد. در جنگ غزه به واسطه دخالت قدرت‌های فرامنطقه ای مثل آمریکا و اتحادیه اروپا و نگرانی شدید روسیه و چین از سرنوشت جنگ و تعرض رژیم اسرائیل به خاک جمهوری اسلامی ایران نشانه‌هایی از فراگیر شدن جنگ در منطقه و چه بسا در سطح فرامنطقه ای دور از ذهن نیست.
تحول بسیار مهم بعدی جنگ در جغرافیای اروپا در اوکراین است که در فوریه 2025 وارد سومین سال خودش خواهد شد. در این جنگ که در اصل موضوع دو طرف اصلی جنگ آمریکا و روسیه هستند و در سرزمین اوکراین اتفاق افتاده هنوز ادامه دارد و حتی نگرانی‌های بسیاری برای گسترش آن به دیگر کشورهای اروپایی وجود دارد. دراین آوردگاه ناتو و روسیه خود را آماده نبرد کرده‌اند و رزمایش‌ها و ائتلاف‌ها هم خبر از این موضوع را می‌دهد. رزمایش هسته‌ای اخیر ناتو با شرکت 2000 نظامی از 13 کشور ائتلاف شمال اروپا و ائتلاف روسیه با کره شمالی و اخبار مبتنی بر اعزام نیرو از کره شمالی در میدان جنگ اوکراین همه نشانه‌ای دیگرست که ظرفیت یک نبرد جهانی را می‌تواند در خود داشته باشد.
تحول بعدی تنش‌های فراوان بین چین و تایوان است که تا مرز مانور نظامی و درگیری‌های محدود پیش رفته و با نفوذ آمریکا در تایوان نگرانی‌های جدی پکن را به دنبال داشته است. نمونه بارز پیام چین، رزمایش و مانور اخیر نظامی این کشور بود که بنا بر شواهد در یک روز از این تمرین نظامی بیش از 153 جنگنده در حریم هوایی تایوان دیده شده بود. لذا این تنش هم می‌تواند به واسطه درگیری دو قدرت جهانی چین و آمریکا نگرانی شدید جهانی را به همراه داشته باشد. آخرین تحول هم که این روزها راجب آن اخبار زیادی منتشر می‌شود شعله ور شدن تنش‌های بین کره جنوبی به عنوان کشور هم پیمان آمریکا و کره شمالی به عنوان کشور هم پیمان روسیه است. رونمایی اخیر از آزمایش موشک قاره پیمای هسته‌ای و تهدید موشک‌های بالستیک هسته‌ای کره شمالی و امکان درگیری با کره جنوبی و شعله ور شده این تنش هم می‌تواند نمونه دیگری از موارد شدیداً نگران کننده نظم و امنیت جهانی و شروع یک تنش فراگیر باشد.
در پایان باید گفت اگر چه روند این تحولات با عینک بدبینانه بررسی شد اما امکان سنجی آن در شرایط حال حاضر به ویژه جنگ مرگ و حیات اسرائیل در مقابل مقاومت فلسطین در غزه و لبنان چندان نباید به آینده تحولات خوش بین بوده و امکان یک نبرد جهانی را مورد بررسی قرار نداد.
