خبرنگار نقش اقتصاد ، کردستان ؛ کردستان با دارا بودن ۷٪ از آبهای تجدیدپذیر کشور، امروز در بحران آبی عمیقی غوطه‌ور است. این استان که می‌توانست قطب کشاورزی ایران باشد، با چالش‌های متعددی دست و پنجه نرم می‌کند.
بحران‌های میدانی: از بانه تا قروه
• فاجعه‌ای به نام تکرار: شهر بانه برای دومین بار در یک دهه گذشته، از کم‌آبی به سوی فاجعه پیش می‌رود. این تکرار، نشان از ناکارآمدی راهکارهای مقطعی دارد. به نظر می‌رسد تنها زمانی کاری انجام می‌شود که “کارد به استخوان برسد”.
(امید است با تلاشهای مجدانه و دلسوزانه استاندار و نمایندگان مجلس و با توان پیمانکار قدر پروژه ابرسانی از سد چراغ ویس(قرارگاه خاتم الانبیا) این موضوع به فاجعه ختم نشود ولی جای سوال دارد مدیران آب استان چرا تنش آبی بانه را با عدم پیگیری و غفلت خود به بحران بزرگ استان تبدیل کرده اند)
• سد ژاوه؛ پروژه‌ای بلاتکلیف: با وجود هزینه‌های میلیاردی، سد ژاوه هنوز آبگیری نشده و اهداف آن در ابهامات زیست‌محیطی و مدیریتی گم شده است.
• تهدید آلودگی آب شرب: گزارش‌ها از آلودگی سدهای شرب مانند آزاد، گاران و چراغ ویس حکایت دارد. آیا سرنوشت تلخ سد قشلاق که از چرخه تأمین آب شرب خارج شد (که هیچ اقدام عملی برای احیای آن نشده است)، برای این سدها نیز تکرار خواهد شد؟
• فرونشست زمین در کمین است: آبخوان‌های دهگلان، قروه، چواردولی و دشت بیلو در مریوان با بدهی میلیون‌ها مترمکعبی مواجهند و ادامه این روند، آینده این مناطق را تهدید می‌کند.
• زریبار در خطر نابودی: برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی مشترک با دریاچه زریبار، این اکوسیستم منحصر به فرد را به کام مرگ می‌کشد.
• تصفیه‌خانه‌های آب ساخته نشده: عدم ساخت تصفیه‌خانه‌های آب مانند قوچم (برای دهگلان و قروه)، بانه، مریوان و کامیاران، سلامت آب شرب هزاران خانوار را که با فیلتر های شنی ساده تصفیه می شود را به با خطر بهداشتی اب مواجه ساخته است.
• تخصیص ناعادلانه آب: سدهای بزرگ استان مانند شهید کاظمی، داریان، گاوشان و تلوار عمدتاً به نفع استان‌های همجوار مدیریت می‌شوند. این امر باعث شده سهم کشت آبی در کردستان تنها ۱۳٪ باشد، میانگین کشوری ۴۰٪ است و پتانسیل توسعه کشاورزی استان را با چالش مواجه کرده است.
آیا تخصیص بودجه سازمان آب برای خرید خودرو و تجهیزات رفاهی و در اختیار قراردادن ان به شرکت مادر تخصصی خود در تهران، به جای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های آبی، عادلانه است؟
چرا این سازمان که حتی ساختمان مناسب در مرکز استان ندارد، به جذب نیرو که اکثرا خارج از ضوابط و آزمون‌های وزارت نیرو است ادامه می‌دهد؟
آیا مدیریت بحران آب، در این سازمان تخصصی با وجود هیئت مدیره و معاونینی که اکثرا رشته تحصیلی تخصصی مرتبطی با مهندسی آب و کیفیت آب ندارند، مقدور است؟
آیا کاهش هدر رفت آب در شبکه با آمار سازی منطبق بر عقلانیت است بنحوی که بجای رفع مشکل صورت مسأله پاک می شود (بطور مثال در سنندج ساخت تصفیه خانه جدید در دستور کار قرار دارد)
امیدواریم این اقدامات صرفاً برای “بقای مدیریتی” صورت نپذیرفته باشد.
با تقدیر از تلاشهای دولت، استانداری و نمایندگان محترم، درخواست‌های فوری ما این‌هاست:
۱.بازنگری در مدیریت: توسعه سازمانی و انتصاب مدیران متخصص و با تعهد در سازمان آب.
۲.تسریع در پروژه‌ها: اجرای فوری پروژه‌های نیمه‌تمام مانند سد ژاوه، تصفیه‌خانه قوچم،مریوان، کامیاران و بانه
۳.تخصیص بودجه ملی: پیگیری برای جذب بودجه‌های ملی جهت بازسازی شبکه‌های فرسوده آبرسانی.
۴.احقاق حق آبه: پیگیری جدی برای تخصیص عادلانه آب سدهای استان.
۵.حفاظت از منابع: توقف برداشت‌های غیرمجاز از سفره‌های آب زیرزمینی و حفاظت آبهای سطحی استان در مقابل منابع آلاینده .
هدف از این گزارش،تنها بیان واقعیت‌ها و ایجاد فضایی برای تفکر و اقدام است و نافی زحمات و اقدامات مفید صورت گرفته دولت و خدومین در سازمانهای مرتبط با آب نیست ولی باید پذیرفت با این پتانسیل اب در کردستان مدیریت آب استان کردستان نیاز به یک تحول اساسی، تغییر رویکرد و پوست اندازی اساسی دارد.
امیدواریم با همکاری و همدلی همه مسئولان، شاهد تحولی پایدار در مدیریت آب این سرزمین باشیم.
