به گزارش نقش اقتصاد آنلاین، نوزدهم مهرماه علی مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد به‌اتفاق احمد میدری، وزیر کار در همایش هم‌اندیشی پیرامون توانمندسازی زنجیره پوشاک از طرح ملی اعتبار ملی رونمایی کردند و توافق‌نامه همکاری مشترک را به‌منظور توانمندسازی صنعت پوشاک و حمایت از کارآفرینان کشور امضا کردند. البته در طرح مذکور، مهم‌ترین شریک راهبردی وزارت تعاون علاوه بر وزارت اقتصاد وزارت صنعت، معدن و تجارت و دفتر ویژه پوشاک معاونت صنایع عمومی وزارت صمت و شبکه بانکی هستند.
هدف اصلی این طرح که ایده آن در سال گذشته مطرح و پس از جلسات متعدد شورای‌عالی اشتغال در سال جاری تصویب شد، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید از طریق ایجاد هم‌افزایی میان بنگاه‌های کوچک توانمند در تولید و بنگاه‌های بزرگ دارای ظرفیت‌های بازاریابی و منابع مالی است. این اتصال راهبردی علاوه بر تقویت تولید، به تثبیت و توسعه فرصت‌های شغلی در صنعت پوشاک کمک می‌کند و به طور مشخص در رسته‌های مختلف از جمله صنایع تبدیلی، گیاهان دارویی و پوشاک اجرا خواهد شد.
از جمله دستاورد‌های این طرح، فراهم‌کردن امکان تأمین مالی تا سقف ۵۰۰ میلیون تومان برای بنگاه‌های خرد از طریق «برات الکترونیکی» با همکاری شبکه بانکی است که به تولیدکنندگان اجازه می‌دهد هر ۴ ماه یک‌بار تسویه‌حساب کرده و از اعتبار مجدد بهره‌مند شوند. این طرح به‌صورت آزمایشی در روستای لتگاه همدان، قطب جوراب‌بافی کشور، اجرا شده و تاکنون بیش از ۱۰۰ نفر از تسهیلات آن بهره‌مند شده‌اند.
طبق گفته میدری، وزیر تعاون مسئول اشتغال واحد‌های خرد و خانگی است و بر اساس مقررات و وظایف تعیین‌شده وظیفه دارد از کارگاه‌های خانگی و خرد و کوچک در حوزه پوشاک حمایت کند تا درآمد و شرایط اقتصادی آن‌ها بهبود یابد. این طرح همچنین به دنبال بهبود درآمد کسب‌وکار‌های خرد از طریق تقویت جایگاه تولیدکنندگان در زنجیره ارزش است؛ از طرفی با گسترش خوشه‌های صنعت پوشاک، فرصت‌های اشتغال پایدار برای کارجویان به‌ویژه زنان سرپرست خانوار فراهم می‌شود و با ارائه آموزش‌های مدرن خیاطی و بازاریابی دیجیتال بستر توانمندی تولیدکنندگان و کارآفرینان افزایش می‌یابد.
235 همت خرج پوشاک ایرانی‌ها در سال 1403
بررسی‌ها از داده‌های هزینه – درآمد مرکز آمار ایران نشان می‌دهد مردم در سال 1403 چیزی حدود 235 هزار میلیارد تومان پوشاک و کفش خریدند که بیش از 193 همت آن مربوط به هزینه‌کرد مناطق شهری و 41.5 همت از این رقم مربوط به هزینه‌کرد در مناطق روستایی است. این داده‌ها نشان می‌دهد کل هزینه خرید پوشاک و کفش خانوار شهری از 8هزار و 500 میلیارد تومان در سال 1390 تاکنون 23 برابر شده و در سال 1403 به 193 هزار و 570 میلیارد تومان رسیده و کل هزینه خرید پوشاک و کفش خانوار در مناطق روستایی از سال 1390 تا سال 1403 حدود 5 برابر شده و از حدود 3 هزار میلیارد تومان به 41.5 هزار میلیارد تومان رسیده است.
سهم 3.3 درصدی هزینه پوشاک در هزینه خانوار شهری
براساس محاسبات از داده‌های هزینه – درآمد مرکز آمار ایران، کل هزینه سالانه یک خانوار شهری، طی 13 سال اخیر رشد بیش از 20 برابری داشته و از 13 میلیون و 200 هزار تومان در سال 1390 به 269 میلیون تومان در کل سال 1403 رسیده است. در همین مدت، میانگین هزینه پوشاک و کفش هر خانوار شهری از حدود 560 هزارتومان تا یک میلیون تومان در دهه نود به تقریباً 9 میلیون تومان رسیده است.
همچنین طی این سال‌ها سهم هزینه پوشاک و کفش از کل هزینه خانوار شهری از 4 تا 4.5 درصد در دهه نود به 3.3 درصد در سال 1403 سقوط کرده است. البته این اتفاق با وجود اینکه رکود و ضرر و زیان سنگینی به بازار و صنعت پوشاک کشور وارد می‌کند نشان از آن دارد که عمده هزینه خانوار شهری، در اثر افزایش قیمت‌ها و تورم سالیانه، به سمت اقلام ضروری‌تر مانند هزینه مسکن و خوراک رفته و آن‌ها بخش بزرگی از درآمد مردم را به خود اختصاص داده‌اند و به عبارتی، مردم از هزینه کفش و پوشاک زدند و عمده هزینه را صرف هزینه‌های ضروری‌تر کردند.
واردات 3.5 برابر صادرات در صنعت نساجی و پوشاک کشور
در این سال‌ها روایت‌های مختلفی از قاچاق در صنعت پوشاک و نساجی کشور شنیده می‌شود، بااین‌حال توجه به آمار واردات و صادرات این صنعت قابل‌تأمل است. بررسی‌ها از آخرین آمار رسمی نشان می‌دهد از سال 1389 تاکنون تعادل و تراز تجاری در این صنعت به‌هم ریخته است. بر اساس این داده‌ها واردات در این صنعت از 1.8 میلیارد دلار در سال 1389 به حدود 2.1 میلیارد دلار در سال 1403 رسیده است. از طرفی طی همین مدت صادرات این بخش از 1.4 میلیارد دلار در سال 1389 به 601 میلیون دلار در سال 1403 رسیده و حدود 57 درصد کاهش یافته است. براساس این داده‌ها، در سال‌های 1389 تا 1391 درحالی واردات صنعت نساجی و پوشاک 1.3 تا 1.5 برابر واردات بوده، اما در سال‌های 1402 و 1403 واردات 3.5 تا 3.7 برابر صادرات این صنعت است. روایت‌های مختلفی از کاهش صادرات در صنعت پوشاک و نساجی در ایران وجود دارد.
یک گروه معتقدند با کاهش قاچاق در این سال‌ها، تولید داخل جایگزین بخشی از قاچاق در این صنعت شده است، اما گروهی دیگر معتقدند دلیل کاهش صادرات مربوط به محدودیت‌های تحریمی بر کشور به‌ویژه در مواردی همچون صادرات فرش دستبافت است. البته که حرف گروه دوم آنچنان بی راه نیست؛ برای نمونه داده‌های انجمن نساجی ایران نشان می‌دهد ارزش صادرات فرش دستبافت ایران از حدود 550 میلیون دلار در سال‌های 1389 و1390 در عرض 15 سال با یک سقوط آزاد 92 درصدی به حدود 40 میلیون دلار در دو سال اخیر رسیده است که البته این اتفاق هم داستان تحریمی دارد. هرچند در کشور ما صنعت نساجی و پوشاک در سال‌های اخیر کمی جان گرفته، اما کارشناسان و فعالان صنعت پوشاک می‌گویند 99 درصد از پوشاک خارجی که در بازار بوده، به‌صورت قاچاق وارد می‌شود و ادامه این روند می‌تواند چراغ صنعت پوشاک را خاموش نه، اما نیم‌سوز کند؛ اتفاقی که در آینده می‌تواند صنعت پوشاک تولید داخل را از پای درآورد.
منبع: فرهیختگان
