نجمه محمودی‌نیا روزنامه نگار: گروه اجتماعی: تعرفه‌های خدمات روانشناسی و مشاوره برای امسال به ازای ارائه هر 45 دقیقه خدمات در مقطع کارشناسی ارشد 321 هزار تومان و در مقطع دکتری 378 هزار تومان تعیین شده که البته براساس سوابق حرفه‌ای از زمان دریافت پروانه تخصصی، برای افراد با سابقه کار بالای 15 سال، 15 درصد به مبلغ پایه اضافه می‌شود؛ اما این تعرفه‌ها در حالی اعلام شده که برخی روانشناسان و مشاوران حق ویزیت خود را بیشتر از رقم تعرفه‌های تعیین شده دولت، دریافت می‌کنند که این حق ویزیت به فراخور منطقه و سطح مالی ساکنان آن محله متفاوت است.
بالا یا پایین‌شهر؛ محلات تعیین کننده رقم ویزیت روانشناسان
منشی‌های کلینیک‌های روانشناسی و مشاوره در مناطق مختلف، از نیاوران گرفته تا سعادت آباد و پیروزی و پاسداران و شهرری هرکدام براساس محله، اعداد و ارقام مختلفی را درباره حق ویزیت اعلام می‌کنند؛ از 350 هزارتومان که همان نرخ اعلام شده دولت است تا 2 میلیون تومان. به طور مثال یک روانشناس در محله نیاوران با مدرک دکترای روانشناسی عمومی، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی و کارشناس روانشناسی عمومی به ازای 45 دقیقه ارائه خدمت روانشناسی از مراجعه‌کنندگان خود 900 هزار تومان و همان روانشناس این خدمت را در کلینیکی در محله صادقیه 700 هزارتومان اعلام می‌کند.
در عین حال روانشناس دیگری در یکی از کلینیک‌های شرق تهران به ازای یک ساعت ارائه خدمت روانشناسی 550 هزارتومان و روانشناس دیگری در همان منطقه به ازای 45 دقیقه ارائه خدمت، 350 هزارتومان حق ویزیت می‌گیرد. از سویی دیگر روانشناس دیگری با مدرک کارشناس ارشد روان‌درمانی و روانشناس بالینی در خیابان نیاوران به ازای هر 45 دقیقه ارائه خدمت روانشناسی 2 میلیون تومان دریافت می‌کند.
شنیدن ارقام نجومیِ حق ویزیت هنگام تماس با کلینیک‌های روانشناسی باعث شده متقاضیان خدمات روانشناسی ترجیح دهند به جای هزینه و مراجعه برای برخورداری از این خدمت، پول خود را در جای دیگری هزینه وتصور کنند اینگونه شاید نتیجه بهتری هم بگیرند؛ تصوری که از یک سو نشات گرفته از هزینه بالای خدمات روانشناسی است و از سوی دیگر به دلیل عدم پوشش بیمه و ناآگاهی از سلامت روان و تأثیر آن بر زندگی فردی آب می‌خورد.
برای تأیید همین دیدگاه کافی است کلیدواژه «هزینه روانشناسی در سال جاری» را در اینترنت جستجو و نظر کاربران مختلف را در این باره بخوانید: “گلفرنگ” در یکی از سایت‌ها نوشته: «برم پیش روانپزشک سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر کارم راه میفته». “پریا 1831” نیز اینطور اظهارنظر کرده که «آدم 10 جلسه بره پیش روانشناس هزینه‌اش میشه سه چهار میلیون، همون پولو بگیره لباس بخره و خرید کنه احتمالاً افسردگیش خوب میشه».
آیلاربانو نیز گفته: «بعد میگن مردم چرا روانشناس نمیان، والا اونم تو این گرونی. چند جلسه بری کل حقوق میره فقط واسه مشاور». از سوی دیگر نیز شهلا نوشته: «پول جلسه‌های روانشناسی رو پس‌انداز می‌کنم، واسه خودم خرید می‌کنم، روان و فکرم آروم میشه، بهتر از آینه که پولم و بدم سخنرانی روانشناس بشنوم». همین اظهارات مهر تاییدی بر آمار اعلام شده از سوی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور است که سال گذشته اعلام کرده بود 70 درصد مردم توان مراجعه به روانشناس را ندارند و این درحالیست که حدود 20 درصد جامعه دارای مشکلات روانشناختی هستند.
اما در حالی که تعرفه خدمات امسال با افزایش 40 درصدی همراه بوده است، اما روانشناسان و مشاوران نسبت به این میزان افزایش گلایه دارند و معتقدند که تعرفه‌های تعیین شده با گرانی اجاره مطب، پرداخت حقوق پرسنل و دیگر هزینه‌های جانبی نمی‌خواند و همین مسئله هم موجب سلیقه‌ای عمل کردن کلینیک‌های روانشناسی و مشاوره در دریافت حق ویزیت شده است.
یکی از فعالان حوزه روانشناسی و مشاوره با 8 سال سابقه فعالیت و دارای مدرک کارشناس ارشد مشاوره که در کلینیکی در شرق تهران فعالیت می‌کند، در این‌باره، به ایسنا می‌گوید: «بسته به محله و سطح مالی افراد ساکن در یک منطقه، تعرفه‌ها از 300 هزارتومان تا ارقام بالاتر متغیر است، اما امسال، شخصاً با تعرفه‌ای پایین‌تر از تعرفه اعلام شده، مراجعه‌کنندگان خود را ویزیت می‌کنم، ولی در مناطق بالا کلینیک‌های روانشناسی نرخی بین 450 تا 500 هزار تومان را به عنوان حق ویزیت روانشناسی دریافت می‌کنند و از آنجایی که شغل روانشناسی شغلی است که افراد فعال در این حوزه، پس از چندین ماه ارائه خدمات روانشناسی، ممکن است توانایی‌های خود را از دست بدهند و به همین دلیل به عنوان کار سخت از آن یاد می‌شود، از همین رو، تعرفه 321 تا 378 هزارتومان برای روانشناسی که یک ساعت از وقت خود را برای روبه‌رویی با مشکلات یک فرد و حل آن می‌گذارند، معقول به نظر نمی‌رسد و شاید یکی از دلایل اینکه در برخی مراکز به تعرفه پایبند نیستند همین باشد.»
خرجی که با دخل نمی‌خواند
یکی دیگر از متخصصان روانشناسی حوزه کودک و نوجوان نیز با بیان اینکه افزایش قیمت اجاره بها و شارژ و حقوق پرسنل با افزایش تعرفه‌های خدمات روانشناسی همخوانی ندارد، به ایسنا می‌گوید: «همه روانشناسان و مشاوران باید ماهانه آموزش‌های خاصی دریافت کنند و برای شرکت در این کلاس‌ها باید چه از نظر زمانی و چه از نظر مالی هزینه پرداخت کنند. از سوی دیگر هزینه اجاره کلینیک‌ها افزایش زیادی داشته و علاوه بر این، محاسبه هزینه‌های جانبی همچون آب و برق و گاز و پرسنل نیز با افزایش روبروست. این درحالیست که در سال جاری حق تعرفه‌ها تنها با افزایش 40 درصدی همراه بوده که این نرخ نسبت به افزایش اجاره بها همخوانی ندارد.»
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در پاسخ به این سؤال که نحوه پیگیری سازمان نسبت به کلینیک‌های متخلف روانشناسی، توضیح داد: از یک سو در صورتی که مراجعه‌کنندگان، تخلف کلینیک‌ها را گزارش دهند، موضوع توسط معاونت انتظامی سازمان پیگیری خواهد شد. از سوی دیگر بارزسان سازمان، به صورت آشکار یا نا آشکار از دفاتر و مراکز بازدید می‌کنند و اگر تخلفی مشاهده کنند، طبق ماده 19 و 20 قانون سازمان نظام روانشناسی و مشاوره با طرح آن در کمیسیون بدوی و تجدیدنظر، درباره تخلفات روانشناسان و مشاوران تصمیم گیری خواهند کرد. البته قبل از طرح مساله در کمیسیون بدوی، هیات حل اختلاف سعی بر حل آن مشکل می‌کند تا به مراجع بالاتر کشیده نشود.
رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در ادامه در خصوص تحت پوشش قرار گرفتن بیمه خدمات روانشناسی و مشاوره بیان کرد: در حال پیگیری برای تحت پوشش قرار گرفتن همه خدمات روانشناسی و مشاوره هستیم و امید است که این موضوع در آینده نزدیک تحقق پیدا کند. در همین زمینه سازمان نظام روانشناسی و مشاوره به دنبال این است که 16 گرایش روانشناسی و مشاوره تحت پوشش بیمه قرار گیرد و در همین رابطه جلساتی با وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی داشته‌ایم و طرح مسئله شده است.
وی در پایان همچنین درباره تفاوت روانشناس و روانپزشک بیان کرد: اینکه افراد برای حل مشکلشان به روانشناس مراجعه کنند یا روانپزشک به نوع مشکل، شدت و مدت آن وابسته است. برخی مشکلات، درمان انتخابی، درمان دارویی است در این موارد بهتر است افراد ابتدا به روانپزشک مراجعه کنند، اما در اکثر مشکلات روانشناختی، بهتر است درمان به صورت روان درمانی یا درمان‌های غیردارویی انجام شود. در این موارد بهتر است به روانشناس مراجعه شود. بعضی از مشکلات هم نیز وجود دارد که همزمان درمان‌های دارویی با درمان‌های غیردارویی کمک کننده هستند، لذا در این زمینه اصلاً موضوع به صرفه بودن و کم هزینه بودن مطرح نیست.
