امیرحسین روان مهندس معماری: تمرکز کتاب «برنامهریزی منظر شهری» اثر حسین کلانتری و هانیه اخوت بر هویت شهری است که در نتیجه طیف وسیعی از تغییرات جهانی و اقتصاد محوری که شهرها امروز با آن مواجه هستند در حال تبدیل شدن به یک موضوع مهم است. فرانکفورت و روتردام برای تجزیه و تحلیل و مقایسه انتخاب شدهاند. هر دو این شهرها بیشتر هویت تاریخی خود را در جریان ویرانیهای جنگ و تجدید حیات پس از جنگ از دست دادند و دیدگاههای مبتنی بر سنتگرایی در مورد اهمیت میراث و گردشگری در موقعیتیابی در صحنه رقابت جهانی را به چالش کشیدند. علاوه بر احیای گرایشهای گذشته و سنتمحور برای تقویت هویت محلی، این تحقیق به ابزارهای جدید هویتسازی شهری و جایگزینهای طراحی نوآورانه معماری معاصر نیز میپردازد به عنوان ابزاری برای ارتقای رونق و افزایش دید در مناطق بسیار. عرصه رقابتی شهرهای جهانی این کتاب در نتیجه تحقیقات انجام شده برای پایان نامه دکتری با عنوان «هویت شهری در تغییر – مقایسهای بین فرانکفورت و روتردام» ساخته شده است که بهترین پایان نامه دانشکده معماری (TU Darmstadt) برای سال 2014 را دریافت کرد. این کتاب به طور سیستماتیک دیدگاههای تاریخی را بررسی میکند و به دقت روایتهای ظریفی را که در مناظر شهری در سراسر دورهها تعبیه شده است آشکار میکند و تاریخچه جامعی از تکامل معماری ارائه میدهد. کاوش کامل میراث فرهنگی و دگرگونی را انجام میدهد و تعامل پویا سنتهای متنوع را روشن میکند که در مناظر شهری نشاط میبخشد و شخصیت منحصربهفرد آنها را شکل میدهد. این گفتمان به بررسی زمین پیچیده پایداری و شکنندگی شهری میپردازد و به طور دقیق تعادل ظریف مورد نیاز برای حفظ یکپارچگی تاریخی را در حالی که الزامات توسعه پایدار شهری را در بر میگیرد، تحلیل میکند. دیدگاههای متنوعی درباره میراث معماری به طور متفکرانه ارائه میشود، صداهایی که اغلب به حاشیه رانده میشوند را تقویت میکند و به درک جامعتری از تاریخ مشترک ما کمک میکند.
المانهای شهری به عنوان عنصر شاخص از شهر ابزاری ارزشمند برای معرفی هویت شهر میباشند. المانها میتوانند آینهای تمام نما از هویت و فرهنگ شهر باشند. ازآنجایی که توجه به شاخصها و نمادهای ایرانی- اسلامی، در طراحی معماری شهرها کمتر موردتوجه قرارگرفته و در مقابل استفاده از نمادهای مدرن و ناسازگار با هویت ایرانی- اسلامی افزایش یافته است. بحران هویت به عنوان یک عارضه شهرنشینی بدل گشته است که انعکاس آن امروزه در شهرهایی آشفته و تهی از ارزشهای فرهنگی و اجتماعی نمود پیدا میکند. در مباحث شهری، المانها عناصری مهم ازلحاظ معماری و طراحی هستند که در داخل شهر و در حیطه یک تجربه قراردادی مابین شهروندان معناگذاری میشوند و ازآنجاکه بیانگر هویت شهر، کشور و حتی مذهب در یک ساختار نمایان هستند, در خوانش شهروندان از شهر و محیط زیستیشان تأثیر مستقیم بر جای میگذارند. ارزشهای بصری مهمترین بخش از کیفیتهای محیطی را تشکیل میدهند. ادراک شهروندان از کیفیتهای بصری شهر وابسته به سیما و منظر شهری است که توسط شهروندان مطلوب تلقی میشود. در این راستا مباحثی چون خوانایی و حس جهت یابی نیز از جایگاه ویژه برخورداراست. به کارگیری المانهایی با مفاهیم خاص دینی که بیان کننده هویت تاریخی، فرهنگی و دینی ما باشد در فضاهای شهری موجب ارتباط بیشتر شهروندان با آن و هویت بخشی به ساکنان شهر میگردد. ازاین رو این نوشتار بر آن است که با رویکردی توصیفی- تحلیلی, ضمن ارائه تعریفی از المان و انواع آن، به بررسی این موضوع بپردازد که المانهای شهری چگونه میتوانند موجب ایجاد هویت ایرانی- اسلامی گردند. ازاین رو با توجه به تأثیر المانهای شهری, بر ذهن انسانها، استفاده از آن به صورت نوین ولی با توجه به شاخصهای ایرانی- اسلامی میتواند بر هویت و خوانایی شهر و افزایش ارتباط شهروندان با شهر مؤثر باشد. مفاهیم به کار برده شده در المانهای شهری اگر بتوانند در تصویر ذهنی شهروندان رسوخ کند به مرور زمان به عناصری هویتمند و شاخص در سطح شهر تبدیل خواهند شد.