مهدی حاجی غلام سریزدی کارشناس بازار سرمایه: بورس‌های کالایی کارکردهای متعددی دارند که کشف منصفانه قیمت و مدیریت ریسک نوسانات آن از مهمترین این موارد است. یکی از بازارهای موفق و پیشرو بورس کالای ایران، بازار مالی است که هدف اصلی آن تأمین مالی است و گواهی سپرده کالایی یکی از ابزارهای این بازار به شمار می‌رود. گواهی سپرده کالایی، اوراق بهاداری است که نشان‌دهنده مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالاست.با توجه به تصویب قانون تأمین مالی تولید و زیرساخت‌ها در اردیبهشت ماه سال 1403 و رفع ابهام در مورد مالیات ارزش افزوده برای کالاهای مشمول مالیات مزبور، شاهد اقدامات مناسب بورس کالای ایران در پذیرش شمش نقره در قالب گواهی سپرده کالایی در این بخش از بازار سرمایه کشور هستیم.تولیدکنندگان نقره، خریداران واسطه‌ای و نهایی نقره و همچنین فعالان بازارهای مالی، سه گروه اصلی ذینفع در این موضوع هستند. فروش محصول با نرخ شفاف و رقابتی به صورت نقد و امکان تأمین مالی تولیدکنندگان از طریق شبکه بانکی، از مهمترین مزایای عرضه گواهی شمش نقره برای تولیدکنندگان نقره به شمار می‌رود. در جریان معاملات گواهی سپرده کالایی در بورس کالای ایران، صاحب کالا با مراجعه به انبارهای تحت نظارت، در صورتی که کیفیت کالا مورد تأیید قرار گیرد و کالا پذیرش شود، به صورت الکترونیکی «گواهی سپرده کالایی» صادر می‌شود. این گواهی در بورس کالای ایران قابل معامله است و دارندگان گواهی سپرده کالایی می‌توانند با توثیق این اوراق از شبکه بانکی کشور تسهیلات مالی دریافت کنند.نگهداری کالا در انبارهای استاندارد و هزینه پایین انجام معاملات در بستر معاملاتی بورس کالای ایران، از دیگر مزایای گواهی‌های سپرده کالایی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که تاکنون نوسانات قیمت نقره دو برابر نوسانات قیمت طلا بوده است، از این رو، فعالان بازارهای مالی نیز با هدف کسب سود از این نوسانات قیمت می‌توانند وارد این بازار شوند.ایجاد تنوع در سبد سرمایه‌گذاری با خرید گواهی سپرده کالایی به عنوان اوراق بهادار نقدشونده و عدم نیاز به تحویل فیزیکی و جابجایی کالا، مزیت دیگر این گروه از اوراق است.از بعد مالیاتی، معاملات گواهی سپرده کالایی شمش نقره از شمول مالیات ارزش افزوده معاف است و صرفاً خریدارانی که قصد تحویل شمش نقره از انبارهای پذیرش شده بورس را داشته باشند، مکلف به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده بر اساس قیمت اعلامیه خرید خود به سازمان امور مالیاتی هستند.نقره و طلا به عنوان دو گزینه مناسب برای سرمایه‌گذاری همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران و عموم مردم بوده است. استقبال از بازار طلا در بورس کالا در دو قالب صندوق‌های طلا و گواهی شمش طلا بسیار چشمگیر بوده است، به گونه‌ای که در آماری قابل‌تأمل، بیش از 80 همت نقدینگی به سمت صندوق‌های طلا و معاملات گواهی سپرده شمش طلا آمده و بیش از 600 هزار مشتری به طور مستقیم یا غیرمستقیم از طریق صندوق‌های طلا در معاملات گواهی سپرده شمش طلا فعال هستند.با توجه به چشم‌انداز مثبت فلز نقره در بازارهای جهانی، پیش‌بینی می‌شود که بازار پررونقی برای گواهی سپرده شمش نقره در آینده ایجاد شود. علاوه بر این، توسعه و ایجاد ابزارهای دیگر از قبیل صندوق‌های کالایی مبتنی بر نقره و قراردادهای آتی آن، موجب افزایش عمق بازار گواهی سپرده نقره خواهد شد و با ایجاد فرصت‌های آربیتراژی، به نقدشوندگی بیشتر این بازار کمک خواهد کرد.
