ساینا سیف روزنامه نگار: موضوع کاهش جهانی قیمت نفت به دنبال کاهش تقاضای بزرگ‌ترین واردکنندگان نفت، همواره موضوعی مورد توجه بوده است. تا جایی که قیمت نفت برنت به عنوان شاخص جهانی قیمت نفت در سال 2024 به 65 دلار هم رسید و این رقم نگرانی‌هایی در مورد بازار نفت به وجود آورد. اکنون این هشدارها بار دیگر مطرح شده است. تا جایی که بیم نفت 50 دلاری به جهان بازگشته است. اما سؤال اساسی اینجاست که این شرایط برای اقتصادهای نفتی مانند ایران چه پیامدهایی دارد؟
فروش نفت 40 دلاری ایران
اگر رشد اقتصادی اروپا و چین در سال 2025 کمتر از حد انتظار باشد، احتمال دارد قیمت نفت به زیر 50 دلار در هر بشکه برسد. در این شرایط، ایران ممکن است ناچار شود نفت خود را در بازار خاکستری با قیمت 35 تا 40 دلار بفروشد. نفت ایران معمولاً ارزان‌تر از نفت برنت عرضه می‌شود. پیش‌تر حمید حسینی، عضو اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی، در گفتگوبا تجارت‌نیوز توضیح داده بود قیمت نفت ایران بر اساس نفت برنت تعیین می‌شود. اختلاف قیمت نفت برنت با نفت کشورهای اوپک به طور متوسط سه دلار است و معمولاً از نفت خلیج فارس گران‌تر است. کاهش تقاضای چین، به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت خام جهان، موجب کاهش قیمت نفت شده و این روند همچنان ادامه دارد. با اینکه تنش‌های خاورمیانه گاهی باعث افزایش قیمت می‌شود، اما به طور کلی، کاهش تقاضای اروپا و چین همراه با تنوع انرژی در جهان باعث کاهش تدریجی قیمت نفت شده است. با تداوم ضعف تقاضا، به‌ویژه از سوی چین، انتظار می‌رود قیمت نفت در سال 2025 کاهش بیشتری پیدا کند و احتمال دارد به زیر 50 دلار برسد. این کاهش می‌تواند ناشی از رکود اقتصادی چین و اروپا باشد.
کاهش تقاضای جهانی منجر به کاهش قیمت نفت خواهد شد؟
آن‌طور که رویترز گزارش داده، برایان مولبر تحلیلگر انرژی گفته است افت قیمت نفت به زیر 50 دلار نیازمند کاهش تقاضای جهانی است. از سال 2021 تاکنون، قیمت نفت خام و برنت زیر 50 دلار معامله نشده است. تقاضای نفت چین، به عنوان دومین مصرف‌کننده بزرگ جهان، تأثیر شایان توجهی بر بازار می‌گذارد. داده‌های اقتصادی و برنامه‌های محرک چین در نوسانات قیمت نفت نقش داشته‌اند. با اینکه دولت چین اقدامات حمایتی انجام داده، اما در صورت ضعف بیشتر اقتصاد این کشور، خطر کاهش قیمت نفت همچنان پابرجا خواهد ماند. اوپک پیش‌بینی رشد تقاضای جهانی نفت را برای سال جاری و آینده کاهش داده است. پاول مولچانوف، تحلیلگر انرژی، معتقد است خطرات نزولی شدن بازار نفت بیشتر از صعودی شدن آن است. او پیش‌بینی کرد اوپک سرانجام مجبور خواهد شد تولید خود را کاهش دهد تا سهم بازار را حفظ کند. شایان ذکر است اوپک پلاس تصمیم گرفته کاهش 2.2 میلیون بشکه‌ای تولید را تا مارس 2025 تمدید کند. اگر این کاهش‌ها برداشته شود، ممکن است قیمت نفت به حدود 60 دلار برسد. آژانس بین‌المللی انرژی عرضه جهانی نفت را در سال 2025 حدود 104.8 میلیون بشکه در روز و تقاضا را 103.9 میلیون بشکه پیش‌بینی کرده که نشان‌دهنده مازاد عرضه 900 هزار بشکه‌ای است. البته تحقق این پیش‌بینی به تقاضای جهانی بستگی دارد.
روی کار آمدن ترامپ چه تاثیری بر بازار نفت خواهد گذاشت؟
با روی کار آمدن دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، بازار نفت دگرگون خواهد شد. ترامپ سیاست حمایت از صنعت نفت آمریکا را همواره دنبال کرده است و دوره پیشین ریاست جمهوری او، برخی کشورها از جمله چین را به خرید نفت از آمریکا وا داشت. اگر این روند بار دیگر دنبال شود، فروش نفت بسیاری از کشورهای خاورمیانه تحت تأثیر قرار خواهد گرفت؛ به طوری که آنها مجبور به ارائه تخفیف‌های هنگفت برای تداوم صادرات نفت خود خواهند شد. افزایش تولید داخلی آمریکا به دلیل سیاست‌های ترامپ می‌تواند عرضه جهانی را افزایش و قیمت‌ها را تحت فشار قرار دهد. سیاست‌های اقتصادی و تعرفه‌ای ترامپ و مدیریت او بر تنش‌های ژئوپولیتیکی در اروپا از عوامل تاثیرگذار بر بازار نفت در سال 2025 خواهند بود. چنان‌که رویترز گزارش داده، تام کلوزا تحلیلگر انرژی گفته است خطر کاهش قیمت نفت در سال آینده بیش از افزایش آن است. اگرچه تعرفه‌های آمریکا ممکن است قیمت نفت را به طور موقت افزایش دهد اما در نهایت منجر به کاهش قیمت می‌شود. کشورهای کانادا و مکزیک احتمالاً برای حفظ صادرات خود رقابتی‌تر عمل خواهند کرد. کلوزا خاطرنشان کرده که تولید نفت شیل در آمریکا و کانادا رو به افزایش است. نفت شیل نوعی نفت خام است که در اعماق زمین و درون لایه‌های سنگی متراکم قرار دارد و برای استخراج آن از فناوری‌های حاصی استفاده می‌شود که هزینه استخراج نفت را بالا می‌برد. علاوه بر تولید این نوع نفت، ظرفیت مازاد تولید اوپک نیز می‌تواند یک عامل بالقوه برای افت قیمت به شمار رود. با این همه، باید دید با توجه به متغیرها مختلف بازار نفت، آیا قیمت نفت در سال جدید به 50 دلار در هر بشکه خواهد رسید؟
