مهسا مژدهی روزنامه نگار: گروه بین الملل: روز جمعه سوئد رسماً به عضوی از ناتو تبدیل شد تا پازل کشورهای هم مرز روسیه که با ناتو همکاری می‌کنند کامل‌تر از قبل شود. این کشور که با مخالفت ترکیه جهت عضویت در ناتو روبه رو بود، توانست با ایجاد قول و قرارهایی با آنکارا دل اردوغان را به دست آورده و در نهایت به یک پیروزی امنیتی بزرگ دست پیدا کند. فنلاند هم به تازگی عضوی از ناتو شده و این دو کشور حالا در نزدیکی روسیه، احتمالاً مسکو را خشمگین کرده‌اند. اما برای ناتو عضویت سوئد می‌تواند به معنای پول بیشتر و امنیت بیشتر در اروپا باشد. از آنجایی که سوئد جزو کشورهای مهم این ناحیه است، حضورش در ناتو برای این پیمان اهمیت زیادی خواهد داشت.
با عبدالرضا فرجی‌راد کارشناس مسائل بین‌الملل و سفیر اسبق ایران در نروژ و مجارستان در خصوص عضویت سوئد در ناتو به‌گفتگو نشستیم:
پیوستن سوئد به ناتو برای اروپایی‌ها چه معنایی دارد؟ آیا این اتفاق به معنای آن است که اروپا گامی به سمت جلو برای تأمین امنیت خود برداشته یا اینکه تنها حالت صوری دارد؟
صوری نیست و واقعیتش این است که پیوستن سوئد به ناتو بسیار مهم است. جنگ اوکراین شروع شد چون روسیه مدعی بود اوکراین می‌خواهد عضو ناتو شود و ناتو هم به همسایه روسیه تبدیل شود و از نظر امنیتی چنین شرایطی بسیار خطرناک بود و مسکو نمی‌توانست آن را هضم کرده و بپذیرد. حالا هم سوئد و هم فنلاند که هر دو عضو ناتو شده‌اند مرز مشترکی با روسیه دارند و مرز فنلاند با روسیه بسیار طولانی است و وقتی این دو کشور عضو ناتو می‌شوند علاوه بر اینکه ناتو بزرگ‌تر و گسترده‌تر می‌شود، در واقع از نظر استراتژیکی برای روسیه بسیار خطرناک است. جنگ هم که تمام شود، طبیعتاً اوکراین عضو ناتو نمی‌شود. حتماً یکی از شرایط روسیه برای آتش‌بس و پایان جنگ همین خواهد بود و در حال‌حاضر اروپایی‌ها به اوکراین قول می‌دهند که عضو اتحادیه می‌شود، چون روسیه این را کم‌خطرتر می‌داند.
ما اکنون می‌بینیم دو کشور مهم در شمال اروپا با مرزهای طولانی عضو ناتو شده‌اند و این موضوع قطعی شده است. ضمن اینکه کشور سوئد کشور مهمی است و می‌تواند تبدیل به انبار تسلیحاتی ناتو هم شود. لذا روس‌ها در این قضیه از نظر استراتژیک بسیار ضرر کرده‌اند. سود حضور سوئد در ناتو نه فقط برای اروپا بلکه برای کانادا و امریکا هم هست.
آورده حضور سوئد در ناتو برای این پیمان چیست؟
سوئد کشوری نسبتاً ثروتمند در اروپا است که درصد دو تا چهار درصدی خود را به ناتو از بودجه کشور پرداخت خواهد کرد. بعد از حمله روسیه به اوکراین کشورهای همسایه روسیه همگی احساس خطر کردند و تصور می‌کردند که روسیه یک روز هم سراغ آنها می‌آید. با عضویت سوئد و فنلاند آینده خود را از نظر امنیتی تضمین کرده‌اند. همچنان که کشورهای کوچکی که زمانی جزو جمهوری‌های شوروی سابق بوده‌اند عضو ناتو شده‌اند و با این که کوچک هستند و به روسیه چسبیده‌اند احساس امنیت بیشتری می‌کنند. سوئد و فنلاند هم خیالشان راحت است که یک پشتوانه عظیم نظامی و جهانی را در پشت سر خود دارند. روسیه از این پس حتماً احتیاط لازم را در برخورد با سوئد خواهد کرد.
عکس‌العمل روسیه را در مورد عضویت سوئد در ناتو چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حتماً روسیه ناراحت است. روس‌ها به جنگ اوکراین به دلیل حرف‌هایی که در مورد عضویت اوکراین در ناتو زده می‌شد وارد شدند. وقتی دو کشور مهم مثل فنلاند و سوئد عضو ناتو شوند و هزاران کیلومتر مرز ناتو در کنار مرز روسیه بیاید، این برای مسکو خطرناک است و ایالات متحده می‌خواهد هرچه بیشتر روسیه را در یک کنجی قرار دهد و با این کار از نظر استراتژیک موفق شد.
جنگ اوکراین سه بعد دارد. یک بعدش استراتژیک، یک بعدش نظامی و یک بعدش اقتصادی است. در این جنگ دو ساله روس‌ها بعد استراتژیک را باخته‌اند و مرزهای روسیه مرز ناتو شده و ورق را هم نمی‌شود برگرداند و کاری نمی‌شود کرد. بعد اقتصادی هم بعدی است که روسیه باخته است. بیشترین تحریم‌های اقتصادی درحال حاضر روی روسیه است. این تحریم‌ها باعث شده صنایع روسیه که عمدتاً با کمک اروپایی‌ها و بعد از فروپاشی شوروی شکل گرفته بود، تحریم شده و در وضعیت بدی قرار بگیرند. البته چینی‌ها توانستند در بعضی از بخش‌های صنعتی مانند اتومبیل سازی و … جای اروپا را پر کنند. اما روسیه به‌عنوان یک قدرت جهانی خودش به قدرت جهانی دیگر در همسایگی خود وابسته شده و مسکو باید خیلی امتیازات به چین بدهد. در حال حاضر نفت و گاز روسیه بیشتر به چین با قیمت پایین صادر می‌شود و حتی گاهی با قیمت 40 درصد کمتر از قیمت نفت جهانی فروخته می‌شود. ضمن اینکه غرب و اروپا و آمریکا و کانادا و استرالیا و… به‌عنوان متحدین ناتو، بعد از جنگ هم به راحتی روسیه را رها نکرده و سرمایه قبلی را به سمت بازار روسیه نمی‌فرستند. چون سیاست این است که روسیه در کنجی قرار گرفته و تضعیف شود. این کشورها با مدیریت ایالات متحده امریکا کار می‌کنند و استراتژی آمریکا این است که یک روسیه منزوی داشته باشد. بنابراین اقتصاد روسیه با پایان جنگ هم به حالت قبل برنمی‌گردد. بیشتر نفت و گاز روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین صادر کننده به اروپا می‌رفته و اکنون کشورهای دیگر جای روسیه را گرفته‌اند.
یک نگرانی در کشورهای عضو ناتو وجود دارد که اگر ترامپ انتخابات 2024 را ببرد، این پیمان دچار ضعف شود. آیا روس‌ها می‌توانند روی این احتمال حساب کنند؟
ترامپ در دوره قبل هم تلاش کرد که ناتو را به‌نحوی تضعیف کند. این تضعیف ترامپ به این معنا نیست که او دنبال این باشد که ناتو را منحل کند. قدرت در امریکا چنین اجازه‌ای را به ترامپ نمی‌دهد و اروپا به آمریکا وابسته بوده و واشنگتن هم به متحدین خود در اروپا نیاز دارد. بنابراین بحثی که ترامپ در دوره اول مطرح می‌کرد بیشتر مساله مادی بود.
