امیرحسین سعیدی روزنامه نگار: نگاهی به بازار خودرو از بروز اتفاقی عجیب در هفته‌های اخیر حکایت دارد. چنانکه قیمت حداقل 15 خودرو در بازار کمتر از کارخانه شده
است.
بازار خودروی ایران، پس از تجربه تحریم چندساله، ممنوعیت واردات، مشکلات زنجیره تأمین، نوسانات ارز، پایبند نبودن خودروسازان به تعهدات خود و تحولات سیاسی و اقتصادی به بازاری رکودزده تبدیل شده است.
در این بازار پر از التهاب که تقاضا برای ثبت‌نام خودرو، همیشه بیش از عرضه بوده است، برخی دوندگان ماراتن صف‌های ثبت‌نام با ارزش افزوده بیش از 50 درصدی روبه‌رو شده و برخی دچار زیان شده‌اند.
با این حال طی هفته‌های اخیر برندگان لاتاری خودرو دچار زیان شده‌اند و قیمت حدود 15 محصول در بازار خودرو از نرخ کارخانه‌ای آن کمتر شده است.
آن‌طور که کارشناسان می‌گویند این موضوع ممکن است ناشی از تولید بیش از نیاز یا کاهش علاقه خریداران نسبت به محصول موردنظر باشد.
کیفیت، امکانات خودرو و خدمات پس از فروش این خودروها نیز منجر به ریزش قیمت تعدادی از محصولات در بازار شده است؛ چراکه خودروهایی که از نظر کیفیت یا خدمات پس از فروش و دسترسی به قطعات یدکی در سطح پایین‌تری قرار می‌گیرند، معمولاً جذابیت کمتری برای مصرف‌کنندگان داشته و این امر نهایتاً منجر به کاهش قیمت آنها می‌شود.
شرایط اقتصادی نیز نقش مهمی در تعیین قیمت‌ها ایفا می‌کند. عواملی مانند تورم، نوسانات نرخ ارز و قدرت خرید مردم می‌توانند به طور مستقیم بر قیمت‌ها اثر بگذارند و در دورانی که رکود بر بازار خودرو و اقتصاد حاکم است، منجر به کاهش قیمت‌ها شوند.
رنگ‌باختن مونتاژی‌ها با تسریع واردات خودرو
در کنار رکود حاکم، تغییر سیاست‌های دولت مانند قوانین مربوط به واردات و تولید خودرو نیز از عوامل اثرگذار دیگر بر قیمت‌گذاری خودروهاست؛ چراکه چشم‌انداز واردات خودروهای با کیفیت منجر به کاهش تقاضای مصرف‌کننده برای برخی از خودروهای مونتاژی می‌شود.
همچنین عوامل روانی و تغییرات در رفتار مصرف‌کنندگان نیز می‌تواند بر قیمت‌ها تأثیر بگذارد. اگر مصرف‌کنندگان به مدل‌های جدید یا برندهای خاصی گرایش پیدا کنند، ممکن است قیمت خودروهای قدیمی‌تر کاهش یابد.
جذابیت بازار خودرو افزایش یافت
مهم‌ترین عاملی که خرید خودروهای مورد اشاره را از بازار آزاد نسبت به کارخانه منطقی می‌کند، قیمت پایین‌تر این خودروها در بازار آزاد است. با توجه به مشکلات زنجیره تأمین خودروسازان، تحویل برخی محصولات با تأخیر صورت می‌گیرد و پایین بودن نرخ جریمه تحویل بر کاهش جذابیت طرح‌های رنگارنگ خودروسازان می‌افزاید.
طبق گزارش‌های اعلامی از مصرف‌کنندگان، برخی از خودروهای تحویلی با مشکلاتی چون ضخامت پایین رنگ و حتی در مواردی صافکاری مواجه بوده و نه تنها امکان کارشناسی رنگ خودرو پیش از تحویل خودرو وجود نداشته، بلکه تنها راه پیش‌رو برای جبران خسارت، پیگیری از طریق سیستم قضایی بوده است!
بند فورس ماژور (قوه قهریه) نیز در قرارداد خودروسازان با مشتریان منعقد می‌شود که طبق آن پیش‌آمد مشکلات غیرقابل اجتناب که انجام تعهدات قرارداد را مختل کند، بار مسئولیت از دوش خودروساز برداشته شده و وجه دریافتی با ارزش افزوده بسیار پایین برگشت داده شده یا جایگزینی خودرو صورت می‌پذیرد.
تشدید تنش‌های خاورمیانه و وقوع تحولات سیاسی بین‌المللی از عواملی است که می‌تواند به محدودیت دامنه ارتباط خودروسازان با کشور مبدأ افزوده و احتمال فعال شدن بحث فورس ماژور را فزونی بخشند.
با توجه به مشکلات فراوانی که در فرآیند خرید خودرو از بعضی شرکت‌های خودروسازی وجود دارد مانند تبصره‌های موجود در شرایط فروش، عدم تعهد به تحویل، تأخیرهای طولانی و کیفیت پایین و بند فورس ماژور، پیشنهاد می‌شود در صورتی که قصد تهیه خودروهای موجود در این لیست را دارید، محصول موردنظر خود را از بازار آزاد تهیه کنید.
این رویکرد نه‌تنها به‌صرفه‌تر است، بلکه ریسک‌های مربوط به خرید از شرکت‌های خودروسازی با مشکلات فراوان را به حداقل می‌رساند.
