مینا علیزاده روزنامه نگار: چند ماه پیش بود که بحث ساخت خانه‌های 25 متری در رسانه‌ها پیچید و سر و صدای زیادی بر پا کرد. ساخت این پروژه که ابتدا از سوی برخی نهادهای دولتی مطرح و در مدت‌زمان کوتاهی تکذیب شد، نهایتاً از سوی اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران به طور رسمی ارائه شد.
متراژ این آپارتمان‌ها از همان ابتدا، با انتقادات بسیاری روبرو شد که البته این نقدها هنوز هم ادامه دارد. منتقدان عنوان می‌کنند که یک فضای 25 متری، متراز مناسبی برای زندگی نیست و این به معنای پایین آوردن کیفیت زندگی مردم است. با این حال، این تنها مورد بحث‌برانگیز درباره طرح مسکن اقتصادی اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران نیست؛ این طرح زمانی چالش‌برانگیزتر می‌شود که فاز دوم این طرح برای مجردها و با ایده زنانه – مردانه کردن مجتمع‌های مسکونی آغاز شود!
جداسازی جنسیتی محیط زندگی مردم
خشایار باقرپور، رئیس اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران پیشتر در مصاحبه اختصاصی با تجارت‌نیوز اعلام کرده بود که این اتحادیه، پس از ساخت خانه‌های 25 متری برای زوجین، در فاز بعدی به ساخت واحدهای مسکونی ریزمتراژ و کوچکتر از 25 متر، برای مجردها اقدام خواهد کرد.
در این میان اما نکته بحث‌برانگیزی که باقرپور به آن اشاره کرد، مسئله تفکیک جنسیتی ساختمان‌ها و مجتمع‌هایی بود که ویژه مجردها ساخته خواهد شد. باقرپور در این باره بیان کرد: «برای ساخت خانه‌های 25 متری چند فاز در نظر گرفته شده است. فاز اول برای یک زندگی دو نفره است که اگر بچه‌دار هم شدند تا زمانی که بچه به اتاق نیاز داشته باشد بتوانند در همان واحد سکونت کنند.»
او ادامه داد: «در فاز دوم یک گام به عقب رفته و آپارتمان‌هایی را با متراژ کوچکتر و به صورت سوئیت و بدون اتاق برای جامعه مجردان طراحی کرده‌ایم. مجردان نیز اکنون شرایط دشواری را در جامعه پشت سر می‌گذارند و در خرید مسکن و اجاره خانه با مشکل مواجه هستند. ساختمان‌های مربوط به این افراد با تفکیک جنسیت طراحی شده است.»
ایده تفکیک جنسیتی از کجا آمد؟
باقرپور همچنین در پاسخ به این سؤال که تفکیک جنسیتی تصمیم خود اتحادیه بوده یا از نهادهای بالاتر به آنها ابلاغ شده است، توضیح داد: «فشاری نیست و ایده خود ما بوده است. حالت معقول این ماجرا همین است. مگر می‌توان یک طرح ساخت مسکن یا انبوه‌سازی را بدون در نظر گرفتن پارامترهای فرهنگی، اعتقادی و حتی سیاسی پایه‌گذاری و اجرا کرد؟»
وی افزود: «حتی در جوامع غیراسلامی نیز اگر قرار باشد یک مجتمع ساختمانی ساخته شود تفکیک جنسیتی در آن رعایت خواهد شد. نه به‌دلیل اینکه به جامعه توهین شود، بلکه به این خاطر که یک خانم مجرد احساس امنیت داشته باشد و در مقابل، آقایی که به تنهایی زندگی می‌کند نباید معذب شود.»
باقرپور در توضیح طرح تفکیک جنسیتی در ساختمان‌ها اظهار کرد: «اگر خانمی بخواهد تنها زندگی کند اولویت اول او این است که در یک محیط خانوادگی زندگی کند و اولویت دوم او این است که در ساختمانی زندگی کند که همجنس‌های او در آن سکونت داشته باشند. قطعاً انتخاب آخر او این خواهد بود که در یک کلونی زندگی کند که ساکنان تمام واحدهای آن آقایان باشند. بالاخره این واحدها خوابگاه نیستند که بتوان درب آنها را ساعت 10 شب بست یا حراست داشته باشد.»
به نظر می‌رسد این اتحادیه همچنان بر ایده تفکیک جنسیتی در ساختمان‌هایی که برنامه ساخت آن را در سر دارد، مصر است؛ چرا که باقرپور در پاسخ به پیگیری‌های تازه تجارت‌نیوز نیز، این مورد را رد و تکذیب نکرد و بر آن صحه گذاشت.
مساله بحث‌برانگیز دیگر، مسئله صدور سند رسمی برای این واحدهاست که بارها درباره آن صحبت شده است. از آنجا که قانون برای ساخت مسکن به متراژ کمتر از 35 متر مجوز نمی‌دهد، اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران به‌عنوان متولی این طرح اعلام کرده است که قصد دارد مجوز ساخت را از طریق توسل به مجوز هتل‌آپارتمان بگیرد و در نتیجه سند هر واحد به‌صورت مشاع و قدرالسهم به متقاضی احتمالی تحویل خواهد شد.
اگرچه اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران، این روش را به‌عنوان یک راهکار برای ساخت خانه‌های 25 متری مطرح می‌کند اما نه‌تنها عرضه این واحدهای ریزمتراژ از لحاظ فرهنگی و اجتماعی با انتقادات زیادی روبروست بلکه حتی در صورت ورود به مرحله ساخت و فروش، خریداران را با مشکل سند روبرو خواهد کرد. صدور سند به صورت مشاع و قدرالسهم به‌معنای بلوکه شدن سرمایه مردم در خانه‌های 25 متری است چرا که ملک فاقد سند تک‌برگ قطعی در بازار مسکن ایران طرفدار زیادی ندارد.
باقرپور البته در پاسخ به این شبهات عنوان کرده است که اسناد خانه‌های 25 متری مالیت دارند و قابل خرید و فروش هستند. به این ترتیب سرمایه مردم در این مجتمع‌های اقامتی حبس نمی‌شود چرا که قدرالسهم مالکان در دفتر اسناد رسمی با مشخصات ملک ثبت شده است. او با این حال اذعان می‌کند که این خانه‌ها به دلیل اینکه با مجوز مسکونی ساخته نمی‌شوند، سند تفکیکی 6 دانگ ندارند و مشابه این خانه‌ها اکنون هم در جامعه خرید و فروش می‌شوند.
