دکتر رئوف پیشدار استاد دانشگاه: انتخابات زودهنگام ریاستجمهوری را در آینده نزدیک خواهیم داشت. مطابق قانون انتخابات، نامزدها مناظرههایی خواهند داشت که تلویزیون و رادیو آنها پخش خواهد کرد و سایر رسانهها نیز به بضاعت به آن میپردازند، یعنی همان وی گفت و وی افزود، بدون نقد و نظر کارشناسانه!
در مناظرههای دورههای قبلی مرسوم و معمول بوده که نامزدها بنشینند و مجری سؤالاتی کُلی بپرسد و نامزدها پاسخ دهند. ورود مجری غیرمتخصص به بحثها تنها و محدود بهوقت نگهداری بود. چالشی تخصصی و روشنگر اتفاق نمیافتاد و فضا به سمت مسائل و سخنانی پوپولیستی و سطحی و غیر اولویتدار کشیده میشد.
آنچه در همه این دورهها دیدیم، مجموعهای از ادعاها و چاشنی آن اتهامات برخی نامزدها علیه هم بود که نشان میداد هنوز و تا درک و فهم از منظور و هدف مناظره، راه بسیار است.
در دموکراسیها مدرن، این نهادهای مدنیاند که برای کسب قدرت، و حفظ و ارتقای آن، کادرسازی میکنند و با تجمیع خواستههای رأیدهندگان، برای تحقق آنها در صورت کسب موفقیت، برنامه میدهند. این برنامه قبل از ارائه به رأیدهندگان موردمطالعه همهجانبه گروههای تخصصی حزبی و یا همکار در نهادهای تخصصی از جمله رسانهها و دانشگاهها قرار میگیرد و به این اعتبار مورد حمایت و ضمانت اجرایی این نهادها نیز است.
در ایران و در غیاب نهادهای مدنی و با فرض مقبولیت صداوسیما که من به این نظر نیستم، این سازمان بهتنهایی نمیتواند روشنگر افکار عمومی باشد و مردم را به شرکت فعال در انتخابات و برگزیدن نامزدی شایسته راهنمایی کند، چون محتوای برنامه آن کلیگویی و شعاری و فاقد جنبههای کارشناسی و علمی است.
سالها پیش پیشنهاد کردم با احترام به قانون، مناظره نامزدها در حضور و مشارکت صاحبنظران و متخصصان مستقل دانشگاهی و رسانهای برگزار شود و مجری تلویزیون به وظیفه حرفهای خودش یعنی مجریگری بپردازد.
این بار هم همین پیشنهاد را تکرار میکنم. اطمینان دارم باتوجهبه جایگاه رفیع مرجعیت دانشگاهیان و رسانهها در طبقات مرجع جامعه، رأیدهندگان بیشتری هم میل به شرکت در انتخابات پیدا میکنند و هم اینکه امکان آن را خواهند یافت تا با نامزدها و طرز فکر و شیوه مدیریتی و برنامههای آنها و میزان و عمق کارشناسی برنامههای نامزدها، آشنا شوند کهرای آگاهانه رأیدهندگان را به دنبال دارد.
باتوجهبه محدودیتهایی که در قانون برای دفعات و زمانبندی مناظرهها در صداوسیما در نظر گرفته شده، میتوان و باید از ظرفیت عظیم و متنوع فضای مجازی هم استفاده کرد، به این شکل که هر بار یک نامزد با معاون اول و وزرای موردنظرش در حضور متخصصان دانشگاهی و رسانهها به ارائه برنامه، و طرح نظر حول حداقل مسائل اولویتدار مردم و استماع نظرات متخصصان مینشینند و در نهایت امر این مخاطب خواهد بود که حق انتخاب خواهد داشت.
کارکرد رسانه مستقل در امر مهمی مانند انتخابات بسیار فراتر از کِی برای ثبتنام آمد و یا نیامد، است. رسانه مستقل تریبون واقعی مردم، نظرات و خواستهها و آمال آنهاست.
رسانه مستقل و آزاد محصول دموکراسی است و این جایگاه باید از سوی قدرت پذیرفته شود. رسانه آزاد و مستقل، بهترین و منصفترین ناظر امور جامعه است. برگزاری مناظرههای انتخاباتی در حضور نمایندگان متخصص دانشگاه و رسانه، تأیید و پذیرش جایگاه پیشگفته آنهاست.
باتوجهبه محدودیت زمان، کلیات این بحث را میتوان پذیرفت و برای تکمیل و اصلاح آن در دورههای آتی انتخابات اعم از ریاستجمهوری، مجلسین و شوراها برنامه ریزی کرد.