هدایت‌الله خادمی کارشناس انرژی: ما بعد از روسیه بیشترین ذخایر گازی جهان را دارا هستیم اما روسیه قبل از جنگ با اوکراین، 19 تا 20 درصد بازار دنیا را در اختیار داشت. ما به دلیل اینکه به تمام منازل شهری و روستاها گازرسانی کرده‌ایم گازی برای صادرات باقی نگذاشته‌ایم، اکنون برای اینکه صادرات داشته باشیم نیاز است میادین مشترک و مستقل را توسعه داده و برداشت حداکثری داشته باشیم تا بتوانیم بازار دنیا را داشته باشیم اما در هر حال این اتفاق نیفتاده است.یکی از دلایل عدم توسعه پروژه‌های گازی عدم تأمین مالی بوده است. اگر وزارت نفت بنا دارد که میادین چه فازهای دریایی و چه خشکی را توسعه دهد نیاز به بودجه دارد، وزارت نفت؛ نفت را تولید و بفروش می‌رساند اما آنچه به خود صنعت نفت داده می‌شود تنها 14.5 درصد است که کفاف این صنعت را نمی‌دهد در حالی که برای این پروژه‌های توسعه‌ای و برای اینکه که ذخایر داخل زمین باقی نمانده و بی‌ارزش شوند نیاز به سرمایه است. امروز شرایط نفت با گذشته متفاوت است زیرا بتدریج نفت و سوخت فسیلی در سبد انرژی دنیا بی‌ارزش می‌شود و انرژی جدید جایگزین می‌شود ضمن اینکه عدم برداشت؛ باعث برداشت بیشتر کشور همسایه و مهاجرت نفت و گاز به به کشورهای همسایه می‌شود، بنابراین مهمترین اقدام برای صنعت نفت این است که دولت بودجه بدهد تا میادین توسعه داده شوند.ما از میادین خدادادی نفت و گاز کشور استفاده نکردیم و اکنون کشورهای همسایه استفاده می‌کنند و بازار منطقه را نیز در اختیار گرفته‌اند، قطر 20 سال قبل از ما از این میادین برداشت کرد و توانست بخشی از بازار منطقه و دنیا را بگیرد و صادرات ال‌ان‌جی داشته باشد و ما هنوز در ناترازی هستیم و این ناترازی باعث می‌شود که صنایع تعطیل شوند و این بزرگترین صدمه اقتصادی است که به این کشور وارد می‌شود. این صدمات به حدی لایه‌های پنهان دارد که شاید همه متوجه اهمیت و خطرات این موضوع نشوند.
ما اگر منابع داشته باشیم؛ می‌توانیم بازار را بگیریم، اگر خوش‌فکر بودیم و با دنیا ارتباط داشتیم می‌توانستیم گاز را همان زمان که روسیه هم صادرات داشت ما هم به اروپا صادر کنیم و امروز جایگزین روسیه شویم و اروپایی‌ها بخشی از گاز را از خط لوله از ایران دریافت کنند. مثلاً قرار بود با خط لوله صلح گاز را به پاکستان، هند و یا چین انتقال دهیم این پروژه با آنکه قرارداد هم داشتیم نهایی و از سوی ایران کار اجرایی شد و خطوط لوله را تا نقطه صفر مرزی کشانده بودیم اما متوقف و برچیده شد و اکنون دوباره به ظاهر بدنبال اجرای پروژه هستند. اما در واقع این تاپی است که گاز را به این کشورها می‌رساند زیرا ما بازارها را از دست داده‌ایم حال آنکه می‌توانستیم کریدور و هاب انرژی منطقه و حتی آسیا باشیم.ما با ندانم‌کاری و مهم‌تر از همه عدم ارتباط با دنیا و همچنین نبود منابع، گاز را به ناترازی رسانده و خودمان را از بازار صادراتی حذف کرده‌ایم، ما تا 15 سال قبل ارتباط خوبی با کشور ترکمنستان داشتیم و این کشور در زمینه‌های نفتی و گازی ایران را در اولویت قرار می‌داد، ما هم در پروژه‌های توسعه‌ای این کشور حضور داشتیم و هم گاز خریداری و سواپ می‌کردیم. حتی برای این کشور حفاری چاه داشته و ارتباط‌مان در حوزه انرژی مناسب بود. ترکمنستان به دلیل اینکه با آذربایجان اختلاف داشتند به سمت ایران متمایل بودند، اما کاری کردیم که هم پروژه‌های ما و هم سوآپ با این کشور تعطیل شود و ترکمن‌ها به سمت آذربایجان و ترکیه رفتند. این در حالی است که ارتباط نفتی و گازی خوبی با این کشور داشتیم، ترکمنستان حاضر بود به هر شکل با ایران کنار بیاید اما ما کاری کردیم که این ارتباط قطع و به سمت رقبای ایران بروند مثلاً چین در ترکمنستان خط لوله بزرگی را احداث و اکنون گاز دریافت می‌کند.
