مریم فکری روزنامه نگار: گروه اقتصادی: حالا قرار است نشست بعدی شورای عالی کار اواخر آبان‌ماه برگزار شود، اما اینکه چقدر احتمال دارد دوباره دستمزد تغییر کند، محل ابهام است؛ چراکه به نظر می‌رسد دولت نگاهی متفاوت دارد.
آن‌طور که فعالان کارگری می‌گویند، در حال حاضر موضع وزیر کار همچنان این است که در صورتی که دستمزد کارمندان دولت افزایش یابد به همان اندازه افزایش دستمزد کارگران در دستور کار قرار گیرد.
به اعتقاد آنها، با توجه به موضع‌گیری وزارت کار و کارفرمایان، شاید امکان ترمیم عددی دستمزد تا پایان سال وجود نداشته باشد.
شرط دولت برای افزایش حقوق کارگران
در این میان، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به تازگی در گزارشی اعلام کرده است: با توجه به ماده 41 قانون کار، شورای‌عالی کار همه ساله موظف است میزان حداقل مزد کارگران را تعیین کند. شورای‌عالی کار که به موجب ماده 167 قانون کار تشکیل می‌شود نهادی سه جانبه بوده و در آن علاوه بر نمایندگان دولت، نمایندگان تشکلات عالی کارگری و کارفرمایی نیز عضویت دارند و تصمیمات آنان به منزله تصمیم و نظر موکلین آنها کارگران و کارفرمایان سراسر کشور است، بنابراین تعیین حداقل مزد در حیطه وظایف شورای‌عالی کار است. ضمن آن که با توجه به ترکیب شورای‌عالی کار در جلسات، حداقل مزد همه ساله بر اساس قوانین و مقررات و ضوابط جاری کشور و با رعایت اصل سه جانبه‌گرایی با اجماع و توافق اعضای شورای‌عالی کار تعیین می‌شود.وزارت کار در ادامه تصریح کرده؛ در تعیین حداقل مزد سال 1402 اعضای شورای‌عالی کار ضمن مطالعه و بررسی وضعیت و اقتضائات بنگاه‌های اقتصادی به تحلیل شرایط موجود پرداخته و با در نظر گرفتن حفظ اشتغال و صیانت از نیروی کار، توان پرداخت صنایع و تناسب بین حقوق و دریافتی شاغلین و مزدبگیران بخش دولتی و بخش خصوصی نسبت به تعیین مزد اقدام کرده‌اند. در این راستا در سیصد و چهاردهمین جلسه شورای‌عالی کار مقرر شد چنانچه مزد کارمندان دولت در سال 1402 دوباره افزایش یابد، حداقل مزد مشمولان قانون کار نیز متناسب با آن افزایش یابد.براساس تاکید وزارت کار، مهم‌ترین خواسته کارگران در زمینه مزد، حفظ قدرت خرید و افزایش مزد واقعی آنان است، حفظ قدرت خرید کارگران از طریق افزایش مزد و کاهش نرخ تورم امکان‌پذیر است. با توجه به اینکه حداقل مزد از متغیرهای اقتصاد کلان است، افزایش آن بدون توسل به دیگر روش‌های تکمیلی-حمایتی و اتخاذ سیاست‌های کلان اقتصادی به منظور مهار و کاهش تورم، نمی‌تواند به خودی خود سبب افزایش سطح درآمد واقعی و بهبود معیشت کارگران شود.
دستمزد واقعی می‌شود؟
حمید حاج‌اسماعیلی، کارشناس بازار کار در گفت‌وگو با خبرآنلاین در این خصوص می‌گوید: از گذشته و طی یک‌سال گذشته تصمیم دولت برای سال‌جاری مشخص بود که دنبال افزایش دستمزدها و واقعی کردن دستمزدها نیست، بنابراین این تصمیم در خصوص اراده دولت برای عدم افزایش دستمزدها، از سال گذشته گرفته شده و همچنان دولت روی این موضوع ثابت قدم ایستاده و امکان افزایش و بازنگری دستمزد را نمی‌دهد.
وی می‌افزاید: وزیر کار هم اختیاری ندارد؛ این تصمیمی است که وزرای اقتصادی در دولت گرفتند و ایشان مسوول اجرای آن است. بر همین اساس، می‌بینیم طی چند ماه گذشته فریاد و اعتراض کارگران برای تشکیل جلسه و بحث و بررسی بازنگری دستمزد، راه به جایی نبرده و دولت با اظهارات کاملاً تبلیغاتی و فرافکنی در خصوص دستمزد کارگران، از زیر بار مسوولیت شانه خالی می‌کند.
این کارشناس بازار کار تصریح می‌کند: در این خصوص چند نکته را باید مطرح کنم. اول اینکه این رفتار دولت نشان داد که در کشور ما تعیین‌کننده و تصمیم‌گیرنده برای دستمزد کارگران فقط دولت است و شورای عالی کار به عنوان نهاد مسوول یا نمایندگان کارگری و تشکل‌های کارگری و همین‌طور نمایندگان کارفرمایی، هیچ نقشی در تعیین دستمزد در کشور ندارند.
حاج‌اسماعیلی متذکر می‌شود: این رفتار دولت سیزدهم خیلی شفاف و عریان، نقش دولت را در تعیین دستمزد در کشور هویدا کرد و نشان داد هیچ اعتنایی به نظر شرکای اجتماعی ندارد.
وی در عین حال می‌گوید: موضوع دومی که می‌خواهم اشاره کنم، بحث این است که دولت همکاری با نهادهای صنفی و مدنی در کشور ندارد. این را نه فقط در بخش کارگری، بلکه در بخش‌های دیگر کشور هم شاهد بودیم که دولت هیچ علاقه‌ای به همکاری با بخش‌های مدنی و صنفی در کشور ندارد و یک تنه و خودرأی برای همه امور کشور تصمیم‌گیری می‌کند. این موضوع می‌تواند یک حرکت نامطلوب برای عدم همکاری با مردم و مشارکت آنها در اداره کشور باشد.
تاوان تورم را مردم می‌دهند
این کارشناس بازار کار می‌افزاید: حتماً تأمین معیشت مردم بر هر کار دیگری اولویت دارد و این عصاره قانون اساسی در کشور است.
حاج‌اسماعیلی تصریح می‌کند: در حال حاضر تاوان تورم را مردم و در خط مقدم آن، کارگران و بازنشستگان پرداخت می‌کنند و این واقعه‌ای بسیار عجیب است که دولت که مسوول ایجاد تورم در کشور است، تورمی که ریشه در ساختار بیمار اقتصادی کشور و تصمیمات اشتباه سیاستمداران دارد، بار آن روی مردم و کارگران و حقوق‌بگیران می‌اندازند.
وی عنوان می‌کند: موضوعات بعدی که در همین راستا می‌توان مطرح کرد، این است که از این اقدامات ما نتیجه می‌گیریم که واقعاً نمایندگان کارگری، کارایی لازم را به دلیل ضعف و وابستگی ندارند و امکان پیگیری مطالبات کارگران را نمی‌توانند محقق کنند و قدرت حمایت از کارگران را ندارند.
این کارشناس بازار می‌گوید: من بارها تاکید کردم و الان هم تاکید می‌کنم که دستمزد، عصاره حقوق کار است. وقتی ما در اجرای حقوق کار نمی‌توانیم و اراده‌ای برای پرداخت دستمزد مکفی در کشور نداریم، معلوم است که بقیه حقوق کاروحتما معطل می‌ماند، چون دولت اراده‌ای برای پرداخت حقوق و دستمزد واقعی به کارگران ندارد، چون دستمزد واقعی اگر پرداخت نشود، زندگی آنها به شدت تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد.
حاج‌اسماعیلی یادآور می‌شود: باز هم تاکید می‌کنم که جامعه کارگری اگر می‌خواهد از طریق قانونی و انرژی و پتانسیل خود جامعه کارگری، پیگیر مطالباتش باشد، باید به ظرفیت‌های اجتماعی خود توجه کند.
