ترک وطن کار ساده‌ای نیست، اما گاهی جنگ، درگیری‌های خشونت‌آمیز، بلایای طبیعی و مسائل حقوق بشری سبب مهاجرت اجباری می‌شود، منطقه خاورمیانه هم از آن‌جایی‌که پیوند ناگسستنی با جنگ دارد مبدأ بخش زیادی از پناهجویان است، افغانستان، عراق، سوریه جزو کشورهایی هستند که سهم زیادی از پناه‌جو فرستی دارند، آن‌طورکه در گزارش رصدخانه مهاجرت ایران آمده: «در سـال ۲۰۲۱ درخواسـت‌های جدیـد پناهندگـی بیشـتر توسـط اتبـاع افغانسـتان (افزایـش ۶۵ درصدی)، نیکاراگوئـه، و سـوریه‌ای ثبـت شـده اسـت.
درخواست‌های پناهدگی در سال ۲۰۲۲ باز هم نشان از ردپای پررنگ مهاجران افغانستانی دارد، اگرچه پناهجویان ونزوئلایی در سال ۲۰۲۲ در جایگاه اول هستند اما درخواست پناهندگی میان مردم افغانستان رشد چشم‌گیری داشته است.
در این میان ایران به‌عنوان کشور مقصد همیشه سهم زیادی از مهاجران افغانستانی را دارد، این‌که چه تعداد از این مهاجران در ایران زندگی می‌کنند به‌طور دقیق معلوم نیست، چراکه بخش زیادی از آن‌ها بدون اظهارنامه در ایران هستند، اما در آخرین سرشماری رسمی انجام شده در سال ۱۳۹۵ حضور بیش از ۱.۵ میلیون افغانستانی در ایران ثبت شده است.
قطعاً با گذشت ۷ سال از آخرین سرشماری بعید است جمعیت افغانستانی‌های مقیم ایران همان ۱.۵ میلیون نفر باقی مانده باشد، ضمن این‌که بعد از قدرت گرفتن طالبان در این کشور تعداد زیادی از مردم افغانستان خودشان را به ایران رساندند، طوری‌که قبل‌تر نماینده یونیسف در ایران به خبرآنلاین گفت: «قبل از مرداد ۱۴۰۰ دو الی سه میلیون نفر پناهنده افغانستانی در ایران وجود داشت، اما بعد از آن بحران در افغانستان (قدرت گرفتن طالبان) بین ۵۰۰ هزار تا ۱.۵ میلیون نفر پناهنده جدید وارد ایران شد.»
با این وجود اواخر ماه گذشته (تیر ۱۴۰۲) احمد وحیدی، وزیر کشور، در گفت‌وگویی به ایسنا گفت: «برآوردها درباره تعداد مهاجرین افغانستانی در ایران بیش از ۵ میلیون نفر است.»
درهمین‌باره حشمت‌الله لاحت پیشه، نماینده سابق مجلس به خبرآنلاین گفت: «فقط در زمان طالبان چیزی حدود ۲ میلیون نفر به ایران آمدند و الان طبق آخرین خبری که من از یکی از کارشناسان گرفتم روزی ۱۰ هزار نفر از افغانستان وارد ایران می‌شوند. اگر این آمارها درست باشد یک پنجم جمعیت افغانستان در ایران حضور دارند. من کمپ‌های مهاجرین افغانستانی داخل ایران را دیده‌ام و با این مهاجران صحبت کردم، این‌ها می‌گفتند ما وقتی وارد ایران می‌شویم بعد از ۲۴ ساعت جای خواب ما مشخص است و بعد از ۴۸ ساعت شغل ما مشخص است.»
این اظهار نظر نماینده سابق مجلس درحالی گفته می‌شود که احمد وحیدی، وزیر کشور به ایسنا گفته بود: «دستگاه‌های امنیتی کنترل‌ها و نظارت‌های خاص خود را دارند، اما مهاجرین افغانستانی چالش امنیتی برای ایران ندارند.»
با این وجود روزنامه کیهان چند روز قبل نوشت: «با توجه به استفاده قابل توجه مهاجرین افغان از منابع و یارانه‌های پنهان اعم از مواد غذایی و مسکن و حمل‌ونقل عمومی و بهداشت، لزوم کنترل ورود ایشان و ساماندهی اتباع قانونی ساکن کشورمان و همچنین اخراج مهاجرین غیرقانونی که در دو سال گذشته افزایش داشته است احساس می‌شود.»
