نعیم نوربخش روزنامه نگار و مترجم: هفته گذشته اوپک‌پلاس تصمیم گرفت که سیاست کاهش عرضه را تا پایان سال ادامه دهد. این خبر به هیچ‌وجه مایه شگفتی نبود. اما با وجود کاهش نسبی بهای نفت خام در روزهای اخیر همچنان این احتمال وجود دارد که پیش از گذاشتن اثر منفی روی تقاضا، روند افزایشی بهای نفت باز هم ادامه پیدا کند. در این وضعیت پرسش همیشگی این است که قیمت نفت خام تا چه میزان قابل صعود است. پاسخ این است: شاید اندکی بیشتر.
وزیر نفت هند به تازگی در مورد پیامدهای نامطلوب کاهش عرضه از سوی اوک‌پلاس هشدار داده اما این را نیز پذیرفته است که آنها مختارند میزان عرضه تولید نفت خود را تا هر اندازه‌ای که علاقه دارند کاهش دهند. هرچند او به تولیدکنندگان نفت توصیه کرده است که به پیامدهای احتمالی روند افزایش قیمت بی‌توجه نباشند. هاردیپ سینک پوری در ادامه افزوده است که سرنوشت بهای نفت، اتخاذ روند نزولی خواهد بود چرا که در نقطه‌ای خریداران توان پرداخت مبلغ بیشتری را نخواهند داشت.
به گفته جولیان لی کارشناس بلومبرگ تضعیف تقاضا از هم‌اکنون در حال وقوع است. در ایالات متحده آمریکا در فصل مسافرت فعلی مصرف بنزین روزانه 600 هزار بشکه کمتر از مقدار میانگین در سال 2019 یعنی آخرین سال تقاضای عادی پیش از شیوع همه‌گیری بود. علاوه بر این آخرین گزارش آژانس بین‌المللی انرژی درباره سطح ذخایر راهبردی سوخت از افزایش قابل‌توجه آن خبر می‌دهد که موجب می‌شود در ادامه سال جاری انتظار تقاضای نه چندان بالایی برای سوخت داشته باشیم. این در حالی است که نگرانی بابت تقاضا برای سوخت یکی از عوامل مؤثر در افزایش بهای نفت خام طی هفته‌های اخیر بود.
با وجود این در حالی که تقاضا در ایالات متحده تضعیف شده است در سایر نقاط جهان شاهد افزایش تقاضا هستیم. جولیان لی به چین، هند و برزیل اشاره می‌کند که شاهد افزایش تقاضا برای سوخت در آنها هستیم. اما به باور او این افزایش تقاضا باید قوی‌تر از وضعیت فعلی باشد تا موجب شود که روند کاهش بهای نفت وارونه شود.
این رخداد نیز به اسباب اصلی کاهش تقاضا بستگی دارد. وقتی ما درباره تقاضا در آمریکا صحبت می‌کنیم باید بدانیم که قیمت موجب کاهش آن نشده است چرا که در طول تابستان بهای نفت عمدتا کمتر از 90 دلار به ازای هر بشکه بوده است. ممکن است دلیل اصلی تورم باشد که برخلاف بالا بودن هزینه‌کرد مصرف‌کنندگان در اقتصاد آمریکا رقم آن بالا مانده است. از طرف دیگر تقاضا برای نفت خام در چین روند انفجاری دارد. تحلیلگران بازار کامودیتی در گلدمن‌ساکس به تازگی مدعی شده‌اند که وضعیت ترافیک عبور و مرور و اطلاعات پروازهای داخلی چین دلیل افزایش تقاضا برای سوخت در چین را روشن می‌کند.
علی‌رغم نگرانی‌های دولت هند درباره بهای نفت خام به دلیل وابستگی 80 درصدی به واردات، وضعیت تقاضای نفت در هند نیز تقریبا مطلوب است. وزیر نفت هند این هفته ضمن ابراز نگرانی بابت روند قیمت نفت در بازار مدعی شد که حتی اگر بهای نفت از 100 دلار بالاتر برود، این کشور وضعیت خود را با موفقیت مدیریت خواهد کرد.
به نظر می‌رسد اکثریت نیز روند صعودی را برای بهای نفت خام پیش‌بینی می‌کنند. مدیر شرکت نفتی اکینور در نروژ نیز اخیرا به جمع این افراد پیوسته است. او می‌گوید که نمی‌تواند احتمال بهای بالاتر از 100 دلار برای نفت را نفی کند اما دلیل آن را اراده اوپک نمی‌داند. وی معتقد است که اوپک نیز تمایلی به نفت گران‌تر از 100 دلار ندارد. در حقیقت او به نکته جالبی اشاره کرده است که به تازگی برخی صاحب‌نظران دیگر نیز آن را تأیید کرده‌اند.
اوپک‌پلاس به طور عام و روسیه و عربستان سعودی به طور خاص هیچ علاقه‌ای ندارند که روند انفجاری بهای نفت خام ادامه پیدا کند. آنها به خوبی می‌دانند که این روند در انتها کاهش تقاضا را به دنبال خواهد داشت. بنابراین آنچه آنها به دنبالش هستند، عملکرد ظریفی است تا به واسطه آن بتوانند بهای نفت را در سطحی حفظ کنند که هم مطلوب فروشندگان این کالا باشد و هم مانع از رشد تقاضا نشود.
به این ترتیب مساله اساسی اکنون این است که آیا جهان بهای 100 دلاری یا بالاتر از آن را تاب خواهد آورد یا به ورطه رکود اقتصادی و تضعیف تقاضا خواهد افتاد. فعلا به نظر می‌رسد که اقتصاد جهانی سر خود را از آب بیرون نگه داشته است و با وضعیت نگرانی از نرخ بهره، رکود و هزینه‌‌های مصرف‌کننده کنار آمده است. همزمان پیش‌بینی‌ها از رسیدن جهان به سقف مصرف نفت و پس از آن کاهش تقاضا مدام به اشکال مختلف مطرح می‌شود. آخرین مورد به شرکت مشاور در حوزه انرژی از نروژ یعنی ریستاد انرژی برمی‌گردد. این نهاد این هفته با پیش‌بینی کاهش قریب‌الوقوع بهای نفت خام به واسطه عرضه مازاد و تضعیف رشد تقاضا، همه را شگفت‌زده کرد. این پیش‌بینی با مشاهدات اقتصاددان ارشد شرکت اکینور که کامل شدن ظرفیت تولید نفت در جهان را یکی از دلایل رسیدن بهای نفت به 100 دلار دانسته است در تضاد قرار دارد. همچنین با هشدارهای اوپک طی چند سال گذشته مبنی بر عدم سرمایه‌گذاری کافی برای افزایش ظرفیت تولید نفت در جهان که کاهش عرضه را به دنبال خواهد داشت همخوانی ندارد. فعلا به نظر می‌رسد که برخلاف کاهش تولید نفت از سوی عربستان و روسیه، میزان عرضه در بازار وضعیت مطلوبی دارد. اما اکثر کارشناسان توازن میان تقاضا و عرضه را بسیار متزلزل می‌دانند و ظهور کسری در بازار را کمی نزدیک می‌بینند. هر وقت کسری در بازار رسما اعلام شود آن گاه درخواهیم یافت که انعطاف تقاضا در بازار نفت تا چه میزان خواهد بود.
منبع: اویل پرایس
