سید شجاع‌الدین امامی‌رئوف دبیر انجمن صنایع نساجی ایران: اگر بخواهیم یک چشم انداز کلی از صنعت نساجی و پوشاک در سال 1404 ترسیم نماییم؛ شاید داده‌هایی که از روزهای پایانی سال 1403 در اختیار داریم، بتواند نقشه روشن‌تری از افق 1404 برای ما ترسیم نماید. در حال حاضر حدود 7 ماه از شروع برنامه هفتم توسعه سپری می‌شود و همچنان ساز و کارهای اجرایی این برنامه را فراهم نکرده‌ایم. نقشه راه توسعه صنعتی کشور همچنان در هاله‌ای از ابهام در حال تدوین است و حداقل در بخش تولید و صنعت که باید رشد 8 درصدی را تجربه کنیم فاقد برنامه و استراتژی مشخصی هستیم. در این میان صنعت نساجی هم مستنثی از بخش تولید و صنعت کشور نیست و همین سردرگمی در صنعت نساجی نیز وجود دارد.
انتهای سال 1402، آمارها و بررسی‌های انجمن صنایع نساجی ایران نشان می‌داد که حجم واردات پارچه افزایش زیادی یافته است. صادرات فرش ماشینی و موکت برخلاف انتظارات، روند افزایشی نداشت و صنعت نساجی نیازمند نوسازی و بازسازی می‌باشد و روند تخصیص ارزها برای انجام پروژه‌های نوسازی و بازسازی و واردات ماشین آلات به کندی انجام می‌شود. انتهای سال 1402 با وزارت صمت به تدوین صورتجلسه‌ای رسیدیم که وزارت صمت در سال 1403 واردات پارچه را به شدت محدود کند (حداقل از 800 میلیون دلار تا 500 میلیون دلار کاهش دهد) و از محل صرفه‌جویی ارزی بابت ارقام مذکور، سرمایه‌گذاری برای واردات ماشین‌آلات مدرن و نوسازی و بازسازی واحدهای نساجی را در اولویت تخصیص ارز قرار دهد تا بخشی از ارز مورد نیاز واحدهای تولیدی برای سرمایه‌گذاری‌های ایجادی و تحقق طرح‌های توسعه‌ای تأمین شوند و قرار بود واردات از طریق تجار در مناطق آزاد رصد و محدود شود و شفاف سازی اطلاعات مذکور در دستورکار قرار گیرد.
همچنین قرار بود در صورت امکان راهکارهایی برای توسعه صادرات فرش ماشینی و موکت اتخاذ شود ولی امسال که به مجموع فرآیندهایی که در سال 1403 برای صنعت نساجی اتفاق افتاد نگاه می‌کنیم، با افزایش میزان واردات پارچه روبرو می‌شویم که اگرچه در نیمه دوم سال روند کاهشی به خود گرفت اما در هشت ماه نخست سال رشد 20 درصدی را تجربه کرد که پس از پیگیری‌های مستمر این روند کاهشی شد ولی همچنان میزان ارز تخصیصی برای واردات پارچه در سال 1403 از میزان ارزی که در سال 1402 توافق شده بود، به مراتب بیشتر است.
در زمینه ماشین‌آلات، دشواری‌های ثبت سفارش، تخصیص ارز و تأمین ارز برای واردات به قوت خودش پابرجا هستند! و به همین دلیل متأسفانه بخشی از روند واردات ماشین‌آلات نساجی کاهش یافت. در زمینه توسعه صادرات فرش ماشینی و موکت اتفاق خاص نیفتاد و شاهد روند افزایش در صادرات این دو قلم نیستیم؛ پس یک نگاه کلی به سال 1403 نشان می‌دهد انتظاری که اسفند 1402 از سال 1403 و همراهی مسئولان داشتیم؛ محقق نشده و به نظر هم نمی‌رسد سال 1404، سال خیلی متفاوتی پیش رو داشته باشیم و احتمالاً باید همان روندی که در سال‌های اخیر تجربه کردیم در سال 1404 هم تجربه کنیم.
امیدواریم که دولت با جدیت موضوع تک نرخی شدن ارز را پیگیری کند چون بخش زیادی از مشکلات واحدهای تولیدی و صنعتی، وجود ارز چند نرخی و رانت و فسادی است که در این روند وجود دارد. امیدواریم دولت، واردات محصولات انتهای زنجیره ارزش را محدود و از ورود محصولاتی که مشابه تولید داخل دارند به جدّ جلوگیری کند. امیدواریم دولت بتواند با قاچاق پوشاک و منسوجات به طور جدی مبارزه کند. بازاری که امروز در اختیار قاچاق قرار گرفته حق تولیدکنندگان داخلی است که متأسفانه به ناحق و با کم‌کاری دستگاه‌های ذی‌ربط از حیطه کنترل تولیدکنندگان داخلی خارج شده و امید که در سال 1404 شاهد مبارزه جدی‌تر با پوشاک و منسوجات قاچاق باشیم.امیدواریم سال آینده مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی که قرار بود محلی برای توسعه صادرات باشد با کنترل و نظارت بیشتری رصد شوند چون در حال حاضر جزو پایگاه‌های واردات انواع و اقسام محصولات از جمله نخ، پارچه و بعضاً پوشاک به داخل کشور شده‌اند. آمارها نشان می‌دهد که تقریباً 80 درصد واردات پارچه از طریق مناطق آزاد صورت می‌گیرد و به دلایل مختلف و حمایت‌هایی که در مناطق آزاد وجود دارد روند ثبت سفارش، تخصیص ارز و واردات از این مناطق کاملاً برخلاف کنترل و نظارتی است که در مورد عمکرد تولیدکنندگان در مناطق آزاد انجام می‌شود.
