درحالی کلنگ ساخت پل استراتژیک خلیجفارس قشم در دولت نهم به زمین زده شده که این پروژه به دلیل مشکلات مالی، ضعف مدیریت و … حدود 10 درصد پیشرفت داشته و وعدههای مسئولان نتوانسته روند اجرایی آن را سرعت بخشد.
به گزارش تسنیم، سالهاست “وعده” جزء لاینفکی از پروژه استراتژیک پل خلیجفارس شده است؛ این موضوع ترجیعبند اظهارت مسئولان مربوطه در دولتهای مختلف بوده است. در دولت قبل دبیر وقت شورای عالی مناطق آزاد انتقادات بیسابقهای را به عملکرد دولت دوازدهم در این زمینه داشت و وعده داد این پروژه متوقف شده را مجددا روی ریل می آورد.
عبدالملکی بهمن 1401 در آیین از سرگیری ساخت پل خلیج فارس گفته بود: اولویت تکمیل زیرساختها در مناطق آزاد با زیرساختهای ترانزیت و حمل و نقل است. در این راستا شاهد آغاز عملیات اجرایی پل خلیجفارس پس از حدود 7 سال توقف به دلیل اهمیت فوقالعاده بالای آن هستیم.
وی با اشاره به اینکه در قالب پروژه پل خلیج فارس، ظرفیت بندر راهبردی کاوه به 40 میلیون تن تخلیه و بارگیری کالا افزایش مییابد، اضافه کرد: علاوه بر این در این پل 4 باند رفت و برگشت جادهای خط ریلی و دو مسیر پیادهروی ساخته خواهد شد. پل خلیج فارس شاهکلید پروژه 4 گانه است و با تکمیل آن یکی از حلقههای مفقوده کریدور شمال – جنوب تکمیل میشود.
وی با بیان اینکه این پروژه 7 سال معطل مانده است گفت: کدام طرح توسعهای کشور مشکل مالی ندارد؟ در دولت قبل برای واردات واکسن کرونا میگفتند مشکل مالی و FATF داریم که باعث شد هزاران نفر از مردم عزیز ایران جان خود را از دست بدهند.
دبیر شورای عالی مناطق آزاد با بیان اینکه مادر بزرگ 95 ساله من هم میتواند بگوید پول ندارم اظهار کرد: باید بروید پول را جور کنید نباید بگوییم به توسعه کشور منهای اروپا و آمریکا اعتقاد نداریم. تامین مالی ساخت پل خلیج فارس از سه بخش انجام میشود؛ یک بخشی را دولت، بخش دیگری را سازمان منطقه آزاد قشم و قسمت سوم منابع مالی از طریق فاینانس و سرمایهگذار خارجی تامین خواهد شد.
باوجود تاکید دبیر وقت شورای عالی مناطق آزاد بر تامین مالی ساخت پل خلیجفارس، اما حدود 7 ماه بعد معاون فنی و زیربنایی منطقه آزاد قشم طی نامهای به شرح زیر به شرکت پتروساحل توسعه خلیجفارس از تعلیق ساخت پل خلیجفارس خبر داد؛ «نظر به مشکلات و معضلات موجود در موضوع تامین مالی قرارداد با عنوان ” موافقتنامه پیمان پروژه شبکه ارتباطی خلیجفارس” و به جهت دستیابی به منابع فایل قبول در موضوع تامین مالی پروژه پل خلیجفارس، بدین سبب و وفق ماده 8-8 شرایط عمومی منضم به پیمان صدرالاشاره، پروژه پل خلیجفارس از زمان این ابلاغیه تعلیق میشود. لازم است اقدامات موردنیاز بهجهت راهاندازی سازوکار تعلیق این پروژه در معیت مشاور کارفرما در دستور کار قرار گیرد.»
وعده تسریع ساخت پل خلیجفارس
به گزارش تسنیم، در دولت چهاردهم هم عملا اقدامی به جز چند وعده برای ساخت پروژه مذکور داده نشده است. چه آنکه اسفندماه سال قبل رضا مسرور دبیر کنونی شورای عالی مناطق آزاد در اینباره گفته بود: تسهیلگری جهت رفع موانع و مشکلات ساخت و اتمام این پروژه باید یکی از اولویت های مهم منطقه آزاد باشد.چالشهای مالی و اداری در راستای اتمام پل خلیج فارس را پیگیری خواهم کرد و امیدوارم که مدیرعامل و هیئت مدیره منطقه آزادقشم با همدلی و همکاری با پیمانکاران و سرمایهگذاران هر چه سریعتر این شاهراه حیاتی را به بهره برداری برسانند.
وی با تاکید بر استفاده از توان بخش خصوصی و استفاده از مسیرهای مختلف برای اتمام هر چه زودتر پل خلیج فارس گفت: اراده کارفرما و پیمانکاران در به ثمر رسیدن این پروژه باید به صورتی باشد که در همین دولت شاهد بهره برداری از این پروژه عظیم باشیم.
وی بیان کرد: راهاندازی این پل بین بندر پُهل در سرزمین اصلی و بندر لافت در جزیره قشم، نقش موثری در تسهیل در رفت و آمد، جذب سرمایه گذاران و رونق اقتصادی دارد.
وی با تاکید بر اتمام هر چه سریعتر این پروژه افزود: باید به دنبال تامین مالی از مبادی مختلف باشیم و به شیوهای پروژه را پیش ببریم که ساخت و ساز متوقف نشود.
پرداخت حق نظارت برای یک پروژه متوقف شده
به گزارش تسنیم، بر اساس گزارش سازمان حسابرسی کشور برای احداث پل خلیج فارس در نیمه نخست سال گذشته، مبلغ 658 میلیارد و 384 میلیون ریال (معادل 65 میلیارد و 838 میلیون تومان) در ذیل مخارج انباشته پرداخت شده است.
سازمان حسابرسی در اینباره اعلام کرد: «افزایش هزینه در پروژه احداث پل خلیج فارس مربوط به مبالغ پرداختی به شرکت مهندسان مشاور اوج پژوهش بابت حقالزحمه نظارت عالیه بر اساس قرارداد شماره (…) موضوع خدمات نظارت عالیه، نظارت فنی و کارگاهی است. همچنین مبالغی بابت تخریب و بازسازی اسلبهای بتنی اسکله توسط شرکت آذرپیوند قشم و نیز بابت کارکرد دوره مربوط به بخش پل خلیج فارس به ذیحساب طرحهای عمرانی پرداخت شده است.
مانده سنوات قبل بابت قرارداد اجاره زمین در سالهای 90 لغایت 93 موردنیاز برای تجهیز کارگاه پیمانکار پل خلیج فارس مورد استفاده قرار گرفته که پس از اتمام پروژه، به بهای تمامشده منظور خواهد شد.»
ضعف مدیریت دلیل توقف مگاپروژه خلیجفارس
احمد مرادی عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی خرداد امسال در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی تسنیم با بیان اینکه پل خلیج فارس یکی از مگاپروژههای مهم و تأثیرگذار در جنوب کشور است، گفته بود: موقعیت این پل بین بندر پهل و بندر لافت، جزو نقاط استراتژیک حمل و نقل دریایی و زمینی کشور محسوب میشود. پروژهای که کلنگ آن در دولت نهم به زمین زده شد و حدود 10 درصد پیشرفت داشت، اما با گذر زمان به دلیل محدودیتهای بودجهای و ضعف در مدیریت پروژه متوقف ماند.
وی افزود: با این حال نگاه مجلس به این پروژه همچنان مثبت است و معتقدیم امروز، بیش از هر زمان دیگری اجرای این پل میتواند کشور را در مسیر توسعه متوازن، بهویژه در جنوب و سواحل مکران، قرار دهد.امروز مردم قشم برای تردد، وابسته به شناورها و لندینگکرافتها هستند. پل خلیج فارس این وابستگی را کاهش میدهد و حتی در شرایط بحرانی مثل طوفان یا ممنوعیت ترددهای دریایی، میتواند نقش نجاتبخش داشته باشد.
وی با بیان اینکه توسعه این پل همزمان با توسعه بندر کاوه در جزیره قشم برنامهریزی شده است، یادآور شد: ظرفیت بندر کاوه حدود 700 هزار TEU در سال است، اما با اتصال زمینی و توسعه همزمان، این عدد میتواند به دو میلیون TEU افزایش یابد. این اتفاق میتواند بار بزرگی از بندر شهید رجایی، که در حال حاضر نزدیک به 7 میلیون TEU ظرفیت دارد، بردارد و پشتیبانی مؤثری برای آن ایجاد کند.
وی با تاکید بر اینکه قشم میتواند به یک پایانه ترانزیتی مکمل بندرعباس تبدیل شود، بهویژه در مسیرهایی که از آسیای میانه، چین و روسیه قصد عبور از خاک ایران را دارند،قشم یک فرصت استراتژیک است، اما برای تحقق ظرفیتهای آن نیاز به مدیرانی توانمند، اهل عمل و برخوردار از اراده توسعهای داریم. باید کسانی در رأس امور منطقه آزاد قرار بگیرند که اهل میدان باشند.
وی تاکید کرد: در قشم پروژههایی مثل همین پل، توسعه بندر، ایجاد مراکز درمانی و زیرساختهای گردشگری، همگی ظرفیتهای فوقالعادهای دارند، اما متأسفانه برخی از آنها به حال خود رها شدهاند. حالا که فرصت جدیدی در دولت شکل گرفته، انتظار میرود با همافزایی دستگاهها، این عقبماندگی جبران شود.
پل خلیج فارس کلید توسعه قشم
در همین رابطه کمال ابراهیمی کاوری، تحلیلگر مناطق آزاد به تسنیم میگوید: پل خلیج فارس سالهاست بهعنوان یکی از مهمترین پروژههای ملی کشور مطرح است؛ پروژهای که میتواند قشم را از یک جزیره مهم به یک هاب بزرگ تجاری، صنعتی و لجستیکی ایران در خلیج فارس تبدیل کند. اهمیت این طرح تنها در ساخت یک پل خلاصه نمیشود؛ بلکه در ایجاد اتصال پایدار، سریع و کمهزینه میان قشم و سرزمین اصلی است؛ اتصالی که شرط لازم برای جذب سرمایهگذاری، توسعه صنایع و افزایش سهم ایران در تجارت دریایی منطقه است.
وی افزود: در شرایطی که کشورهای منطقه همچون عمان، امارات و قطر با سرعت در حال توسعه کریدورها، بنادر و مناطق آزاد خود هستند، ایران نیز نیازمند تکمیل پروژههایی است که پیام مستقیم برای سرمایهگذاران و بازیگران بزرگ تجارت منطقه دارد. پل خلیج فارس یکی از همان پیامهاست. پیامی که نشان میدهد ایران مسیر رشد اقتصادی جنوب را جدی گرفته است.
وی در عین حال تصریح کرد: با وجود تلاشهایی که در طول سالهای گذشته انجام شده، روند پیشبرد این طرح در برخی مقاطع بیشتر اداری بوده تا راهبردی. این در حالی است که چنین پروژهای نیازمند انسجام، تداوم تصمیمگیری و پیگیری عملی است. برخی از ساختارهای متولی، گاهی بیش از آنکه موتور محرک پروژه باشند، نقش ناظری از دور را ایفا کردهاند. نقشی که برای پروژهای در این سطح کافی نیست.
به گفته وی، قشم برای تبدیلشدن به قطب انرژی، صنعت و ترانزیت منطقه به این پل نیاز دارد. سرمایهگذاران و صنایع بزرگ تنها زمانی به این جزیره میآیند که مسیر دسترسی آن به شبکه سرزمینی پایدار و قابل پیشبینی باشد. پل خلیج فارس میتواند همین مسیر را فراهم کند.مسیری که هزینه حملونقل را کاهش میدهد، سرعت انتقال کالا را افزایش میدهد و جایگاه ایران را در کریدورهای بینالمللی تقویت میکند.
کارشناس مناطق آزاد با تاکید بر اینکه اکنون زمان تصمیمهای بزرگ است، پروژههایی مانند پل خلیج فارس نباید در پیچیدگیهای اداری گرفتار شوند. این پل، کلیدی برای گشودن قفل توسعه قشم و افزایش سهم ایران در تجارت منطقهای است. اگر امروز با نگاه جدی و ملی به این طرح پرداخته نشود، فردا ممکن است تنها نظارهگر پیشی گرفتن رقبایی باشیم که با انسجام و سرعت در حال ساخت آینده خود هستند.
